De impact van social media & televisie op de verkiezingsuitslag

De verkiezingsuitslag is (zo goed als) daar en de zetels zijn verdeeld. De eerste uitslagen van #TK2017 zijn binnen. (Social)mediadata-onderzoek geeft inzicht in hoe vaak een bepaalde partij aangehaald is op diverse platformen zoals social media, nieuwssites of radio en tv. In dit artikel vergelijk ik de media-aanwezigheid van de afgelopen maanden met de uitslag van de verkiezingen. Zorgde social media voor impact op de verkiezingsuitslag, of zijn traditionele media leidend in de verkiezingsstrijd?

Populisme beheerst de media

Hoe zijn de reacties op de uitslag? De hele wereld keek mee. Sterker nog, de verkiezingsuitslag in Nederland werd breed uitgemeten door CNN. Op de homepage van de nieuwssite bericht CNN “Populism takes a hit!”.

Ook andere internationale media brengen soortgelijk nieuws. Nadat de Britten stemden voor een Brexit en Donald Trump in de VS de verkiezingen won, hadden media verwacht een soortgelijke impact te zien in Nederland. De Duitse krant Die Welt kopt met een citaat van premier Rutte: “Nederland heeft ‘nee’ gezegd tegen het populisme”. Ook Italiaanse media hebben headlines met “populisme” erin.

Heeft deze angst voor het populisme van Wilders ook in Nederland geleefd? Als we kijken naar social media, zien we dat de afgelopen 14 dagen meer dan 16.000 keer ‘populisme’ is genoemd in combinatie met de verkiezingen en Wilders.

Komt socialmedia-data overeen met de uiteindelijke uitslag?

De verwachting dat Wilder winst zou boeken, komt niet als een verrassing. Als de internationale partijen social media de afgelopen maanden in de gaten hebben gehouden, zullen zij gezien hebben dat Wilders prominent de meeste aandacht opeist in de media (maar liefst 27%).

Als we kijken naar hoe de kamer volgens de voorlopige telling verdeeld is in procenten, dan krijgen we deze volgorde:

VVD (22%), PVV (13%), CDA (13%), D66 (13%), GroenLinks (9%), SP (9%), Overig (9%), 
PvdA (6%) en ChristenUnie / SGP (5%)

Door te kijken in de mediamonitoring-tool van Buzzcapture, kunnen we de aandacht in de media vergelijken met het daadwerkelijk aantal stemmen. Hieruit kwam het volgende rijtje naar voren:

PVV (25%), VVD (18%), PvdA (10%), GroenLinks (10%), CDA (7%), D66 (7%), SP (6%), 
ChristenUnie en SGP beide 2%

Overige kleinere partijen kregen 13% van alle media-aandacht.

Vergelijking media-aandacht en zetelverdeling

Welke conclusies kunnen we trekken als we de media-aandacht vergelijken met de uiteindelijke zetelverdeling?

• De PVV krijgt 27% van alle media-aandacht, maar behaalt uiteindelijk maar 13% van de stemmen. De partij van Wilders steeg (maar) met 5 zetels.
• PvdA krijgt opvallend veel aandacht in de media. De partij is in media-aandacht de derde partij van Nederland, maar verliest in de uiteindelijke verkiezingsuitslag veel zetels. 29 maar liefst!
• GroenLinks kreeg 10% van de aandacht. Met Jesse Klaver als leider was de partij erg aanwezig en dit zie je ook terug in de voorlopige telling. De partij kreeg er 10 zetels bij, een historische groei voor GroenLinks.

Op het eerste oog lijkt er dus weinig overlap te zitten in de verkiezingsuitslag en de totale media-impact. Zou dit per kanaal wel interessante insights opleveren? Even kijken naar de Twitter-data!

Aandacht op Twitter levert geen overlapping met uiteindelijke uitslag

Als we inzoomen op het medium Twitter, dan verandert het rijtje op sommige plekken aanzienlijk:

Overige (30%), PVV (21%), VVD (15%), PvdA (8%), GL (8%), CDA (6%), D66 (6%), 
SP (4%) en CU/SGP (2%)

We vergelijken dit wederom met hoe de kamer volgens de voorlopige telling verdeeld is en zien dan de volgende opvallende verschillen:

• De CU/SGP zijn op Twitter amper besproken. De twee partijen veroveren gezamenlijk ook maar 5% van alle zetels. Het aantal zetels is voor beide partijen ook gelijk gebleven aan het huidige aantal.
• Het CDA is op Twitter weinig genoemd, terwijl de partij hier zelf wel actief is. Zo ging de partij de interactie aan met zwevende kiezers. Eenzelfde strategie paste de partij toe op Facebook. Toch werd de partij amper besproken, maar behaalde wél veel zetels.

Televisie blijkt voorspeller van uiteindelijke uitslag!

Uit onderzoek door Kieskompas bleek al dat de tv een belangrijke plek is waar Nederlanders hun politieke informatie vandaan halen. Daarnaast zien we aan de hand van media-monitoring dat er de afgelopen tijd voornamelijk rechtse topics werden besproken op tv.

Als we de kamer zouden verdelen aan de hand van het aantal keer dat politieke partijen genoemd werden op tv, dan zou het er als volgt uitzien:

VVD (19%), CDA (14%), PVV (13%), PvdA (13%), D66 (10%), GL (10%), SP (8%), 
Overige (7%) en CU/SGP (5%)

Dit komt opvallend dichtbij de echte uitslag van de verkiezingen.

• De tv trekt aan een redelijk recht eind. De top 5 van de beide verdelingen zijn op twee wisselingen na identiek.
• De partijen die op de tv het meest genoemd zijn, zijn vaak rechtse partijen (VVD, CDA en PVV).

De verkiezingsuitslag voorspellen

Even terug naar de kernvraag. Konden we de verkiezingsuitslag voorspellen aan de hand van media-data? Het antwoord is “nee”. Maar we kunnen wel interessante insights halen uit media-data. Is jou nog iets opgevallen in dit kader? Ik ben benieuwd!