Filter
ChatGPT Creativiteit op de werkvloer: ken jij Ramon al?
Creatief denken in een werkomgeving is een uitdaging. Of het nou thuis is of op kantoor. Jouw takenlijst of de waan van de dag neemt al gauw de overhand. Daarom: een aantal praktische tips om de werkdag creatiever aan te vliegen (zónder dat je effectiviteit verliest!). Met de groeten van… Ramon.
Ben jij ook zo iemand die denkt dat creatief bezig zijn vooral tijd kost? Ben je inmiddels ook zo gewend geraakt aan de efficiëntie van thuiswerken in je eigen bubbel? Nou, je bent niet de enige. Velen raakten tijdens de lockdowns zelfs verslaafd aan het straffe tempo, de hoge productiviteit en de ongestoorde concentratie van het solistisch werken.
Van kluizenaar naar collega
Begrijpelijk, want je krijgt een hoop werk uit je handen vanuit deze ‘kluizenaar-stand’. Maar naast al dat ‘rammen’ vergeten we nog wel eens de toegevoegde waarde van het ‘jammen’: het samenwerken met collega’s of andere partijen, met als doel om tot betere ideeën, oplossingen of processen te komen. Rammen en jammen hebben sámen de toekomst. Zeker nu bedrijven de combinatie van thuis en kantoor massaal omarmen, ligt er een uitgelezen kans om gezamenlijke creativiteit keihard terug te krijgen in de mix.
Kleine aanpassingen aan je werkdag
Met deze column willen wij, twee collega’s, jou meenemen in onze manieren om creatief denken een plek te geven in ons dagelijkse werk. En nee, dat betekent niet dat we elke dag urenlang staan te jongleren, te mediteren of te knutselen. (Voor de zweef-vrezers onder jullie.) Het is ook geen kwestie van talloze urenlange brainstormsessies. (Voor de planning-pushers.) Soms zit creatief denken juist in kleine toevoegingen of aanpassingen in je gewone werk.
Doeltreffend… en vrolijk
Door verbeelding, overdrijving en associatie bewust ‘aan’ te zetten in ons hoofd, stimuleren wij elkaar (en onszelf) om creatiever en doeltreffender te werken. Bovendien levert deze methode nogal eens wat vrolijkheid op. Laat je inspireren door onze voorbeelden.
Ramón op de Kist
In 2020 bedachten wij een manier om hard werken te stimuleren – en tegelijkertijd leuk te maken. Op dagen waarop we vooraf wisten dat we het druk kregen, en met z’n tweeën gigantisch veel werk moesten verzetten, deden we nét alsof er een extra collega aanschoof. Jawel, een ‘imaginary friend’.
We hebben deze fictieve persoon ‘Ramón’ genoemd, kort voor ‘Rammen op de kist’ (een gevleugelde uitspraak van een voormalige manager van ons). De volle naam van onze nep-collega is dan ook ‘Ramón op de Kist’. Zodra wij elkaar willen aansporen om de beuk erin te gooien, zeggen we tegen elkaar: ‘Ramon is ook uitgenodigd’ of ‘Kijk, Ramon staat voor de deur’. Dat is immers een leukere manier om te zeggen dat we ons uit de naad moeten werken.
Fantasie als stimulans
Een typisch geval van kinderlijke fantasie, zullen sceptici denken. Maar fantasie is toevallig wel één van de belangrijkste skills om creativiteit te stimuleren. Sowieso is het aan te raden om regelmatig terug te grijpen naar de denkwijze van een kind: fantaseren, spelen, uitproberen, vallen en opstaan. Die eigenschappen verliezen volwassenen razendsnel zodra ze aan een baan beginnen. Zonde, want juist díe houden jouw creatieve gedachten op gang.
Playlist
We gebruiken ‘Ramon’ inmiddels ook in de vorm van een emoji-combinatie (hamer+kist), een gifje en een sticker. Bij onze werkwijze hoort bovendien een playlist (als je het ons vraagt tenminste, wij zijn grote muziekliefhebbers). Daarom maakten we de afspeellijst ‘Ramon Ramon Ramon’ op Spotify. Helemaal bovenaan die lijst staat ‘Higher Ground’, de klassieker van Stevie Wonder, maar dan in de ruige uptempo-versie van de Red Hot Chili Peppers. Dat nummer zet ons in de juiste energie-stand. Welke muziek brengt jou in de juiste vibe? Deel hem met je collega’s en ga samen los!
Springende high-five
Als wij samen met Ramon weer een klus geklaard hebben, doen we regelmatig een springende high-five (zie bijgaande afbeelding, waarop wij een lekker foute Amerikaanse stock-foto imiteren). Lezers met een beetje fantasie zullen snappen dat dit dus éigenlijk een springende high five van DRIE personen is: Jan, Vincent… en Ramón. Successen vieren zien wij als een essentieel onderdeel van plezierig werken.
