Facebook bestaat 10 jaar: van studentenkamer tot wereldspeler

Op 4 februari 2004 lanceerde Mark Zuckerberg samen met twee medestudenten vanaf zijn studentenkamer aan de Harvard University een online versie van de alom bekende almanak: thefacebook.com. De site werd al snel bekend op Harvard en ver daarbuiten. Vandaag is Facebook, met 1,2 miljard gebruikers, het grootste sociale netwerk ter wereld. In 10 jaar schreven Mark en zijn collega’s geschiedenis. Ik zet de hoogtepunten van 10 jaar Facebook op een rijtje. 

TheFacebook.com

In mijn introductie gebruikte ik ook bewust de term ‘site’, want in de begindagen van Facebook werden de termen social network en social media nog nauwelijks gebruikt. Facebook heeft aan de basis gestaan van de enorme groei en populariteit van social media. Ik denk dat zelfs Mark Zuckerberg destijds niet had verwacht dat Facebook zo’n enorm succes zou worden. En de zin van Napster-oprichter Sean Parker in de film The Social Network is inmiddels legendarisch: “lose the ‘the'”.

Sinds 2004 heeft Facebook een keiharde groei meegemaakt. In december 2004 bereikte het netwerk het destijds astronomische getal van 1 miljoen gebruikers. In 2005 begint het netwerk – destijds nog steeds gericht op universiteiten en studenten – met het toevoegen van buitenlandse universiteiten. In september 2006 opent Facebook het lidmaatschap voor iedere gebruiker.

En dit betekende de definitieve doorbraak. In juli 2009 passeerde Facebook de grens van 250 miljoen gebruikers en amper 1 jaar later werd de 500 miljoenste gebruiker verwelkomd. Op 14 september 2012 bereikte Facebook die lang verwachte mijlpijl van 1 miljard gebruikers wereldwijd.

Een prestatie van wereldformaat. Dit betekent dat bijna 1 op 2 mensen ter wereld met internettoegang een Facebook-account heeft. Hiermee is Facebook niet alleen de grootste, maar ook de meest bezochte site ter wereld. En Facebook blijft nog steeds doorgroeien. In december 2013 had Facebook maar liefst 1,23 miljard actieve gebruikers. Qua aantallen bezoekers heeft het nog maar één grote concurrent voor zich te dulden: Google.

Foto’s, newsfeed en chat

Niet alleen de sterke groei in gebruikers is indrukwekkend, Facebook heeft zich als platform de laatste 10 jaar enorm ontwikkeld. Het uitgangspunt van het netwerk is altijd de profielpagina van de gebruiker zelf geweest. En in oktober 2005 lanceerde het netwerk een hele belangrijk functionaliteit: foto’s. Iets wat vandaag onlosmakelijk met het netwerk is verbonden.

In september 2006 lanceert het bedrijf de functionaliteit waar de gemiddelde Facebook-gebruiker in Nederland 6 uur en 2 minuten per maand naar staart: de newsfeed. Een verzameling van de activiteiten van jouw vrienden en de merken waar jij fan van bent op Facebook. Het netwerk had al snel door dat gebruikers naast de newsfeed graag persoonlijk contact met elkaar wilde en introduceerde in april 2008 Facebook Chat, tegenwoordig bekend als Facebook Messenger. Hierna volgen een aantal andere kleine introducties en in september 2011 volgt de volgende innovatie: de timeline.

Al je belangrijke momenten op chronologische volgorde, van je geboorte tot en met vandaag. En nog steeds zijn er elke dag zijn meer dan 3.000 developers bezig met de verdere doorontwikkeling van het platform. Het wordt soms vergeten, maar de Facebook Engineers hebben de basis gelegd voor veel technieken die nu algemeen gebruikt worden op het internet. En ze zijn nog steeds pioniers als het gaat om zaken als cluster hosting, image compressie en de Open Graph.

Fanpagina, ads en likes

Wacht even, fans? Dat zijn toch je vind-ik-leuks? Dat klopt. De term fans heeft ook zijn oorsprong in de beginjaren van Facebook. In november 2007 introduceert Facebook de allereerste versies van de Facebookpagina voor bedrijven. En we kunnen het ons nu bijna niet meer voorstellen, maar in de begindagen van de Facebook bedrijfspagina prijkte er bovenaan een mooie ‘Become a Fan’-button. In deze button ligt de origine van de termen fanpagina en facebook fans, die tot op de dag van vandaag nog steeds gebruikt worden. Het heeft nog tot februari 2009 geduurd voordat Facebook de like-button introduceerde, die overigens recentelijk een kleine visuele update kreeg.

