De AdSense-verbanning: wat mag Google juridisch gezien allemaal?

Google AdSense zorgde voor velen die momenteel hun brood verdienen op het internet, dat de eerste kruimels bij elkaar werden geschraapt. Het drempelloze advertentieprogramma van de zoekgigant maakt bijverdiensten zelfs mogelijk voor degene die blogt over het welzijn van zijn kat. Het is een kwestie van de advertentiecode op de site plakken en wachten totdat bezoekers klikken op de advertenties. Elke klik levert geld op voor de website-eigenaar. Simpel, gemakkelijk én… enorm fraudegevoelig. Bij detectie van fraude verbant Google de site-eigenaar en worden nog uit te betalen gelden ingehouden. Of dat juridisch gezien mogelijk is, bespreek ik in dit artikel.

Wat is het beleid van Google AdSense?

Volgens het advertentiebeleid van Google AdSense mag iemand (onder meer) niet op advertenties klikken op zijn eigen site, mag hij anderen niet aansporen om te klikken en mag hij de advertenties niet verbergen onder andere links of afbeeldingen, zodat er per ongeluk op geklikt kan worden. Toch gebeurt dat op grote schaal.

Aangezien Adsense zo’n 10 miljard aan omzet heeft gegenereerd in 2011 en het programma daarmee flink bijdraagt aan de winst van het bedrijf, is fraude een doorn in het oog van Google. Daarom staat in de algemene voorwaarden van Google Adsense dat Google op elk moment de samenwerking  met de website-eigenaar kan verbreken. Daarnaast wordt vermeld dat Google geen uitbetalingen meer doet wanneer de samenwerking wordt verbroken in verband met fraude.

Hoe voert Google haar beleid uit?

In de praktijk lijkt Google mensen echter te verbannen omdat hun website (volgens de daarna verstuurde mail van Google) ‘mogelijk ongeldige activiteit genereert’. Erg onduidelijk want, wat is een ‘mogelijk ongeldige activiteit’? Ben je het er niet mee eens, dan heb je pech; bezwaarsmogelijkheden zijn er niet.

Waar Napoleon (die overigens wel duidelijk werd verteld waarom hij werd verbannen) na zijn verbanning naar Elba nog een weg terug naar Frankrijk zag, heeft een website-eigenaar geen licht aan het einde van de tunnel: verbannen is en blijft verbannen. Standaarde-mails zijn wat hij terugkrijgt op een laatste smeekbede aan het adres van Google.

Bang voor Google AdSense-verbanning

Veel website-eigenaars die gebruik maken van Google Adsense zijn hier bang voor: een verbanning lijkt soms naar willekeur te worden gegeven, levert een enorme daling van inkomsten op, aangezien er geen goed alternatief is, én is levenslang. Bezwaar of beroep zijn niet mogelijk. Toch zijn veel (verbannen) site-eigenaren ook ontevreden over de gang van zaken en vragen ze zich af of dit wel rechtmatig is. Google hoort zich toch ook aan de wet te houden en staat er toch niet boven? Hoe kunnen ze een dergelijke ondoorzichtige constructie handhaven en hoe kan het dat niemand er iets tegen doet?

Dat laatste is overigens niet helemaal waar: er zijn wel verhalen bekend van Amerikanen die de nog niet betaalde inkomsten terug hebben gekregen van Google, al moesten ze daar wel voor naar de rechter. Stel dat een van AdSense verbannen Nederlander ook zover zou willen gaan: wat zou hij daarvoor moeten doen en heeft het kans van slagen?

Kan de verbannen gebruiker iets doen tegen een verbanning van AdSense?

Hoewel de AdSense-betalingen vanuit Google Ireland Limited komen, is het toepasselijke recht het Nederlandse: dat staat gespecificeerd in de overeenkomst die (digitaal) is getekend. Ook in de algemene voorwaarden is dit terug te vinden. Volgens Europese rechtsregels is een rechtskeuze op die manier mogelijk. Dat is handig, het Ierse recht kan aanzienlijk verschillen van het Nederlandse en het hebben van een Ierse advocaat die op zo’n duizend kilometer afstand zit, is ook niet erg gemakkelijk. Kortom, Nederlands recht is van toepassing.

Dan zijn er nog twee zaken uit te zoeken. Allereerst de vraag of het mogelijk is dat Google zonder een goede reden te geven de overeenkomst opzegt. Daarnaast de vraag of het mogelijk is dat reeds verdiende bedragen niet worden uitbetaald.

