Crowdfunding: alleen voor kleine bedragen & liefhebbers?

Het zou een doorbraak zijn. De hype voorbij. Met de 2,5 miljoen opgehaalde euro’s staat crowdfunding definitief op de kaart, zeggen de fans overtuigd. Maar is dat wel zo? En zet die groei door? Gaan we naar de tientallen, honderden miljoenen net als in de VS? Vijf experts aan het woord over crowdfunding. Douw: “Het is hip en gehyped. In 2012 gaat een aantal platforms zeker sneuvelen!”

“Ik vind crowdfunding een heel sympathiek initiatief,” zegt econoom Mathijs Bouman, “op micro-schaal. Veel projecten en startups kunnen nu iets uitvoeren wat ze eerst niet konden.” Hij wil het maar gezegd hebben. Crowdfunding is leuk en gezellig, omdat er op een informele manier geld wordt geïnvesteerd. “Het gaat met goodwill en het gaat om kleine bedragen. Bovendien wordt er vaak binnen het eigen netwerk geld opgehaald,” aldus Bouman. Maar het is juist ook die informele sfeer waarom de analist van RTLZ niet in de groei van crowdfunding gelooft. “Groot worden kan alleen met formele controlesystemen. Die zijn er niet,” aldus Bouman.

Risico

Daar wordt aan gewerkt. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) en De Nederlandsche Bank (DNB)buigen zich momenteel over de wetten en regels die nodig zijn om deze nieuwe financiële markt te formaliseren en investeerders te beschermen. Particuliere investeerders lopen immers een groot risico om hun uitgeleende geld kwijt te raken, valt in de kleine lettertjes op de platforms te lezen. “Juist daarom adviseren wij om het risico te spreiden,” zegt Martijn van Schelven, een van de oprichters van het crowdfundplatform geldvoorelkaar.nl. “Heb je tienduizend euro? Investeer dan liever tien keer duizend euro en zet niet het volledige bedrag in op één onderneming.” De kans dat een onderneming niet van de grond komt is immers groot, weet ook Van Schelven. “Eén op de drie start-ups redt het einde van het derde jaar niet.”

Screenings en verklaringen

Geldvoorelkaar is inmiddels wel gescreend door de AFM en het wachten is op een vergunning voor het bemiddelen van kredieten. “Wij willen juist regels. We willen waken voor overkreditering. Iemand die tot zijn nek in de schulden zit laten we niet toe.” Tot die vergunning binnen is, put Geldvoorelkaar voor de screening van aanvragen uit de kennis en ervaring die de oprichters opdeden, toen ze nog voor een bank werkten. “We kijken of de aanvraag van een serieuze ondernemer komt. Hij moet een accountantsverklaring afleggen, jaarcijfers en een gezonde cashflow laten zien.” Veel aanvragen komen niet door de screening heen. “We hebben het afgelopen jaar achttien miljoen euro aan aanvragen binnen gekregen; 90% daarvan is afgewezen.”

Voor de liefhebber

De overige 10% die wel door de keuring kwam in 2011, 385.000 euro, is nog lang niet voldoende voor het platform om te kunnen blijven bestaan. “We streven naar tien miljoen op jaarbasis,” zegt Van Schelven. Dat zal moeilijk, zo niet onmogelijk worden, verwacht Piet Duffhues, emeritus hoogleraar ondernemingsfinanciering aan de Universiteit van Tilburg. “Crowdfunding is alleen geschikt voor kleine kapitaalverschaffers. Vaak gaat het om kleine bedragen, soms zelfs niet meer dan 25 euro. Ze willen een aardigheidje bijdragen aan ambitieuze doelen en accepteren dat er waarschijnlijk geen hoog rendement wordt gehaald. Iets voor de liefhebber dus.”

Op zich kan het best groeien en meer volwassen worden, maar crowdfunding als dé manier om massa’s geld te kanaliseren buiten de banken om, dat ziet ook econoom Mathijs Bouman niet gebeuren. “Dan praat je over risicokapitaal en dan verdwijnt dat typische informele karakter van crowdfunding. Als de bedragen groter worden, wordt ook het eigen belang groter. En geld en eigen belang zijn uiteindelijk voor elkaar gemaakt,” aldus Bouman.

Daarbij, om omzetten van tien miljoen of meer te halen, zullen de platforms zich volgens Duffhues sowieso moeten gaan richten op gevestigde ondernemers, maar “die hebben een te grote vermogensbehoefte. Daarvoor blijven ze aangewezen op de traditionele spaar- en kapitaalmarkten,” aldus Duffhues.

