Ontdek jij de nieuwste producten en diensten? Innovatielessen van Columbus, Hillary & Armstrong

Wat kunnen bedrijven leren van de innovaties van vroeger? De lessen van Columbus, Magellaan, Amundsen, Hillary en Armstrong zijn goed toepasbaar op het innovatieproces bij de ontwikkeling van nieuwe diensten en producten. Innovatie is een expeditie waar passie, urgentie, teamwork en vastberadenheid, maar ook nieuwe technologie voor nodig zijn. Gijs van Wulfen beschrijft dit in zijn boek ‘De Innovatie Expeditie’.

Attractief koffietafelboek en praktische methodiek in één

Mijn eerste indruk als ik het boek ‘De Innovatie Expeditie’ uit de envelop haal? Een heerlijk koffie- of vergadertafelboek! Mooie fotografie, geweldig grafisch ontwerp, heerlijke quotes en een afwisselende structuur. Dat is alvast mooi meegenomen. Nu ben ik benieuwd naar de inhoud.

Het boek beschrijft zichzelf op de (uitklapbare) achterflap als een visuele reisgids voor organisaties die willen innoveren. ‘Innovatie-expert Gijs van Wulfen leidt u via de VOORT-innovatiemethode in vijf doeltreffende stappen naar nieuwe diensten en producten.’

Door welke voorbereidingen slaagde Amundsen wél in zijn poolexpeditie en Scott niet?

Het boek start met de levendige beschrijving van expedities van vijf ontdekkers. Waarom zeilde Columbus van de kaart af? Wat waren de tegenslagen die hij ervoer en wat waren de succesfactoren? Door welke voorbereidingen slaagde Amundsen wél in zijn poolexpeditie en Scott niet? Hoe zorgden urgentie, voorbereiding en teamwork voor het slagen van de maanlanding van Armstrong in 1969?

Veel tips en checklists

Het boek introduceert vervolgens de vijf stappen van de VOORT-methode die in uitgebreide hoofdstukken worden uitgewerkt (inclusief QR-codes naar handige downloads).

Tussendoor geeft Van Wulfen nog veel extra tips en checklists, zoals de ’66-punten innovatie checklist’ of de ’30 tips voor innovatieworkshop facilitators’. Maar er is ook een kant-en-klare vragenlijst voor het doen van klantonderzoek. En dan nog een cadeautje voor de workshopfacilitator aan het einde: de innovatie-toolkit. Met daarin 31 creatieve technieken voor de verschillende fasen van een workshop, links naar brainstormspellen, -tools en -software, en nuttige lijsten met innovatieprincipes.

De auteur adviseert zelf om het boek inspiratief te gebruiken: “Je wil innoveren en loopt ergens vast. Lees een paar pagina’s, krijg weer inspiratie, download de juiste tools en ga verder.” Dat is inderdaad een leuke manier om het boek door te akkeren, hoewel de essentie van het boek uiteindelijk toch een uitgebreide beschrijving is van de 5 stappen naar innovatie. En dan is van A tot Z doorlezen een meer gestructureerde aanpak. Zeker in de eerste hoofdstukken ga je je dan misschien wel ergeren aan de herhaling. Boodschappen worden regelmatig (soms net op een andere manier) nogmaals opgeschreven en dat wekte bij mij wat irritatie op.

De VOORT-innovatiemethode

Gijs van Wulfen heeft de VOORT-methode zelf ontwikkeld en bij verschillende klanten toegepast. Hij gelooft dat het succes van het bedenken en ontwikkelen van innovaties schuilt in de aanpak als een gestructureerde expeditie: buiten de gebaande paden, maar wél gestructureerd. VOORT is een acroniem van de eerste letters van de vijf stappen:

V – Vertrekken
O – Ontdekken
O – Ontwikkelen
R – Reflecteren
T – Terugkeren

Hoe werkt de VOORT-methode?

Stap 1: Vertrekken

De eerste stap is het selecteren van de teamleden. Het boek noemt verschillende teamrollen, maar benadrukt vooral dat ook de top betrokken moet zijn en dat je het vooral met eigen mensen moet doen. Alle teamleden moeten enthousiast zijn, drive hebben, draagvlak kunnen creëren en essentiële kennis of vaardigheden bezitten.

Start innovatie nooit met één idee, dan is de kans te klein dat dit slaagt. En kies het juiste moment. “Gaten in het dak vallen het meest op als het regent, maar zijn fijner te repareren als het droog is”, stelt Van Wulfen.

