De toekomst van het web volgens TNW: let op uw vrijheid!

What will The Next Web be? Het antwoord daarop wordt in de sluitingsspeech door David Weinberger gegeven: we weten het niet. En na een dag The Next Web weet ik het zelf ook niet. Sprekers en boodschappen over ‘alles internet’ zwaaien alle kanten op, er lijkt geen lijn meer in te zitten. Of toch, eentje: let op uw vrijheid. Want die dreigt in het gedrang te komen door overheden, banken of andere op geld beluste organisaties, wetten en vooral (gebrek aan) openheid.

Lidmaatschap en licenties als gouden ei

Zoals Brewster Kahle (o.a. Internet Archive) luidkeels verkondigt: internet moet open zijn en blijven. Want daarmee hebben we voor het eerst in onze geschiedenis universele toegang tot alle kennis van de hele mensheid. En dat is ieders grondrecht, zegt Kahle.

We doen aan ‘over-propertization’. Alles is eigendom: copyrights, hypotheken, software/code – en zo zal het nooit snel beter worden. Want daar heeft de eigenaar geen belang bij. Het eigendomsrecht beperkt ook de vrijheid, en dat is precies waar Kahle tegen is. Richard Stallman heeft niet voor niets open source software ontwikkeld, er zijn niet zonder reden creative commons licenties opgezet, bits of freedom heeft genoeg bestaansrecht. En het is ook niet zo dat je met dergelijke ‘open’ systemen geen omzet kunt maken. Wikipedia, Mozilla Foundation, Internet Archive – het zijn weliswaar high-tech non-profits, maar wel non-profits nieuwe stijl: ze geven alles gratis weg, maar krijgen nog steeds betaald, via donaties (van leden) en sponsoring. Door de communitystructuur bied je je leden en jezelf bescherming, wat ervoor zorgt dat we dingen maken die werken en blijven bestaan.

Schuldenvrije huisvesting

Kahle heeft ambities: nu we weten dat zo’n systeem werkt, kunnen we doorpakken naar een gratis en open ecosysteem in deze maatschappij? Zijn eerste experiment daarmee: schuldenvrije huisvesting. Een gemiddeld huishouden betaalt tussen 30% en 60% aan huisvestingskosten, aan huur of de rente op een hypotheek – een schuld dus.

Hoe kun je toe naar een systeem waarbij mensen betaalbare huisvesting kunnen krijgen, zonder schulden? Dan koop je een gebouw met appartementen en bied je potentiële bewoners die werkzaam zijn in de non-profitsector een lidmaatschap aan waarmee ze recht krijgen een appartement te bewonen. Dit lidmaatschap is niet overdraagbaar.

Een bank zonder winstoogmerk

Een ander Kahle-experiment is de Internet credit union; een soort bank (alleen in de US) die werkt met leden die het voor het zeggen hebben (en nee, het lijkt niet op de constructie van de Rabobank). Deze bank hoeft nu eens geen winst te maken en geen bonussen uit te keren.

Maar de belangen (en lobby) in deze sectoren zijn groot. En omdat Kahle’s experimenten nieuw, non-profit en niet te koop zijn, wordt er door de markt en vooral door de overheid argwanend gekeken naar deze ontwikkelingen. Vooralsnog lijkt het er echter op dat zijn ideeën het gaan winnen van de wetten. Zijn oproep aan de wereld is dan ook om met licenties en lidmaatschappen te werken, en niet met wetten.

Vergunning voor geld

Ook startup Leetchi.com moet niet veel van overheden hebben. Deze 100% online payment solution company is begonnen met het ontwikkelen van software voor een simpel doch groots idee: bied mensen de mogelijkheid los van banken en landsgrenzen online geld in te zamelen voor gezamenlijke cadeautjes, evenementen, goede doelen etc.

