Waarom Google+ geen Facebook killer is

Afgelopen week schreef ik mijn eerste artikel in een serie over Facebook Marketing getiteld Het Facebook-tijdperk is begonnen. Uit de reacties bleek dat velen vielen over het feit dat ik had gedurfd om in mijn artikel voorbij te gaan aan het recentelijk gelanceerde Google+, omdat volgens velen van hen de lancering van Google+ het sociale speelveld helemaal heeft veranderd. Dit leek mij een mooie insteek voor een vervolgartikel. Daarom ga ik vandaag dieper in op de vraag: wordt het Google+ of Facebook?

Sinds de lancering van Google+ is het een ware hype geworden. Zoals terecht werd opgemerkt in dit artikel op Advertising Age “depending on who you talk too, it’s either an epic success or an epic failure. “ Er lijkt inderdaad niet echt een middenweg te zijn. De artikelen en infographics vliegen je in ieder geval om de oren, ook hier op Frankwatching. Een kleine greep uit wat ik de afgelopen dagen langs zag komen:

• How to Google+: circles en sharing
• Een andere kijk op Google+: wat Google echt wil
• Nederland positief over Google+
• Google+ noodzakelijk voor toekomst Google

En zo kunnen we nog wel een tijdje doorgaan. Want ook op Marketingfacts, Dutchcowboys, Emerce en veel buitenlandse blogs wordt er wat afgeschreven over Google+. Ook ik heb natuurlijk de mogelijkheden van Google+ uitgebreid getest. Ik moet eerlijk zeggen dat ik positief verrast ben. Het is duidelijk dat de dames en heren in Mountain View hebben geleerd van de fouten die zijn gemaakt bij het eerder gelanceerde Google Buzz en Google Wave. De user experience zit in ieder geval een stuk beter in elkaar. Ook ik moet toegeven dat Google+ zich potentieel kan ontwikkelen tot een geduchte concurrent voor Facebook. Maar voordat het zover is moet er nog heel wat gebeuren. Een “Facebook killer” is het zeker nog niet en het is maar de vraag of het dat ooit gaat worden. Ik licht jullie ook graag toe waarom ik dat denk.

The bigger picture

Terwijl iedereen zich helemaal rot blogt over circles, hangouts en waarom iedereen gaat switchen van Facebook naar Google+, denk ik dat veel mensen voorbij gaan aan wat er zich werkelijk afspeelt. Want hoe graag we het ook zouden willen, de wedstrijd die gespeeld wordt draait niet alleen maar om wie het meest gebruiksvriendelijke sociale netwerk kan ontwikkelen. In Mountain View en Palo Alto draait het namelijk ook om hele andere dingen: de macht en gunst van de adverteerders en die van de investeerders. Want laten we niet vergeten, beide bedrijven zijn voor een groot gedeelte van hun inkomsten nog steeds afhankelijk van die kleine advertenties aan de rechterzijde van het scherm. Ik denk daarom dat je Google+ en Facebook dan ook niet alleen zozeer moet vergelijken op basis van de gebruikersfunctionaliteiten, maar dat je het geheel in een wat groter perspectief moet plaatsen. Daarom heb ik een kleine vergelijkende analyse gemaakt van beide netwerken.

Facebook

Het in februari 2004 gestarte sociale netwerk heeft de laatste jaren een stormachtige groei meegemaakt. In 2008 passeerde het qua gebruikers marktleider MySpace en in juli 2009 passeerde het de “magische” grens van 250 miljoen gebruikers. Inmiddels is het ook de grens van meer dan 750 miljoen gebruikers wereldwijd gepasseerd. Ook al zijn er berichten dat de groei in thuisland de VS iets terugloopt, internationaal gezien groeit Facebook nog steeds keihard. Zo werd Europa laatst al het grootste continent op Facebook. Maar er zijn ook nog voldoende groeimogelijkheden in Azie (met name India), Zuid-Amerika, Afrika en het Midden Oosten. Schatting is dat het netwerk in de eerste helft van 2012 de miljard gebruikers zal behalen. En met ongeveer 2,1 miljard internetgebruikers (lees aansluitingen) wereldwijd is dat een prestatie van formaat.

In de tussentijd hebben lokale sociale netwerken zoals Hyves en StudioVZ in Duitsland het steeds moeilijker dankzij Facebook. Volgens recente cijfers van ComScore zal Facebook in de komende 6 maanden Hyves voorbij streven. Raymond Spanjer zal er in ieder geval niet meer wakker van liggen. Alleen China blijft een moeilijke markt om voet aan de grond te krijgen vanwege de dominantie positie van de lokale netwerken RenRen en QQ. Wel wordt er gespeculeerd dat Facebook bezig is om samenwerking te zoeken met de Chinese Google concurrent Baidu. Google zelf heeft het land inmiddels verlaten. Hetzelfde geld eigenlijk ook voor V Kontakte in Rusland en laten we Google’s Orkut in Brazilië niet vergeten. Ook al is het vermoeden dat die laatste op termijn gaat integreren met Google+. Een mooi overzicht van de groei van Facebook zie je op geanimeerde World Map of Social Media van de Italiaanse Vincos.