Mag Google AdSense zomaar de samenwerking opzeggen?

Dat Google zonder (goede) reden de samenwerking opzegt lijkt erg onredelijk. Toch valt dat bij nader inzien wel mee. Het abonnement op de Libelle of op Voetbal International mag immers ook zonder (goede) reden worden opgezegd, al kan vantevoren een opzegtermijn zijn afgesproken. Dat de Libelle of VI dan zonder die inkomsten haar bedrijfsvoering moet voeren is haar probleem.

Dat is ook zo in het geval van Google en de verbannen website-eigenaren. De zoekgigant geeft simpelweg aan geen zaken meer te willen doen met iemand. Dat voelt oneerlijk, omdat Google een mega-international is en de website-eigenaar met moeite het hoofd boven water houdt met de huidige bezuinigingen van het kabinet. Toch is het in essentie hetzelfde.

Ook veel rechters en juristen hebben zich hierover gebogen, maar het komt over het algemeen op hetzelfde neer: opzeggen is altijd mogelijk als er niets is geregeld in de overeenkomst. Is er wel iets geregeld, dan gelden die afspraken. In dit geval kunnen beide partijen volgens de overeenkomst (en de algemene voorwaarden) per direct stoppen met de samenwerking.

Hoe zit het met het niet meer doen van uitbetalingen?

Als Google dan besluit om de samenwerking op te zeggen wegens fraude, houdt dat tegelijk in dat alle nog uit te betalen gelden niet meer worden uitbetaald. Mag dat? Volgens de algemene voorwaarden van Google wel (goh!). Is dat volgens de wet anders?

De wet zegt niets over Adsense-betalingen: de wet zegt eigenlijk simpelweg dat overeenkomsten moeten worden nagekomen. Ook de algemene voorwaarden van Google maken deel uit van een overeenkomst. Die behoren dus ook gevolgd te worden. Dit houdt in dat er geen recht op uitbetaling is als er ‘naar het redelijke oordeel van Google’ fraude wordt gepleegd.

Hoe redelijk is een dergelijk oordeel en wie vormt het? Is het nattevingerwerk van de stagiair? Niemand weet het en Google laat niets los over de maatregelen die worden gebruikt in de strijd tegen degenen die oneerlijk handelen. Kortom: het niet uitbetalen van bepaalde inkomsten is mogelijk wanneer dat gebeurt naar het redelijke oordeel van Google. Lullig en ondoorzichtig? Zeker, maar de website-eigenaar is er wél zelf mee akkoord gegaan en zal zich dus moeten neerleggen bij het oordeel van Google.

Algemene voorwaarden zijn niet altijd bindend

Iemand die wat meer juridisch is aangelegd zal op dit moment denken: “Ja, maar… algemene voorwaarden zijn toch niet altijd bindend?”. Klopt, wanneer de algemene voorwaarden ‘onredelijk bezwarend’ zijn is dat niet het geval. Natuurlijke personen die niet handelen uit beroep of bedrijf hebben het nog iets gemakkelijker, aangezien de wet ze extra beschermt. Toch is het moeilijk om de praktijken van Google te scharen onder ‘onredelijk bezwarend’ of onder een van de extra beschermingen die de wet geeft. Het enige dat onredelijk zou kunnen zijn is het feit dat Google zelf op onduidelijke gronden beslist of er fraude plaatsvindt (en de uitbetaling daardoor dus niet plaatsvindt).

Er is dus zeker een kans van slagen, mocht iemand dit aanvechten voor een Nederlandse rechter. Een praktisch probleem is wel dat de gemiddelde verbannen gebruiker hooguit enkele honderden euro’s misloopt. Dat is gewoon te weinig om de financiële risico’s (en de ellende) van een rechtszaak te riskeren.

Conclusie

Er kan worden gezegd dat het beleid van Google AdSense over het algemeen niet tegen de wet in gaat. Het enige dat vreemd is, is de bepaling dat ‘het redelijke oordeel van Google’ beslist of er fraude plaatsvindt. Dat is aan te vechten voor de rechter, maar het nemen van een dergelijk risico is enkel weggelegd voor degenen die erg veel inkomsten niet uitbetaald krijgen door de verbanning.

Het beste advies is: houd je aan de regels van AdSense, differentieer je inkomstenbronnen én… zorg voor een backup-plan. Dat laatste is enorm belangrijk, want ‘het redelijke oordeel van Google’ kan zomaar eens een onterechte beschuldiging van fraude zijn, gegeven door de stagiair van de afdeling.