Gaten in het dak vallen het meest op als het regent, maar zijn fijner te repareren als het droog is

Maar het belangrijkste bij het vertrek is de Innovatieopdracht. Deze ontbreekt vaak in de praktijk en is essentieel om uiteindelijk de ideeën op waarde te kunnen toetsen. De innovatieopdracht beantwoordt de vragen Waarom, Voor wie, Waar, Wat, Wanneer en Welke. Met daarbij Welke als in ‘aan welke criteria moet het nieuwe concept voldoen?’ Dit zijn bijvoorbeeld:

1. Omzet
2. Winstmarge
3. Nieuw (voor onze markt, voor Nederland of voor de hele wereld?)
4. Spraakmakend
5. Strategische fit

Stap 2: Ontdekken

In deze stap leert het team bestaande denkpatronen los te laten, bekijkt het trends en technologie, ontdekt het klantfricties en verkent het kansrichtingen. De teamleden gaan dus zelf op onderzoek. Het boek geeft nuttige tips voor een innovatieve websearch, links naar trendwebsites en houdt een hartgrondig pleidooi voor het betrekken van je klanten bij het innovatieproces.

Stap 3: Ontwikkelen

Nu is het tijd voor het brainstormen. Uiteraard biedt het boek weer een lijstje: ’25 regels voor de perfecte brainstorm.’ In deze stap bedenkt het team 500 – 750 ideeën (Zoveel? Ja, zoveel!), vormt dan 30-40 ideerichtingen en en kiest vervolgens de twaalf beste concepten.

Van Wulfen erkent dat dit een van de meest lastige stappen is. Hoe kies je uit die muur met post-its het juiste idee? (van divergentie naar convergentie). Het boek geeft de volgende tips:

• Neem de tijd: besteed 1/3 van de tijd aan het genereren van ideeën en 2/3 aan het kiezen van de juiste.
• Weet waar je naar op zoek bent, toets ideeën aan de innovatieopdracht uit stap 1.
• Reflecteer vanuit klantperspectief en kijk naar hun behoeften.
• Maak de businesscase voor elk idee. Kijk niet alleen naar innovatiekracht, maar onderbouw ook de strategische, commerciële, bedrijfsmatige en financiële aantrekkelijkheid.
• Schets een haalbaarheidsroute. Is dit idee haalbaar en realistisch?

Stap 4: Reflecteren

Vervolgens moeten de concepten worden getest – door de doelgroep uiteraard! – en dan verder worden aangescherpt. Uiteindelijk werkt het team in duo’s in totaal drie tot vijf concepten uit tot zogenaamde ‘mini new businesscases’.

Stap 5: Terugkeren

Het team presenteert de businesscases en er volgt een besluit om ze wel of niet op te nemen in het reguliere productontwikkelproces. Het innovatieteam draagt over aan het ontwikkelteam.

Ontzettend praktisch boek, maar kun je het nu zelf?

Het is een mooi doordachte methodiek, die heel helder en uitgebreid is opgeschreven. Maar ben je nu in staat om dit zelf te doen? Of is een logische vervolgstap het inhuren van het bureau van de auteur? Ik kan me voorstellen dat hij hoopt op het laatste – sterker nog, dat dat de reden is van het schrijven van dit boek. En dat maakt me dan toch wat minder enthousiast. In stap 2 schrijft Van Wulfen bijvoorbeeld dat de ‘ontdekvoorbereidingsworkshop’ essentieel is om teamdeelnemers met meer zelfvertrouwen van start te laten gaan. Maar de inhoud of aanpak van deze workshop licht hij niet toe.

Ik vraag me ook af of de methodiek haalbaar is voor kleinere bedrijven. Ik kan me best voorstellen dat Sanoma (een van de beschreven cases) budget heeft voor een innovatie-expeditie als het beoogde doel ervan een merkextensie is, met een omzetpotentie na vijf jaar van 25 miljoen euro en een winstmarge van minimaal 25%. Maar niet iedereen werkt met dergelijke budgetten.

De methodiek is gefocust op het ontwikkelen van nieuwe producten en diensten

Tot slot, innovatie is een hot topic. Veel bedrijven willen innovativiteit graag omarmen in hun bedrijfscultuur en manier van werken. Ik had van tevoren verwacht dat de methodiek hiervoor toe te passen is, of bijvoorbeeld voor het echt anders ontwikkelen van een app of website. Maar de methodiek is gefocust op het ontwikkelen van nieuwe producten en diensten, dus echt gericht op het primaire proces. Had ik achteraf ook kunnen verwachten, het is tenslotte de ondertitel…

Desalniettemin, het boek bevat een overvloed aan tips, quotes, checklists, regels en zinnige links. Het biedt waarschijnlijk wel voldoende concrete handvatten om een eigen innovatie-expeditie op te zetten. Sowieso zal het boek je inspireren en enthousiast maken om dingen in je bedrijf anders te gaan doen. Om een van de quotes (van Lao Tzu) te gebruiken: “A journey of a thousand miles must begin with a single step.” En dat is in dit geval het lezen van dit boek.

Over het boek

Titel: De Innovatie Expeditie – Een visuele reisgids voor nieuwe diensten en producten
Auteur: Gijs van Wulfen
Uitgever: Van Duuren Management
Jaar: 2014
Nummer: EAN 9789089652454
Mediatype: Boek
Prijs: € 34,95
Bestellen via: Managementboek (aff)

Foto intro met dank aan Fotolia.