Blijf de innovator en 8 andere lessen voor start-ups

Sinds de start in 2008 is via de 1%Club inmiddels meer dan 1 miljoen euro opgehaald in crowdfundingprojecten en zijn er meer dan 500 initiatieven in bijna 70 landen van start gegaan. Toen Anna Chojnacka en Bart Lacroix dit ‘do-good’ platform begonnen, bestond het begrip crowdfunding nog niet eens. Welke lessen hebben zij voor innovatieve start-ups die sociale vernieuwing willen realiseren?

Innovatieve start-ups

In 2008 begonnen Anna Chojnacka en Bart Lacroix met een platform waarop mensen wereldwijd kunnen samenwerken om armoede aan te pakken. Chojnacka en Lacroix delen hier hun geleerde lessen over de start, de groei, de tegenslagen en de beslissende keuzemomenten.

Lacroix: ‘Het was een interessante reis, die voelde alsof we van de berg waren gesprongen in de hoop te kunnen vliegen, terwijl we eigenlijk onderweg de vleugels nog aan het bouwen waren.”

Dit zijn hun negen geleerde lessen voor startende ondernemers, die gericht zijn op sociale vernieuwing.

Les 1: Start vanuit een heldere ‘Why’

”Als we samen online een Wikipedia kunnen schrijven, waarom zouden we diezelfde technieken en modellen dan niet kunnen gebruiken om wereldwijd de armoede aan te pakken?” Die gedachte was het begin van de 1%Club. De “hoe” en de “wat” is intern de afgelopen jaren veel bediscussieerd, het team sleutelt er nog iedere dag aan. De ‘Why‘ stond echter altijd als een paal boven water: de club geloofde in mensen met goede ideeën, die hun omgeving willen verbeteren. En deze mensen verdienden een podium.

Als pionier kom je veel tegenslagen tegen, maar de ‘Why’ houdt je overeind en is de reden dat je bij tegenslagen niet opgeeft, maar door blijft gaan. Besteed dus genoeg aandacht en tijd aan waarom jij aan de sociale vernieuwing wil doen waar jij je zinnen op hebt gezet.

Les 2: Start een beweging in plaats van een organisatie

Heb jij ook grote ambities? Wees dan slim en betrek je community er vanaf het begin bij. Probeer niet alles zelf te bedenken, maar kies een open (en kwetsbare) opstelling. Voor je het weet, staat je initiatief niet meer alleen en is er een beweging van mensen ontstaan, die willen meedenken en meedoen om jullie gedeelde droom voor elkaar te krijgen.

Onze basis was helder: ‘Stel je voor dat iedereen 1% van zijn tijd, kennis en geld inzet om slimme ideeën van pioniers uit ontwikkelingslanden voor elkaar te krijgen, dan kunnen we met z’n allen veel bereiken.’ Om dit te starten was een crowd nodig. En waar haal je zo snel een crowd vandaan?’

Wij hebben iedereen die wilde, uitgenodigd om mee te denken in een offline event. Maar liefst 400 mensen kwamen opdagen. Het waren allemaal pioniers die op hun eigen manier onze visie deelden en daarvoor op zoek waren naar de “hoe” en het “wat”.

Les 3: Verander de regels van het spel, maar speel het spel realistisch

Wil je de wereld veranderen, pas dan – als echte innovator – de regels van het spel continu aan. Zo schakelden wij in ontwikkelingsprojecten de ‘middle man’ uit en brachten we mensen met een project in een ontwikkelingsland rechtstreeks in contact met mensen die dit wilden steunen. Het werd “Ontwikkelingssamenwerking 2.0” genoemd en journalisten begonnen steeds vaker te vragen of dit het einde betekent van de grote traditionele goede doelen.

Wisdom of the expert

Wij zijn hier niet in meegegaan. Want voor vernieuwing heb je zowel de ‘wisdom of the crowd’ nodig, als de ‘wisdom of the expert’. In plaats van de confrontatie te zoeken, kan je beter actief toenadering zoeken tot de sector die je open wil breken, in ons geval de ontwikkelingssector. Armoede bestrijden kost nu eenmaal geld, en als je elke expert beschouwt als een strijkstok waar teveel geld aan blijft hangen, kom je heel snel alleen te staan.