Je stort geld in een virtuele pot en dat kan door alle deelnemers gebruikt worden. Zij kregen op 31-12-2012 eindelijk de benodigde bankvergunning, maar vraag niet hoe. Echter: de aanhouder wint, en inmiddels rollen ze hun technologie uit voor andere doelen, zoals mangopay (e-betalingen voor marktplaatsen) en een e-mailpaymentoplossing.

Stefan Molyneux (zijn avatar lijkt een stuk blijer dan hij op het podium keek) fulmineerde op zijn eigen manier tegen overheden. Deze voorvechter van o.a. de Bitcoin nam 20 minuten de tijd om in steeds andere bewoordingen te beargumenteren waarom die valse overheid tegen de Bitcoin is – en waarom ze dat niet zou moeten zijn.

Het businessplan van elke overheid is dat ze geld kunnen drukken en dat geeft hen macht. Molyneux gelooft dat bijvoorbeeld Bitcoins die macht aan mensen teruggeven, omdat een dergelijk systeem los staat van de overheid. Bitcoins zijn bovendien beperkt in hoeveelheid en kunnen niet bijgedrukt worden als je tekort komt, iets wat de overheid vaak beslist in het huidige systeem. De burger heeft nu zelf het heft in handen, net als vroeger met goud.

Big brother

Ancilla Tilia (google haar maar even) heeft zo haar eigen manier om een statement over vrijheid kracht bij te zetten. Want ‘storytellen’, dat kan ze. Het is een stijl waar je van moet houden (de meningen daarover op Twitter waren zeer verdeeld) maar de bottom line was erg duidelijk: we gaan mee in het gemak die al die verzamelde persoonlijke data ons opleveren, maar wat brengt het ons uiteindelijk?

In een (sience)fiction verhaal stelt ze ons voor een aantal dilemma’s: ja het is super dat je een persoonlijke aanbieding krijgt voor een personal trainer van je zorgverzekering, maar vind je dat nog steeds zo leuk als dat verplicht wordt en komt doordat je sigaretten en tompouces met je pinpas betaalde?

Was je het ermee eens dat boerka’s verboden werden, totdat iedereen door alle surveillancecamera’s herkenbaar werd en op vliegvelden werd geweigerd? Vond je het wel handig dat je met je Facebook-ID kon inloggen bij diensten van de overheid, of …? We accepteren gedachteloos alle gebruiksvoorwaarden, maar die zijn niet altijd in ons eigen belang. Er komt een moment dat je doorhebt dat je vrijheid stukje bij beetje is ingeperkt, volgens Ancilla. Privacy is kennis, kennis is macht. Dus waarom geef je al die kennis weg?

Hoewel mij een The Circle-achtig gevoel bekroop tijdens haar verhaal, heeft ze natuurlijk een punt. We moeten waakzaam zijn en voorkomen dat boeven of de overheid er met onze vrijheid vandoor gaan.

Het web straks

David Weinberger, bekend van een handvol bestsellers op het snijvlak van tech en maatschappij, probeert tenslotte de toekomst van het web te voorspellen. Met woorden als include all, filtering, big data en (open) platforms kom je inderdaad een heel eind. Maar wat ik toch vooral heb opgepikt uit zijn verhaal, is dat de kracht van het toekomstige web ligt in de (verschillende gradaties van) openheid, in combinatie met het ter beschikking stellen van alle data.

Mensen kunnen zelf beslissen wat ze hiermee willen en kunnen gaan doen. Door informatie achter te houden, hoe goedbedoeld ook, beperk je hen in het ontwikkelen en vernieuwen. Maar hij benadrukt zelf ook nog eens: what the next web will be, we don’t know. Maar het is goed dat we het niet weten, zolang het web maar open is.

Uitsmijter: Vooza

En dan voor een handje luchtigheid, anders kunnen we niet richting de afsluitende borrel natuurlijk. Bekijk deze video van Matt Ruby van Vooza: de most unbelievable startup ever. Briljant!

Foto intro met dank aan Fotolia