Advertenties op Facebook

Tegelijkertijd met de Facebook-bedrijfspagina werd in 2007 de self-service variant gelanceerd van Facebook-advertenties. In de afgelopen jaren hebben ook de advertenties een stormachtige groei doorgemaakt. Wat ooit begon als één simpel advertentieformaat bestaande uit een titel, afbeelding en 120 karakters tekst aan de rechterzijde op de desktop, is inmiddels uitgegroeid tot meer dan 20 verschillende advertentieformaten. Met fantastische namen, waaronder Page Like Ads, Page Post Ads, Mobile App Install Ads en Domain ads. Zelfs zoveel dat Facebook in de afgelopen maanden druk bezig is geweest om het aantal advertieformaten weer terug te brengen.

De hoge mate van targeting en de uitgebreide opties als custom audiences en FBX (re-targeting) vallen in de smaak bij adverteerders: over heel 2013 heeft Facebook 7,87 miljard dollar advertentieomzet gedraaid, 55 procent meer dan in 2012. Hiermee is het bedrijf inmiddels zelfs goed voor 18 procent van de wereldwijde advertentieomzet in 2013. Afgelopen december maakte Facebook bekend in-stream video-advertenties te vertonen in de nieuwsfeed van gebruikers. Hiermee gaat het netwerk – net zoals Google met YouTube – definitief de concurrentie aan met de traditionele TV-reclames.

2012: Instragram en de beursgang

2012 was een bewogen jaar voor Facebook. Op 18 mei van dat jaar maakte Facebook de langverwachte gang naar de beurs. Rondom deze beursgang speelde er zich taferelen af die ons weer even deden denken aan de donkere dagen rondom de dot.com-crash van 2001. Onder de euforie van de sterke groei van Facebook was de introductiekoers op de beurs veel te optimistisch. De koers van het aandeel zakte na de introductie dan ook snel in elkaar. Gelukkig wist Facebook het vertrouwen van de investeerders weer te herstellen en krabbelde de beurskoers recentelijk weer sterk op tot ver boven de originele introductieprijs.

2012 was ook het jaar waarin Facebook zijn eerste grote acquisitie deed. Vlak voor de beursgang kocht het voor 1 miljard dollar de populaire mobiele foto-app Instagram. Een slimme zet, want hiermee kocht Facebook niet alleen de innovatieve technologie van het nog piepjonge bedrijfje en een grote community van fotoliefhebbers, maar schakelde het in één klap ook een snelgroeiende potentiële concurrent uit.

Facebook Mobile

De sterke groei van Facebook lag de afgelopen twee jaar – net zoals voor veel andere sociale netwerken en websites – in dat ene stukje technologie wat we altijd bij ons hebben: onze mobiele telefoon. Veel mensen zijn tegenwoordig onafscheidelijk van hun Samsung, iPhone of LG. Dankzij de nieuwe mogelijkheden op het gebied van mobiel internet (access) en smartphones (devices) gaan de ontwikkelingen op mobiel gebied razendsnel. En van de mogelijkheid om met hun mobiel vanaf elke gewenste plek in real-time een bericht op Facebook te plaatsen, maken de meeste gebruikers dankbaar gebruik.

Rondom de beursgang werd Facebook nog fel bekritiseerd rondom zijn mobiele plannen. Het bedrijf zou te traag reageren om aan de wensen van mobiele gebruikers te voldoen. Met name de mogelijkheden van de mobiele app liet volgens veel gebruikers nog wel wat te wensen over. Sindsdien heeft Facebook een serieuze inhaalslag gemaakt op mobiel gebied. Recentelijk maakte het bedrijf bekend dat het aantal gebruikers dat maandelijks mobiel inlogt is toegenomen tot maar liefst 945 miljoen gebruikers. Ruim 83% procent van de maandelijkse Facebook-gebruikers gebruikt een mobiel apparaat om in te loggen.

In totaal is meer dan de helft van de dagelijkse actieve gebruikers elke dag mobiel online op Facebook. Oftewel: Facebook is ook op mobiel de meest populaire bestemming voor gebruikers. Daar komt nog bij dat mobiele Facebook-gebruikers vaak veel actiever zijn dan desktop-gebruikers. Ook in Nederland zijn we verslaafd aan Facebook op onze smartphones. Meer dan 54,6 miljoen gebruikers bekijken Facebook dagelijks op hun mobiel en 6,1 miljoen doen dat maandelijks. Dat is maar liefst 44% van de mobiele gebruikers in Nederland!

En niet geheel onbelangrijk: inmiddels komt bijna 50% van de advertentieomzet van het social netwerk van de verkoop van mobiele advertenties. Overigens veranderde niet elke mobiele creatie van Facebook in goud. Zo verdween de mobiele app Poke even snel als hij verscheen en werd Facebook Home ook geen denderend succes.

Facebook in Nederland

Ondanks de snelle internationale groei van Facebook duurde het tot laat in 2010 voordat het bedrijf echt voet aan de grond kreeg in Nederland. Terwijl de rest van de wereld al verslaafd was aan het blauwe icoontje, waren wij hier in Nederland namelijk nog fanatiek aan het Hyven. Dit sociale netwerk van Nederlandse bodem had tot op dat moment meer dan 10 miljoen Nederlandse gebruikers. Ondanks de snelle opmars van Facebook duurde het toch nog bijna een jaar voordat Facebook de nummer 1-positie overnam van Hyves. In augustus 2011 trok Facebook.com voor het eerst meer dagelijkse bezoekers dan Hyves.

