De overheid en nieuwe media: over open data en burgerparticipatie

Nieuw in de reeks Emerce-congressen is eGovernment, gericht op “effectieve communicatie en voorlichting tussen overheid en burger met behulp van nieuwe media”. In de praktijk betekent dit: overheidsspecifieke cases, een lager gadgetgehalte en meer aandacht voor besluitvorming en contact met de doelgroep. Een verslag van #egov12 in Pakhuis de Zwijger.

Open of dicht

Jack de Vries opent met een schets van ons huidige medialandschap: een mediacratie die in een permanente staat van campagne verkeert, omdat respectievelijk kerk, overheid en de markt hun macht hebben afgestaan aan de burger die nu vooral vertrouwt op andere burgers en het onderbuikgevoel. De Vries en reputatiemanagement zijn onlosmakelijk verbonden, daarom komt hij met handreikingen over het slim inzetten van online netwerken daarvoor.

Ook overheid en regelgeving zijn ook onlosmakelijk verbonden, terwijl volledige regie niet meer haalbaar is online. Gevolg: beperkende maatregelen voor social media en vele eigen proeftuintjes van lokale overheden. Jammer, want door het betrekken van burgers, partners en je medewerkers kun je meer maken met minder.

Kortom: zet je netwerk open in plaats van dicht, maar “don’t be stupid”. Bekijk hieronder de hele presentatie.

Data-uitwisseling

Het netwerk van online connecties wordt almaar groter, naast informatie en mensen worden ook steeds meer services en devices verbonden; wat biedt dit voor mogelijkheden voor de overheid? Zowel Tijs van den Broek (TNO) als Ewoud de Voogd (How About You) en Arjen Hof (Gov United)  spraken met veel enthousiasme over particuliere initiatieven zoals BuitenBeter, Google Fusion Tables en OpenAid.nl, maar zien gelukkig ook overheden goede stappen maken in de vorm van Apps.gov, de IJkdijk en Sensorcity Assen. Deze initiatieven maken goed gebruik van open databronnen en nieuwe connectieve technologie, soms met een zetje van professionals (bijvoorbeeld Urban Sensing en Hack de Overheid).

De vraag wie nu de leiding moet hebben of nemen over dergelijke projecten bleef onbeantwoord en ook de controle en het beheer zijn moeilijk bij één partij te beleggen. De positieve kracht van het online verbinden van overheid, data en burger is in elk geval een feit.

Hoeveel waarde de overheid zelf toevoegt, wordt trouwens ook steeds beter bijgehouden. Martijn van Warmoeskerken (DPC) liet zien dat Rijksoverheid.nl steeds beter wordt geanalyseerd en cyclisch wordt verbeterd. Ook blijkt dat zowel de prestaties als declaraties van ambtenaren in een dashboard te vangen zijn.

De realiteit van e-participatie

Waarde laten toevoegen door de burger is moeilijker dan het lijkt. Chris Aalberts zette iedereen met beide benen op de grond door het begrip e-participatie te ontleden:

1. Burgerparticipatie is nooit representatief, het is altijd een typische groep mensen die participeert.
2. Een politicus moet zijn beleid altijd kunnen verantwoorden en kan de inspraak van de burger niet als excuus gebruiken.
3. Het eindproduct van burgerparticipatie is namelijk informatie, geen beleid.

Wil je kwalitatief goede burgerparticipatie? Probeer dan te zorgen dat burgers niet meedoen om inspraak te krijgen, maar om het beleid te verbeteren. Daarvoor moet je ze wel eerst uitleggen hoe openbaar bestuur werkt.

Bekijk hieronder Aalberts’ presentatie.

Een lichtend voorbeeld is het project Borne 2030 waar Miranda Mulder (gemeente Borne) over vertelt. Een goede mix van realisme en opportunisme hebben geleid tot burgers die 4 haalbare toekomstvisies hebben ontwikkeld en vervolgens een kwart van Borne enthousiast hebben gekregen om te gaan stemmen. Slim gebruik van YouTube om meningen vast te leggen à la de babbelbox van Man Bijt Hond zorgt voor het “iedereen kijken, ik ben op TV-effect” en zorgde voor reuring.

We moeten iets met…

Er zijn verschrikkelijk veel kansrijke en succesvolle online initiatieven vanuit de overheid en met overheidsdata om inspiratie op te doen. Iedereen is het er over eens dat dat aantal snel zal groeien, zeker als ook de hoeveelheid open data groeit. Hoe meer je met partners doet, hoe hoger de kwaliteit en hoe lager de kosten zullen zijn.

Overheden zullen burgerparticipatie zelf beter moeten gaan snappen, want het “we moeten iets met Twitter” neigt nu naar “we moeten iets met burgerparticipatie” door de opgeklopte verwachtingen. Combineer enthousiasme en realisme en #durftevragen!