Les 4: Hou je innovator-mentaliteit

Ons platform groeide de afgelopen jaren hard. Er kwamen meer medewerkers, een groter kantoor, we kregen subsidie, er kwam een bestuur, een Raad van Toezicht en een code Wijffels. In het enthousiasme om grotere schaal te bereiken, gingen we zelf steeds actiever projecten zoeken en criteria opstellen over wat wel en niet goede projecten waren.

We werden zelf een goed doel

Ook vormden we een mening over wat duurzaam is en wat niet, en gingen we steeds actiever nieuwe leden werven. Hiermee stapten we in onze eigen valkuil: we werden zélf een goed doel. Dit was een doodlopende weg. Om verder te groeien, zouden we het precies zo moeten aanpakken als we niet wilden, zoals meer subsidie zoeken en traditionele donateurwervingsacties opzetten. En dat terwijl we nou juist waren opgericht om het allemaal anders aan te pakken en vooral een platform te zijn voor andere goede doelen.

Blijf de innovator-mentaliteit houden die je had bij het begin van je start-up, ook als je straks succesvol bent.

Les 5: Vergeet je echte gebruikers niet

Het boek de Lean Startup slingerde wel ergens op kantoor, maar niemand had het eigenlijk ooit écht had gelezen. Tot een half jaar geleden, en toen zijn onze spreekwoordelijke ogen geopend.

Vooral input van fans

Ieder jaar lieten we al een gebruikersonderzoek doen onder onze community gedaan met Ruigrok | Netpanel. Daaruit kregen we kwalitatieve en kwantitatieve informatie die veel geholpen heeft om inzicht te krijgen in de community en het Nederlands publiek. Deze members waren onze fans, en hun input was vooral positief. Na het lezen van het boek, realiseerde we ons dat we de andere gebruikers een beetje uit het oog waren verloren.

Testen met echte gebruikers

De laatste keer dat we met echte gebruikers hadden getest, was al jaren geleden. We hebben direct een testsessie georganiseerd met WUA! en hebben échte echte gebruikers uitgenodigd om door ons product te klikken. In een kamer ernaast konden wij meekijken en meeluisteren. Die middag hebben wij meer geleerd dan in al die jaren van gesprekken met van experts.

Lean Startup principes

De Lean Startup principes zijn daarna radicaal doorgevoerd in de organisatie. We gingen sturen vanuit validated learning, agile werken en we nodigden gebruikers veel eerder uit om te testen of ontwikkelingen op de goede weg zaten en of onze aannames klopten. We meten succes nu door de snelheid waarmee we producten aanpassen op deze feedback.

Les 6: Kill your darlings

Vanuit onze innovatiedrift, enthousiasme én subsidieverstrekkingen, hebben wij ook projecten geïnitieerd om ‘het eco-systeem te versterken’ en de ontwikkeling van de markt te versnellen. Om maar eens iets te noemen, zetten we de Business Incubator NaiLab op in Kenia en stonden we aan de basis gestaan van AfriLabs, een netwerk van inmiddels 29 labs in Afrika. Toch groeiden we niet snel genoeg.

Toen de succesvolle onderneemster Simone Brummelhuis ons daarover advies gaf, had ze maar één advies: “Kill your darlings. Concentreer je twee maanden alleen volledig op je kerntaken en kijk gewoon eens wat er gebeurt.”

Simone had gelijk. Hocus pocus: focus! Het begon weer te stromen. Alle ‘pet projects’ werden één voor één op een rij gezet. We bekeken kritisch of ze op eigen benen konden staan, dat we ermee moesten stoppen of dat we beter op zoek konden gaan naar een goed ‘asiel’.

Les 7: Durf jezelf de maat te nemen

Een visie om een organisatie op te zetten die een bijdrage levert aan een betere wereld lijkt fantastisch. Maar hoe bepaal je zelf, als initiatiefnemers, of je op de goede weg zit?