Vanaf dat punt is het wel keihard bergafwaarts gegaan met onze Nederlands trots op social media-gebied. In 2013 trok Hyves – sinds 2011 onderdeel van de Telegraaf Media Groep – nog maar een fractie van de bezoekers dat het trok tijdens zijn gloriedagen en werd het netwerk omgetoverd naar een gamingportal: RIP Hyves. Dit is overigens niet een ontwikkeling die alleen in Nederland plaats heeft gevonden. Andere populaire lokale sociale netwerken zoals StudioVZ in Duitsland, Netlog in België, BEBO in de UK en Orkut in Brazilië hebben allemaal het onderspit moeten delven in de strijd met Facebook.

De groei van Facebook was stormachtig

Inmiddels is Facebook ook in Nederland bijna niet meer weg te denken uit ons dagelijkse leven. De groei van Facebook was de afgelopen jaren stormachtig. Inmiddels telt het netwerk in Nederland meer dan 7,8 miljoen actieve gebruikers.  Dat is maar liefst 50% van alle internetgebruikers in Nederland. Van deze gebruikers bekijken meer dan 6 miljoen mensen Facebook dagelijks en bijna alle 7,8 miljoen gebruikers doen dat maandelijks. Kortom: bijna elke Facebook-gebruiker neemt met grote regelmaat een kijkje op de site.

Qua bezoektijd staat Facebook ook onbetwist op nummer 1: van elke zeven minuten die wij Nederlanders op internet doorbrengen, gaat er één naar Facebook. Oftewel, gemiddeld meer dan zes uur per maand! Net iets meer vrouwen dan mannen (51 procent versus 49 procent) maken gebruik van Facebook. Ook qua leeftijd is het aardig verdeeld op Facebook. De grootste leeftijdsgroep is 25 jaar tot en met 34 jaar, gevolgd door de groep van 18 tot en 24 jarigen. Maar ook de oudere leeftijden zijn inmiddels goed vertegenwoordigd in Nederland.

Daarnaast beperkt Facebook zich niet alleen tot de Randstad. Slechts 19 procent is woonachtig in de vier grote steden. Van Sneek tot Hulst (Zeeland) en van Maastricht tot Leeuwarden. Maar er zijn niet alleen maar meer zonnige cijfers voor het sociale netwerk. Recentelijk verschijnen er steeds meer berichten in de VS maar ook in Nederland dat tieners het sociale netwerk verlaten. Het ‘Hyves-syndroom’ – je ouders hebben ook een account op het social netwerk – ligt ook voor Facebook op loer.

De toekomst: Paper

De toekomst van Facebook laat zich moeilijk voorspellen. Qua gebruikers kan het netwerk nog wel even doorgroeien, maar de grens van het maximaal aantal haalbare gebruikers komt wel in zicht. Het netwerk nam vorig jaar zelf het initiatief voor Internet.org, een project om de resterende 5 miljard mensen op deze planeet van internettoegang te voorzien. Daarnaast heeft Facebook de laatste tijd last van opkomende netwerken zoals Pinterest, maar ook populaire mobiele apps zoals WeChat en Snapchat. Echte doemdenkers zien dit is als het begin van het einde van Facebook. Maar zo’n vaart zal het niet lopen. Net zoals Google is Facebook here to stay en bezit het bedrijf over voldoende gebruikers en innovatiekracht voor een solide toekomst.

Het bedrijf lichtte afgelopen week een tip op van de sluier: hoe kan die toekomst eruit komen te zien? Het antwoord is de introductie van Facebook Paper. Paper is een mobiele app, die in de stijl van Flipboard een persoonlijke krant voor je samenstelt. Met de verhalen van je beste vrienden, maar ook van nieuwsbronnen zoals The Washington Post. Kortom: een soort nieuwsfeed ‘plus’. Naar mijn mening is dit de eerste stap die Facebook maakt van social media naar media-platform.

Ik verwacht dat het social media-aspect van Facebook de komende jaren steeds meer naar de achtergrond verdwijnt en het zich steeds meer tot mediaplatform ontwikkeld. Maar of dat ook daadwerkelijk zo zal zijn, dat is een vraag die alleen Mark Zuckerberg kan beantwoorden.

A Look Back

Zelf een kijkje nemen in jouw jaren op Facebook? Vanaf vandaag kun je via A Look Back een gepersonaliseerde video of fotocollectie bekijken van jouw hoogtepunten.

Dit artikel is met de grootste zorg samengesteld en ik heb getracht een beknopt overzicht te geven van 10 jaar Facebook. Heb ik iets gemist of heb je zelf nog aanvullingen, leef je uit in de comments!