Grote adverteerders en bureaunetwerken hebben Facebook inmiddels in de armen gesloten. De fanpagina’s blijken een effectief middel om online een fanbase op te bouwen en de dialoog aan te gaan met de klant. Voor merken zoals Coca- Cola en Starbucks is hun fanpage zelfs belangrijker geworden dan hun .com site. Tegelijkertijd bieden Facebook Apps, de Open Graph API en de Facebook social plugin volop mogelijkheden om campagnes te voeren en Facebook met je website te integreren. Daarnaast wordt er natuurlijk flink gegamed op Facebook, iets waar Zynga zijn enorme populariteit aan te denken heeft. Met Facebook Ads kunnen de mediabureaus inmiddels prima uit de voeten. Er werd laatst zelfs in samenwerking met Leo Burnett een new ad format ontwikkeld: de Comment Ad. Facebook begrijpt namelijk maar al te goed dat een groot deel van zijn succes afhangt van de mogelijkheden die het adverteerders bied om in contact te komen met de gebruikers.

In de tussentijd blijft Facebook ook nieuwe functies uitrollen. In de strijd om de gebruiker lanceerde Facebook afgelopen jaar ook haar eigen e-mail dienst Facebook Messages. Hiermee werd het mogelijk om een @facebook.com e-mailadres te claimen en hierop ook berichten te ontvangen. Om in te spelen op de populaire geolocatie trend werd Facebook Places geintroduceerd als tegenhanger van het populaire Foursquare en Gowalla. Niet veel later werd Facebook Deals gelanceerd om de strijd aan te gaan met de kortingsdiensten zoals Groupon en Livingsocial. Die laatste moet overigens in Nederland nog van start gaan. Ook al worden beide diensten nog niet enorm veel gebruikt overal ter wereld, de basis is er, het bereik is er en de potentie is er ook zeker.

Tegelijkertijd sloot Facebook een partnership met Microsoft voor het gebruik van de zoektechnologie van Bing. Tactisch een enorm slimme zet. Facebook realiseerde zich ook wel dat search enorm belangrijk was voor de gebruikers en essentieel in hun (onofficiële) strategie om ‘het internet’ te worden. Tegelijkertijd realiseerde ze zich in Palo Alto ook dat het enorm veel tijd en geld kost om deze technologie zelf te ontwikkelen en dat de kans aanwezig was dat deze nooit zo goed zou worden als die van Google. Dus sloten ze een pact met het bedrijf wat die technologie al had ontwikkeld, maar die op haar beurt weer het bereik miste wat Facebook inmiddels had opgebouwd. Dat Microsoft in 2007 ook al aandeelhouder was geworden van Facebook, was natuurlijk mooi meegenomen. De samenwerking tussen Facebook en Microsoft is daarmee op het gebied van (social) search ook zeker een concurrent geworden voor Google.

Op dit moment is het zoekvenster van YouTube de tweede zoekmachine ter wereld. Maar aangezien Facebook de positie van tweede grootste site ter wereld heeft geclaimd, zou daar wel eens verandering in kunnen komen. De recentelijke integratie van Skype, inmiddels ook onderdeel van Microsoft, binnen Facebook video calling is een ander uitvloeisel van deze partnerstrategie. En dit is niet het einde van deze ontwikkeling. Er zijn geruchten dat Facebook een muziekdienst zou gaan uitrollen in samenwerking met Spotify. De recente lancering van Spotify in de VS zette deze geruchten alleen maar kracht bij. Ook wordt er gesproken over een aankomende video-on-demand service. Beide zouden een slimme zet zijn, want dit zijn twee activiteiten waar online veel tijd (en geld) aan wordt besteed. Natuurlijk kent Facebook ook de nodige problemen, met name over de onduidelijke privacy richtlijnen en instellingen, zeker na het Beacon incident.

