Kenianen sms’en 5 miljoen euro tegen hongersnood

Steeds weer keken de Kenianen machteloos toe hoe hun eigen mensen stierven aan droogte en honger. Eindelijk kunnen ze nu zelf iets doen. Dankzij Facebook en een SMS-nummer is er in acht weken tijd 5,1 miljoen euro verzameld.

Het was nog nooit zo simpel. Het enige wat er nodig is; een SMS-nummer en een Facebookpagina. Ook in Kenia hebben ze dat ontdekt. Toen vorige maand de Keniase regering opnieuw weigerde hulp te bieden aan de hongersnood in de noordelijke provincies van het land, besloot mobiele telefoonaanbieder Safaricom tot actie over te gaan. Het opende een SMS-nummer waarop geld gedoneerd kon worden en een Facebookpagina om de inzamelingsactie “Kenianen voor Kenia” te verspreiden. In drie dagen tijd had de pagina tienduizend fans en in een week tijd was er 500.000 euro binnen gehaald. De afgelopen week kwam er één miljoen euro binnen en de teller staat zo rond de 2,8 miljoen euro.

Maandsalaris

“Ik ken geen Keniaan die niet heeft gedoneerd, nog nooit hebben we zo massaal, zo veel liefde en steun voor elkaar laten zien,” zegt tekstschrijfster Ruth Ciiro Kangoingoi. Zo was er de politieagent die zijn hele maandsalaris naar het sms nummer overmaakte, nadat hij zag hoe een baby de borst zocht bij haar overleden moeder. Zijn vrienden vangen op hun beurt de politieagent op, nu hij geen geld heeft om zijn eigen eten te kopen deze maand.

De inzamelingsactie is zo populair, omdat zelfs de kleinste donatie al wordt geaccepteerd. Het minimumbedrag is tien Keniaanse shilling, omgerekend zeven eurocent. Dat maakt doneren ook voor de arme Kenianen mogelijk, zoals de sloppenbewoners van Nairobi. “Ik zat met een enorm schuldgevoel,” zegt de twintiger Benji Otieno die in sloppenstad Kibera woont dat midden in Nairobi ligt. “Ik zag mensen doodgaan, maar wat kon ik doen? Niks.” Inmiddels is hij de tel kwijt hoe vaak hij al tien shilling heeft gesmsd naar het inzamelingsnummer.

Voedselhulp voor tien miljoen mensen

Het geld gaat naar de noordelijke provincies van Kenia waar vooral de laatste twintig jaar steeds vaker droogtes voorkomen. In 2009 nog bood het wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties hulp aan 3,5 miljoen Kenianen. Sindsdien heeft het in het noordoosten van het land niet tot nauwelijks geregend. Het vee is vorig jaar en de afgelopen maanden massaal gestorven en de bevolking, die leeft van landbouw en vee heeft niets meer. Volgens de Verenigde Naties hebben tien miljoen mensen in Somalië, Djibouti, Ethiopië, Sudan en Kenia nu acute voedselhulp nodig. Begin augustus zijn officieel de eerste mensen omgekomen door de honger.

Tot nu toe konden de Kenianen weinig doen. De media houden geen grote inzamelingacties zoals de tv-acties in Nederland na de tsunami en de aardbeving op Haïti, en ook zijn er geen gironummers van samenwerkende hulporganisaties, zoals Giro 555. “De traditionele media hebben oogkleppen op,” zegt Kangoingoi. “Ze focussen vooral op de politiek, en zien niet dat ze hun positie kunnen gebruiken om de bevolking te helpen.”

De rollen zijn omgedraaid

Maar met de snelle opkomst van de nieuwe, social media de afgelopen twee, drie jaar, zijn ook in Kenia de rollen ineens omgedraaid. Voor het eerst in hun leven kunnen Kenianen zich online met elkaar verbinden en hebben ze de mogelijkheid om iets met de connecties te doen. Dus toen social media expert Sam Gichuru zich op Facebook openlijk afvroeg wat hij kon doen tegen de hongersnood en er door zijn vrienden werd geopperd een platform op te richten, was dat precies wat hij deed. Gichuru, manager van de door de Nederlandse 1%CLUB opgerichte Nailab, dat jonge Kenianen begeleidt in zelfstandig ondernemerschap, opende een nieuwe actiepagina op Facebook en binnen een paar uur tijd had die drieduizend fans. “Sindsdien zijn we met ons social media team 24 uur per dag online om met de volgers gesprekken te voeren over de hongersnood,” zegt Gichuru via Facebook. “Het is het gesprek van de dag.  We hebben ons nog nooit zo verbonden gevoeld met elkaar.” Ook initiator Safaricom pikte de online campagne op en vroeg Gichuru zich bij het campagneteam van Kenianen voor Kenia te voegen.

Inmiddels is de actie ook naar de straat toe gehaald. Zo is vorige week met een groot muziekspektakel in het stadspark van Nairobi 144 ton voedsel naar het noorden vertrokken. Ook gaan de eerste geluiden om van de eenmalige inzamelingsactie een serieus project te maken met een langetermijnplanning. De grote multinationals zoals Ernst & Young en Price Waterhouse Coopers zijn als managende organisaties op de verschillende getroffen provincies gezet om van het geld voldoende voedsel te kopen en er wordt gekeken naar slimme investeringen voor de toekomst. Ook de Keniase regering heeft zich inmiddels geroerd en aangekondigd 200 miljoen euro te investeren in langetermijnmaatregelen tegen de droogte. Maar dat is voor veel Kenianen, inclusief Kangoingoi toch echt te laat: “Het is niet gemeend. De regering schaamt zich. Maar wij zijn dat beu. We zijn het zo beu!”