Kleine bedragen

Crowdfunding hoort juist om kleine bedragen te gaan, vindt Bart Lacroix, oprichter van de 1%CLUB, marktplaats voor particuliere initiatieven in ontwikkelingslanden. Op zijn platform kunnen projecteigenaren maximaal vijfduizend euro vragen van de crowd. “Hoe kleiner het bedrag, hoe sneller het gaat,” ziet hij. “Mensen willen graag de impact zien van een bijdrage, en die is bij kleine bedragen eerder zichtbaar. Bovendien,” vervolgt hij, “ik zie een investeerder niet zo snel met een paar keer klikken een groot bedrag overmaken op een crowdfundplatform. Je wilt toch weten in wie je je geld in investeert?”

Sneuvelende platforms

Kleine bedragen dus. Maar gaan de 20 crowdfundplatforms die nu in Nederland bestaan het daarmee wel redden? Gaan ze met vele kleine bedragen de miljoenen binnenhalen die nodig zijn om zelf te kunnen blijven bestaan? Niet allemaal, voorspelt Simon Douw, oprichter van Douw en Koren, een bedrijf dat ondernemers adviseert die willen crowdfunden. Onlangs deed hij een onderzoek naar de 20 platforms en meer ruimte voor platforms ziet hij niet.

Sterker nog, “Het is hip en gehyped. In 2012 gaat een aantal platforms sneuvelen,” voorspelt Douw. Welke platforms dat zijn, kan hij nu nog niet zeggen. Dat hangt bijvoorbeeld af van de regels van de AFM die in aantocht zijn. Daarin zal duidelijk worden wat de platforms wel en niet mogen met de opvorderbare gelden: het geld dat tijdelijk wordt vastgehouden tot de deadline van een crowdfundaanvraag. Ook zal de AFM kijken naar de mate waarin de startups er met het geld vandoor kunnen gaan. Want hoewel de platforms vaak wel een screening doen voordat een ondernemer of projecteigenaar een crowdfundaanvraag mag plaatsen, wordt er nauwelijks gecheckt wat er met het geld wordt gedaan als het eenmaal binnen is. “In principe kan de ontvanger met het geld op vakantie,” erkent Van Schelven. “Maar dat kan hij ook als hij geld bij de bank leent voor zijn bedrijf.”

Zo’n vaart zal het niet lopen, verwacht Simon Douw. Mensen die op deze manier geld inzamelen, krijgen dat geld vaak van familie, vrienden en bekenden. 40 tot 60% van het beoogde bedrag komt van bestaand netwerk. “Die belazer je niet zomaar,” aldus Douw.

Cool, innovatief en revolutionair

Terug naar de 20 platforms en Douw’s voorspelling. Wat moeten de platforms volgens hem doen om 2013 te halen? “Als een dolle op zoek naar coole projecten. Die hebben een grote kans om de deadline te halen en hoe meer deadlines er worden gehaald, hoe populairder het platform.”
Volgens de crowdfundadviseur zijn projecten cool als ze innovatief zijn, of iets revolutionairs in zich hebben. Ook projecten die een goed verhaal vertellen en dat op een leuke manier brengen zijn interessant voor platforms. Verder moeten de aanvragen zo concreet mogelijk zijn. Wel geld voor een boek of standbeeld vragen, niet voor een marketing of businessplan. Beloningen helpen ook en projecteigenaren zouden zelf een sterk eigen netwerk mee moeten nemen. “Platforms zouden als criterium een minimum aantal Facebookfans kunnen vragen van projecteigenaren en ondernemers,” stelt Douw voor.

Band opbouwen met de crowd

Maar als het aan hem ligt, concentreren de platforms zich vanaf dit jaar überhaupt veel minder op het geld, en juist meer op de andere eigenschappen die crowdfunding zo bijzonder maken. “Crowdfunding is zó nieuw en iedereen is zó bezig met geld werven binnen deadlines, dat we vergeten dat er veel meer in zit .” De truc, volgens Douw, is om juist een band op te bouwen met de crowd, voor, tijdens én ná de crowdfundactie. “Je kunt de crowd inzetten om promotie voor je te maken, om mee te denken met de verdere ontwikkeling van je product, noem maar op. Ondernemers die dat beseffen, zullen pas echt succesvol zijn. Dat is uiteindelijk veel meer waard dan een eenmalig geldbedrag.”

Crowdfunding, hype of toekomst? Praat ook mee, vrijdagmiddag 3 februari van 16.00 – 17.30 in de 1%SHOW. Live en interactief, via Twitter, chat en Skype.