Motivational apps: je smartphone als personal coach

We hebben allemaal wel eens een stemmetje in ons hoofd dat ons toefluistert: “Zou je niet eens wat minder gaan snoepen? Drinken? Wordt het niet eens tijd wat te gaan doen aan gezondheid? Het milieu?” In de praktijk valt het nog niet mee om te veranderen. Het blijft vaak bij goede voornemens of enkele verwoede pogingen ons gedrag te veranderen die maar al te vaak eindigen in teleurstelling en frustratie.

Motiverende apps en hun voordelen

Om ons sukkelaars verder te helpen verschijnen er daarom steeds meer apps op de markt. Apps die motiveren te sporten, diëten, budget te bewaken, apps die ons mindfull leren te leven, ons herinneren aan verjaardagen, of stimuleren geen producten te kopen die slecht zijn voor de omgeving. Kortom: apps die ons helpen onwenselijk gedrag om te zetten in gewenst gedrag.

De enorme toename van deze apps is niet zo gek, want ze bieden een aantal belangrijke voordelen. De apps:

1. zijn laagdrempelig;
2. zijn goed in het meten en monitoren van gedrag;
3. vormen een onderdeel van ons dagelijks leven.

Toch zijn niet alle apps even succesvol. In dit artikel laat ik een aantal apps zien, met de technieken die zijn toegepast om ons het nodige steuntje in de rug te geven.

Voordeel 1: apps zijn laagdrempelig

Een app is snel geïnstalleerd en voor de gebruiker meestal niet al te kostbaar in aanschaf. Het is dus vooral een kwestie van goede marketing om mensen te wijzen op het bestaan van de app en te overtuigen juist deze app te gaan gebruiken.

Vermijden van vrijblijvendheid

De andere kant van de medaille is dat een app ook snel weer is verwijderd. Dus wat moet er nog meer gebeuren om een veranderproces in gang te zetten? Een aantal apps laat deelnemers expliciet confirmeren aan de gedragsverandering: “Ja, ik ben iemand die gaat stoppen met roken.” Wij mensen hebben graag een consistent beeld van onszelf, gedragen ons naar dit beeld. Dus door expliciet de keuze te maken te gaan stoppen met roken, is de kans groter dat dit ook gaat lukken.

Binnen een sociale context

De kans op succes wordt vergroot als we ons doel kunnen delen met mensen om ons heen. Zodra we de doelstelling ‘publiek’ hebben gemaakt, is het moeilijker niet daadwerkelijk een poging te wagen. Dat voelt als falen. Door ondersteuning van de omgeving sta je er niet alleen voor.

Apps bieden verschillende mogelijkheden een koppeling te maken met een sociale groep:

• social media (bijvoorbeeld een Facebook-account);
• community;
• uitnodigen van vrienden.

Hiernaast is een voorbeeld te zien van de Nike Running app. In deze app kun je vrienden uitnodigen voor een ‘challenge’, wat tevens een spelelement toevoegt.

Voordeel 2: goed in meten en monitoren

Mensen zijn eigenlijk niet zo goed in het analyseren van het eigen gedrag en het herkennen van patronen. We vergeten dingen en onze waarneming is vaak gekleurd. Regelmatig passen we de ‘kop-in-het-zand’-techniek toe: “Ja, ik laat de verwarming meestal de hele dag op 22 graden staan, maar ach, zoveel zal dat vast niet schelen”.

Alleen gedrag inzichtelijk maken kan al een positief effect hebben op ons gedrag. Apps en digitale tools maken meten van gedrag veel gemakkelijker en objectiever. Daarnaast genereren ze direct overzicht. Telefoon, horloge en andere meters kunnen simpel worden ingezet om dingen als beweging hartslag, afstanden, voedingstoffen, gedrag, et cetera te meten.

De tijd om jezelf voor de gek te houden is voorbij. Digitale tools laten snel effect zien dat onze keuzes hebben op de wereld.

Hulp in het stellen van meetbare doelen

Werken naar een doel is motiverend. Maar spontaan stellen mensen zich vaak abstracte en/of moeilijk te halen doelen, bijvoorbeeld “ik wil gezonder leven” of “ik zou meer moeten bewegen”. Een effectieve app helpt doelstellingen concreet en meetbaar te maken. Je wilt afvallen, hoeveel kg wil je afvallen? Je wilt gaan sporten, wat wil je bereiken? Je gaat stoppen met roken, in één keer of langzaam afbouwen?

