De internet crowd versus een sociaal intranet

Als zoveel informatie en kennis gratis online verkrijgbaar is en mensen graag hun kennis delen via sociale media, is er dan nog een plek voor een organisatie in het kader van kennismanagement? Of is het bijvoorbeeld zinvoller om een community van ZZP’ers op te zetten? Tijdens Winkwaves’ Oud Hollandsche koffietafel werd ingegaan op de toegevoegde waarde van een sociaal intranet binnen organisaties.

‘Stand out from the wisdom the crowd’

René Jansen van Winkwaves zette in deze ochtendsessie zijn visie uiteen over hoe je met een strategische benadering van een sociaal intranet (zoals hun nieuwe Kenniscafé) in termen van samenwerking en kennisbeoefening een stap verder kan gaan dan ‘wisdom of the crowd’. Er is al het nodige geschreven over sociale intranetten, maar deze vergelijking tussen interne sociale media en externe sociale media op het gebied van kennismanagement was interessant te noemen. Het gebruik maken van de crowd, ook wel crowdsourcing genoemd, kan gezien worden als een vorm van outsourcing. En hoewel door sociale media veel informatie en experts te vinden zijn en de transactiekosten om via deze ‘markt’ activiteiten te ontplooien daarom sterk gedaald zijn, zitten daar toch ook wat haken en ogen aan qua kennisdeling en -creatie.

Ontbrekende binding met identiteit organisatie

Kort gezegd: externe sociale media netwerken missen soms de aansluiting met, en beleving van de identiteit van de organisatie. En deze identiteit geeft het juist haar onderscheidende eigenheid . Organisaties bestaan, in termen van easycreatie, uit zwermen van mensen, waarbinnen een verscheidenheid aan verhalen en gesprekken over de organisatie bestaat. Deze verhalen en gesprekken vormen de identiteit van de organisatie zoals die door de medewerkers wordt ervaren. Deze identiteit maakt daarom juist dat medewerkers vaak waarde hechten aan het onderdeel zijn van die organisatie en dat door deze continue processen een constante herdefiniëring plaatsvindt van de identiteit van de organisatie.

Sociale media hebben er voor gezorgd dat de uiting van zulke verhalen (en de identiteitsvorming) op een laagdrempelige manier uitgeoefend kan worden, én dat deze verhalen ook met elkaar verbonden en verweven worden. Echter, deze verbondenheid kan binnen de organisatie sterker zijn dan op ‘de markt’. Door de inzet van interne sociale media kunnen medewerkers zich sterker verbonden voelen met de organisatie en daardoor ook gemotiveerd zijn om zich voor de organisatie in te zetten. Op die manier ontstaat een sterke interne community die zich graag associeert met de organisatie waar de medewerkers onderdeel van zijn. Oftewel, sociale media bieden organisaties juist mogelijkheden ten opzichte van de markt in termen van verbondenheid en identiteit. In die hoedanigheid kan een sociaal intranet een grote rol spelen. Dit hoeft niet altijd een gesloten systeem te zijn: Plein66 is bijvoorbeeld een open community voor leden van D66.

Interne kennisdeling en -creatie boven massakennis

Het ‘wisdom of the crowd‘ principe legt uit dat de kennis van een grote groep mensen vaak net zo waardevol kan zijn als van enkele experts. Door sociale media zie je dat er veel kennis gedeeld wordt en dat mensen dat ook graag doen. Zie bijvoorbeeld Twitter’s #durftevragen, de activiteiten binnen Linkedin groepen en natuurlijk Frankwatching zelf! Deze ontwikkelingen oefenen nogal wat druk uit op het bestaansrecht van een organisatie, aangezien er zoveel kennis online aanwezig is buiten de organisatie en mensen blijkbaar graag anderen helpen.

René Jansen geeft aan dat er wel degelijk een bestaansrecht is, aangezien de ‘wisdom of the crowd’ niet altijd waardevoller is dan het human capital van een organisatie. Er worden hier een drietal argumenten voor aangedragen:

1. De kennis die via sociale media uitgewisseld wordt is niet altijd uniek. Veelal is het algemene kennis die je op elke organisatie kan toepassen. Ik ervaar dit zelf ook wel binnen bijvoorbeeld Linkedin discussies.
2. Er wordt alleen naar bestaande kennis gevraagd. Een stap verder is natuurlijk kenniscreatie, maar dit hoeft niet altijd te ontstaan op plekken waar veel generieke kennis gedeeld wordt. Een voorbeeld: als je vroeger zou vragen of de aarde plat of rond was, zou je als antwoord krijgen dat deze plat was doordat iedereen nu eenmaal over deze kennis beschikte.
3. Binnen sociale media delen mensen vaak kennis om zichzelf te profileren, waardoor de kwaliteit van die kennis twijfelbaar is. Dit is misschien wel een beetje een boude uitspraak, aangezien hetzelfde effect ook binnen organisaties kan ontstaan.

Tegenover deze ‘marktkennis’ biedt het human capital van het sociale netwerk binnen een organisatie (de collectieve intelligentie) de volgende voordelen:

1. Het levert unieke kennis die toegespitst is op de specifieke situatie van de organisatie en waardoor de eigenheid versterkt kan worden. Uiteraard bestaat dit ook gedeeltelijk uit kennis die van de markt komt.
2. Door deze specifieke kennisdeling wordt niet alleen bestaande kennis gedeeld, maar is er ook een grotere kans dat er kennis ontstaat die op de toekomst is gericht.
3. Zoals hiervoor al aangehaald, zijn medewerkers verbonden met de identiteit van de organisatie, waardoor zij zich (meer) willen inzetten om kennis te delen en/of zelf kennis op te zoeken.

Resumerend: inspiratie door de uitersten op te zoeken

Vanuit een kennis- en innovatieperspectief kan daarom gesteld worden dat een sociaal intranet in potentie van toegevoegde waarde is voor een organisatie. Uiteraard zijn sommige aspecten wat kort door de bocht en moet er meer verdieping zitten in de, door René Jansen al eerder aangehaalde, socialiteit om zo’n interne community tot een succes te maken. Daarnaast is het voor de organisatie juist de uitdaging om interne en externe kennis (voor zover die scheiding strikt is), tezamen met bottom-up en top-down processen te balanceren. Echter biedt het wat zwart-wit tegenover elkaar zetten van de organisatie en de markt een interessante visie om naar organisaties hun potentieel te kijken.

Presentatie René Jansen tijdens Winkwaves’ Oud Hollandsche koffietafel