Een high-five van Jan, Vincent en Ramon. (Foto: Marieke Odekerken)
Lekker overdrijven
Humor en kunst komen tot stand op basis van overdrijving. Om iets duidelijk te maken, roepen zowel de komiek als de kunstenaar graag beelden op die herkenbaar zijn. Denk aan clichés, karikaturen of symbolen. Vanuit die extremen is het makkelijker om een mening te vormen, een reactie op te roepen of de boel juist te relativeren.
Dromen en barricades
Tip: denk binnen je werk eens wat vaker vanuit extremen. Begin een vergadering of een brainstorm eens met het beschrijven van de droomsituatie. Laat je fantasie de vrije loop, zonder meteen (zelf)kritiek of realisme toe te laten. Schets een beeld van hoe de zaken in het ideale scenario zouden lopen. En gooi daarna déze vraag eens in de groep: wat zijn de drie belangrijkste barricades die onze droom tegenhouden? Door een gesprek op die manier te beginnen, kom je sneller tot de kern… én eerder tot oplossingen of ambitieuze plannen. En er valt meteen ook wat vaker wat te lachen…
Wat zijn de drie belangrijkste barricades die onze droom tegenhouden?
Processen, emoties en ego’s
In elke organisatie, in elke baan, in elke onderneming loop je tegen frustraties aan. Er is altijd wel iets wat maar niet lukt, dat blijft rondzingen, dat in de weg zit. Techniek, processen, ego’s, miscommunicatie, emoties, collega’s met wie je niet op één lijn zit… noem maar op. Heerlijk om daar over de klagen, toch? Stiekem weten we allemaal wel dat klagen geen zoden aan de dijk zet. En dat klagen energie en positivisme opslurpt. Maar klagen ís en blijft nu eenmaal een menselijke behoefte.
Niets menselijks is ons vreemd. Daarom hebben wij als collega-duo een klaagkwartiertje in het leven geroepen (per dag, zo nodig… en anders per week). Vijftien minuten waarin we even de ergste frustraties uitspreken die bij ons spelen. Hierbij mogen we lekker overdrijven. Vaak komt daardoor ook de humor los. De ene bijnaam, vergelijking of woordspeling nog flauwer dan de andere.
Vingervlugheid
We gebruiken deze korte klaagzang inderdaad als uitlaatklep, maar koppelen hem bewust aan onze eigen creativiteit. Bij ons komt die tot uiting in komische noten en woordspel. Maar het grappige is, dat juist door die creatieve vingervlugheid nieuwe ideeën ontstaan.
Wellicht voelen meer mensen in de organisatie deze frustratie. Door het probleem eens hard en lomp bij zijn naam te noemen, kan het zomaar eens een gesprek aanmoedigen over de oplossing.
Struikelblokken en einddoelen
Als we een handleiding moeten schrijven over een bepaald systeem, vinden we het bijvoorbeeld fijn om eerst de bijbehorende struikelblokken te noteren (zoals kleine irritaties en overbodige klikpaden). Daarna verdiepen we ons juist heel erg in de einddoelen van de gebruikers: waarom gebruiken zij dit systeem? Door die twee te combineren – en soms letterlijk in de beschrijvende tekst te benoemen – wordt de tekst pakkender, herkenbaarder en fijner om te lezen.
“Ja, helaas”
Zo dook ooit deze tekst op in één van onze handleidingen: “Moet je dit extra veld écht invullen voordat je verder kunt? Ja, helaas”. Door het zo te verwoorden, speel je in op de haast en de drang tot efficiency van de gebruiker. Je kweekt wederzijds begrip. En zelfs als zo’n ‘overbodig veld’ uiteindelijk verdwijnt in een nieuwe versie van het systeem, dan kun je in gesprekken vervolgens terugverwijzen: “Weet je nog, die irritante extra handeling? Die hebben we nu weggehaald”. Zo’n gezamenlijke opluchting is fijn om collectief te ‘vieren’.
We hebben zelfs een keer een interne bewustwordingscampagne in een rapvideo-vorm gegoten waarin we de mensen ‘dissen’ die een intern publiceersysteem niet op de juiste manier gebruikten. Ondanks de humoristische insteek kwam de boodschap luid en duidelijk over. In zo’n geval versterkt de creatieve vorm de inhoudelijke boodschap. Precies zoals contentcreatie bedoeld is…
Plezier in het werk
Afijn, tot zover een willekeurige reeks voorbeelden die ons creatief scherp houden. De belangrijkste op een rij:
- gebruik je fantasie,
- durf te denken in extremen, en
- maak ruimte voor negatieve emoties, maar leer ze ook om te turnen.
We zijn benieuwd naar jullie eigen manieren om creativiteit en plezier in het werk te houden – zeker in deze uitdagende tijden. En: wanneer nodig jij Ramon op de Kist uit voor een stoot extra energie?
Over de auteurs