Herinnering aan onderliggende motivaties

De wens om bepaald gedrag te veranderen heeft bijna altijd wel een specifieke aanleiding, een onderliggende motivatie. Mensen willen aan time management doen, omdat ze te weinig tijd over houden voor vrienden; ze willen gezonder leven, omdat ze kinderen niet alleen achter willen laten; ze gaan studeren, omdat ze de huidige baan niet leuk vinden; et cetera.

Als de app ‘in de gaten heeft’ dat er te weinig activiteit plaatsvindt, dan kan een korte reminder aan de onderliggende motivatie wellicht een extra duwtje geven.

Beloning, ook voor kleine stappen

Veranderen is moeilijk. Het helpt mensen gemotiveerd te blijven als ze regelmatig bevestiging krijgen goed bezig te zijn. Dus een motiverende app geeft niet alleen een compliment wanneer een einddoel is gehaald, maar bijvoorbeeld ook:

• bij het halen van een subdoel;
• door te bevestigen dat mensen een stap de goede richting in hebben gezet;
• door persoonlijke records weer te geven;
• door vooruitgang te tonen.

Voordeel 3: onderdeel van het dagelijks leven

Misschien wel een van de belangrijkste voordelen: apps nemen een centrale plek in ons dagelijks leven in. Mensen dragen hun smartphone immers altijd met zich mee. Een soort personal coach dus, die altijd met je mee loopt om gedrag in de gaten te houden en bij te sturen waar nodig.

Praktische tips en handvatten

Het veranderen van gedrag is vaak het veranderen van een manier van leven. Iemand die stopt met roken zal zeker aan het begin ook weg moeten blijven uit het café en wat moeten gaan sporten om het gezonde gevoel te vergroten. Iemand die wil afvallen, zal op een andere manier moeten leren omgaan met voeding. Iemand die is gaan hardlopen is geholpen bij extra informatie over hardloopschoenen of energierijke voeding.

Natuurlijk moeten er niet teveel berichten worden verstuurd. Tips die mensen toch niet allemaal kunnen verwerken bijvoorbeeld, waardoor ze het gevoel krijgen nooit te kunnen voldoen. Of tips die gewoonweg niet haalbaar zijn, bijvoorbeeld omdat mensen er het geld of de tijd niet voor hebben.

De app als personal coach?

Apps kunnen prima ingezet worden om mensen te helpen met een bepaalde gedragsverandering. Ze zijn:

• laagdrempelig;
• goed in het meten en monitoren van gedrag;
• onderdeel van ons dagelijkse leven.

Wordt hiermee persoonlijke begeleiding van professionals geheel overbodig? Zo simpel is het natuurlijk niet. Gedrag is enorm moeilijk om te veranderen, zeker op de lange termijn. Sommige problematiek is te complex om aan te pakken met een generieke app. En hoewel het bijhouden van gedrag met een app op vele fronten eenvoudiger is geworden, geldt dat niet voor alles. Probeer bijvoorbeeld maar eens een week bij te houden wat je allemaal eet op een dag; een vervelende klus.

Een goed opgezette app is wel een mooie toevoeging aan bestaande hulpmiddelen. Ontwikkelingen gaan snel, dus we hebben steeds meer handige technieken voorhanden. Zo kunnen we gedrag monitoren en meten, om vervolgens in te spelen op de context die voor een specifiek persoon van toepassing is.

Stel: je bent sportschooleigenaar, of diëtist. Betekent dat dan dat je ook direct een app op de markt moet gaan zetten? Soms is het namelijk gemakkelijker een app te installeren dan om naar de sportschool te rijden of een diëtist te bellen. Wat is jouw antwoord op deze laagdrempeligheid? Ben je goed vindbaar in het online veld? In hoeverre biedt je al digitale dienstverlening aan? Hoe gemakkelijk is de stap naar jouw dienstverlening toe? Vraag jezelf af wat een website of app voor jouw dienstverlening zou kunnen betekenen. Of je nu coach, trainer, psycholoog, onderwijskundige of arts bent: motivational apps kunnen je concurrent zijn, maar ook een mooie aanvulling op bestaande dienstverlening!