Usability-testen in guerrilla-stijl: 6 do’s & don’ts

Gebruikers weten niet wat ze willen. Dat is waar. Vroeger had nooit iemand uit zichzelf gezegd “Ik wil een machine met vier wielen om in te rijden.” Mensen wilden snellere paarden, een auto konden ze zich helemaal niet voorstellen. Het is dan ook aan ons als designers om mensen vernieuwing te laten zien. Maar, dat betekent niet dat gebruikers je helemaal niets kunnen vertellen. Een super snelle auto is leuk, maar gebruikers willen waarschijnlijk ook wel lekker zitten! Hoe zorg je ervoor dat je dit soort wensen gedurende je ontwerpproces niet vergeet? Hoe vind je die balans tussen vernieuwing en gebruiksvriendelijkheid?

Designer ≠ gebruiker

Tuurlijk, wij als designers weten alles over best practices op het gebied van webdesign. En hiermee maken we goede en gebruiksvriendelijke websites. Maar gebruikers hebben de neiging om zich altijd anders te gedragen dan verwacht. In de meeste onderzoeken die ik heb gedaan, verrasten gebruikers me op één of meerdere manieren. Ze interpreteerden bijvoorbeeld informatie heel anders dan we dachten. Of ze gingen op een andere manier een flow in. Allemaal dingen die je moet zien gebeuren om ze te geloven.

Gebruiker voorop

Volgens Wikipedia is user-centered design “een proces waarin de behoeften, wensen en beperkingen van je eindgebruikers in ieder stadium van het ontwerpproces uitgebreid aandacht krijgen.” Om een project echt ‘user-centered’ te doorlopen, moet je je gebruiker dus in het hele ontwerpproces meenemen. In iedere beslissing die je neemt, moet je rekening houden met wat een gebruiker nodig heeft. En wanneer hij dat nodig heeft. Om dit zeker te weten, moet je testen. Niet alleen wanneer je het hele product af hebt. Maar ook vooral tussendoor!

Guerrilla testen

Meerdere usability-testen inbouwen in je ontwerpcyclus is natuurlijk een oplossing. Zo kun je steeds aanpassingen blijven doen terwijl je doorbouwt. Maar in projecten zijn er ook vaak kleine dingen die je graag meteen wil testen. Soms is een keuze voor een bepaald element niet helemaal duidelijk. Of ben je gewoon benieuwd naar wat gebruikers van een paginaopbouw vinden. Waarom zou je dan wachten?

Er zijn veel verschillende manieren waarop je, low-fidelity, kleine gebruikersonderzoekjes kunt doen. Dit kan al met zwart-wit opzetjes, of met een enkele volledig ontworpen pagina. Ga gewoon de straat op! Zoek mensen op die toch al staan te wachten, zoals op een NS-station. Of mensen die niet druk bezig zijn, zoals mensen met een krantje in hun hand in een koffiezaakje. Vaak kun je uit een kort gesprek met iemand al veel informatie krijgen.

6 Do’s & Don’ts

Deze ‘guerrilla testjes’ zijn bedoeld om snel een indruk te krijgen van een specifiek onderdeel van je website. Ze variëren daarin van diepgaande usability-testen. Hoewel je ze op allerlei manieren kan opzetten, zijn er een paar dingen waaraan je moet denken. Daarom een aantal tips om deze testen goed in te zetten.

1. Focus op één onderwerp

Wees je ervan bewust dat je mensen vraagt om “gratis tijd”. Houd een testje dus altijd kort, vijf tot tien minuten maximaal. Focus op één onderwerp, zodat je genoeg tijd hebt om dit onderwerp goed uit te diepen. Test bijvoorbeeld alleen je menu, of een specifieke tool. Leid je gebruikers met gerichte vragen door een (hele korte) flow. En zorg dat ze je vertellen wat ze doen en waarom! Zo kun je gebruikers toch even laten inleven in een situatie zonder dat dit veel tijd kost. Wil je toch meer testen? Plan gewoon nog een test!

2. Vraag om een eerste indruk

Omdat je gebruikers geen complete scenario’s kunnen doorlopen, kun je ze niet vragen naar hun ervaring met het gebruik. Wat je wel kunt vragen is een eerste indruk. Wat valt mensen op? Wat vinden ze van de informatie die ze zien? En wat zouden ze verwachten in een bepaalde situatie? Stel veel vragen en vraag door. Vraag ze om hardop na te denken terwijl ze voor het eerst een pagina zien. Zo kun je toch belangrijke inzichten krijgen.

3. Simpel is prima

Wees niet bang om met een mock-up aan te komen die niet helemaal af is. Het hoeft geen volledig design te zijn. Sterker nog, het testen van een uitgebreid klikbaar prototype is niet haalbaar in deze korte tijd. Denk in plaats daarvan na over wat je nodigt hebt om te achterhalen wat je wil weten. Als je bijvoorbeeld iemands merkindruk wil peilen, heb je een meer ontworpen pagina nodig dan wanneer je de content zelf wil testen. Vaak is het wel fijn om dingen op papier te kunnen tonen. Dat maakt het onderzoek wat meer casual dan via een laptop.

4. Context is belangrijk

Denk altijd na over de context waarin je een component of pagina test. Sommige componenten kun je best los testen, maar soms is het belangrijk om meerdere pagina’s te laten zien. Denk dus na over wat je nodig hebt voordat je gaat testen. En vertel in ieder geval altijd even wat de gebruiker al gedaan heeft voordat hij hier komt, en wat zijn doel is. Deze informatie heeft hij nodig om een goede mening te geven.

5. Je doelgroep is iedereen

Wanneer je de straat op gaat, ben je beperkt qua doelgroep. Leeftijd kun je wel inschatten, maar er zijn veel dingen die je niet aan iemand ziet. Maar dat is helemaal geen probleem! Mensen die niet bij je doelgroep horen, kunnen je ook veel vertellen. Over wat een pagina uitstraalt. En of de informatie duidelijk is. Uiteindelijk staan zij nog altijd dichter bij de gebruiker dan jij, de designer. Heb je wel een hele specifieke doelgroep? Stem dan je testomgeving af op waar je hen verwacht te vinden.

6. Sla het gesprek op

Vanwege de vluchtigheid van deze onderzoekjes heb je niet altijd tijd om notulen te maken terwijl je ook vragen stelt. Het gesprek opnemen is daarom eigenlijk wel een must. Zorg dat je altijd iets bij je hebt zoals een voicerecorder of telefoon. Wanneer je via een laptop test, kun je eventueel ook het scherm opnemen. Dit kan in sommige gevallen handig zijn. Zorg wel dat je gebruikers altijd om toestemming vraagt, en hun wensen respecteert!

Ga het doen!

De gebruiker betrekken doe je niet alleen met een uitgebreide usability-test op het einde van je project. Het is veel nuttiger om je gebruikers constant om feedback te vragen. Zo blijf je itereren en dus ook vernieuwen. Ben niet bang om gewoon de straat op te gaan. Guerrilla-testjes zijn er in alle vormen en maten en je kunt ze op veel verschillende manieren inzetten. Vind de manier die voor jou en je project het beste werkt. Uiteindelijk is het het belangrijkste dat je met je gebruikers praat. Zodat jouw auto straks niet alleen snel is, maar ook een genot is om in te rijden.

Afbeelding inleiding met dank aan 123RF.