Verschillende belangen

Subsidieverstrekkers kijken vooral naar output, outcome en impact, maar stellen niet de vraag hoe je op lange termijn op eigen benen denkt te gaan staan. Investeerders kijken vooral naar return on investment maar hebben dan weer nauwelijks oog voor de social impact die we wilden creëren. De grootste les is dat je jezelf voortdurend de maat moet durven te nemen.

Hoe bepaal jij je eigen succes?

Bepaal jij je je succes door het aantal projecten en hoeveel geld ze hebben opgehaald? Of wil je eigenlijk ook kijken naar welke impact ze hebben gemaakt? En hoe sommige innovaties, waar je deels een bijdrage aan hebt geleverd, uiteindelijk tot een vele grotere impact leiden?

Inkomstenstrategie voor je originele ambities

Bart Lacroix: ”Wij denken dat ons model vooral kosten-efficiënt is bij schaal. We zouden uiteindelijk een veelvoud moeten kunnen crowdfunden van wat we als organisatie kosten. En we willen dit uiteindelijk het liefst zonder subsidie draaiend houden. Daarom kiezen we er nu voor om onze crowdfundingtools ook aan te gaan bieden aan bedrijven, goede doelen en events die tools zoeken voor online fundraising. Met deze vorm van sociaal ondernemerschap hebben we een eigen inkomstenstrategie en hopen we de schaal en impact in de wereld te bereiken die bij onze originele ambities past.”

Onze ambities zijn in ieder geval nog steeds groter dan waar wij nu staan. Hoe is dat bij jou?

Les 8: Help je belangrijkste communitymembers

In het kader van “eat your own dog food”, heeft het team afgelopen december gezamenlijk een eigen crowdfundingcampagne uitgevoerd. Ook voor ons kon crowdfunding natuurlijk een waardevolle aanvulling zijn op de financieringsstrategie.

Je houdt meer over dan geld

Als je een goed plan maakt en een goede waardepropositie biedt aan je funders hou je er bovendien meer aan over dan alleen extra geld; je houdt er ook een groep fans aan over die je blijven volgen en een volgende keer wellicht weer je project willen steunen.

Crowdfunding blijft hard werken

Maar onze grootste les was vooral dat crowdfunding gewoon heel hard werken is; een goede projectbeschrijving, liefst een goed filmpje, in gesprek blijven met de mensen die je steunen, je fans verleiden om hun vrienden er ook bij te betrekken.

Nieuwe focus: onze crowdfunding-campaigners

Daarom is onze nieuwe focus volledig gericht op de crowdfunding-campaigners. Voor iedereen die iets goeds wil doen, willen we hét crowdfundingplatform zijn. We willen de campaigners helpen door ze op een gemakkelijke en leuke manier hun familie, vrienden en collega’s erbij te laten betrekken.

Les 9: De wereld beweegt, blijf zelf ook bewegen

Toen wij in 2008 begonnen, bestond het woord crowdfunding nog niet. Nu wint het iedere dag aan populariteit. En ook de wereld van vandaag is niet meer hetzelfde.

De helft van de armste mensen woont niet langer in de armste landen. In emerging economies gaat de middenklasse zelf aan de slag met crowdfunding. In Kenia doen ze dat voornamelijk via mobiele donaties. De meestgestelde vraag die binnenkwam op de website was hoe mensen een crowdfundingcampagne konden opzetten voor een project in Nederland. Want er is ook armoede in Nederland.

Daarom maken we niet langer een onderscheid tussen Westerse landen en ontwikkelingslanden. Of je nou een slim idee hebt voor boeren in Oeganda of je schaaklessen voor kinderen met autisme organiseert in Amsterdam, je kan de wereld veranderen.

Hou dus oog voor wat er in de wereld van jouw start-up gebeurt en beweeg mee, maar blijf die innovator, die werkt vanuit de Why waarmee hij ooit begonnen is.

Foto intro met dank aan Fotolia.