Google+

Sinds het begin van haar bestaan al de nummer 1 site van de wereld en nog steeds een van de meest waardevolle en succesvolste internetbedrijven. De ‘king of search’ uit Mountainview heeft de laatste jaren al vaker geprobeerd om een Facebook concurrent op te zetten. Helaas tot op heden zonder veel succes, met uitzondering van Orkut in Brazilië. Met Google+ lijkt zij beter papieren in handen te hebben. De dienst integreert logischerwijs met andere populaire diensten van Google zoals Google zoeken, Maps, Gmail, GTalk voor (video)bellen en je Google account. Toch heeft deze zoekgigant de laatste jaren niet alleen maar succes gehad. Ondanks dat Google Maps erg succesvol is, loopt het met Google Places nog niet heel erg storm. Mobiel besturingssysteem Android is wel een succes maar de Google Mobiele diensten ook nog niet echt. Op het gebied van social search was Google aardig onderweg, totdat bekend werd dat besloten was om het contract met Twitter niet te verlengen. Na de mislukte poging om Groupon over te nemen, lanceerde Google haar eigen dienst om in te spelen op de populariteit van de  vele kortingsdiensten: Google Offers. Het is echter nog te vroeg om te oordelen hoe dit loopt.

Een van de grote problemen van Google, net zoals bij Facebook, is dat het business model nog steeds te eenzijdig is. Meer dan 90% van de revenue komt nog steeds uit Google AdWords en gerelateerde diensten. De grote vraag is dan ook hoe zij Google+ willen gaan monitezen? Wordt dit een plat model a la AdWords of zoeken ze een innovatievere insteek? Het voordeel is wel dat Google met haar AdWords diensten al een enorme sales organisatie heeft opgebouwd en een netwerk van adverteerders en online bureaus. Nieuwe advertentiediensten kunnen dus snel worden uitgerold. Ook Google heeft de natuurlijk de nodige problemen met privacy en ligt regelmatig onder vuur van privacy waakhonden in de VS, UK en Europa over het onrechtmatige verzamelen en bewaren van data van haar gebruikers. Al de punten die hierboven besproken zijn heb ik even in een vergelijkend overzicht gezet.

Uit het bovenstaande overzicht wordt wel duidelijk dat beide bedrijven aan elkaar gewaagd zijn als het erop aankomt. Wel moet worden opgemerkt dat Google+ natuurlijk niet los gezien kan worden van Google. Beide zijn als het ware eigenlijk een.

Conclusie: killer of concurrent?

Op de korte termijn zie ik Google+ nog geen noemenswaardige concurrent worden voor Facebook. Natuurlijk mede dankzij de hype die er op dit moment rond Google+ heerst hebben ze op korte termijn de eerste 10 miljoen leden weten te trekken. De grens van de 20 miljoen zal denk ik ook wel redelijk snel bereikt worden. Maar vergeet niet dat dit voornamelijk marketing-, internet- en creatieve professionals zijn die, net zoals jij en ik, ook graag even de mogelijkheden uit willen testen; de early adopters en innovators zullen we maar zeggen. Waar veel mensen aan voorbij gaan, is dat de kunst voor Google hem niet zit in het verzamelen van de eerste 10 miljoen gebruikers. Het zit hem zelfs niet in het verzamelen van de eerste 50 miljoen bezoekers. De kunst zit hem erin om door te groeien naar een kritieke massa, laten we zeggen 250 miljoen gebruikers, in kern (adverteerders) markten zoals de VS, UK, Duitsland en Frankrijk. Pas op dat moment wordt Google+ een serieuze concurrent van Facebook. En laten we niet vergeten, het verschil tussen Facebook en Google+ is op dit moment nog steeds ongeveer 740 miljoen gebruikers. Niet iets wat je mijn inziens even binnen twee maanden inloopt.

Laat ik wel duidelijk zijn, Google beschikt over de papieren om dit op termijn mogelijk te maken. Zie ook het bovenstaande overzicht. Maar ze moeten het nog wel waarmaken. Google heeft nou niet echt een fantastisch track record op dit gebied. Denk maar aan het eerder genoemde Orkut, Google Wave en Google Buzz. Ik wacht daarom nog even af voordat ik Google+ de gedoodverfde concurrent van Facebook verklaar. Het is simpelweg nog te vroeg om Google+ een succes of een mislukking te noemen. Als Google + volgend jaar rond deze tijd 250 miljoen actieve gebruikers heeft verzameld, dan gaan we verder praten. Maar zelfs betwijfel ik of Google+ een Facebook killer wordt, op dezelfde manier als Facebook dat destijds was voor MySpace. In the end denk ik dat beide netwerken prima naast elkaar kunnen bestaan. Een beetje concurrentie op dit vlak zou niet ongezond zijn voor Facebook. Net zoals andersom een klein beetje concurrentie op het gebied van search niet ongezond zou zijn voor Google. De winnaar hoeft dus uiteindelijk niet alles te krijgen. Het zal meer een kwestie zijn van Facebook en Google+ in plaats van Facebook of Google+.

Lees ook de andere artikelen in deze serie.