Crowdfunding & MKB: wie springt in dit gat?

Vorige week had ik een afspraak bij Seats 2 Meet in Groningen. Bij de receptie hangt een groot LCD-scherm met daarop een zogenoemd Community dashboard. Mocht je het nog nooit gezien hebben, kijk hier daneven. Hartstikke leuk zo’n dashboard, maar mijn oog viel eigenlijk op de tekst die er als pay off bij stond: ‘De Serendipity Machine van 050 Groningen’.

Wat is serendipiteit?

Leuk gevonden dacht ik, maar hoeveel mensen op straat zouden mij kunnen uitleggen wat serendipiteit nou werkelijk betekent. 1 op de 100, 2 misschien? Of ben ik nu te negatief? Voor degenen die nu bijna waren gaan zoeken naar de betekenis, volgt hier een korte toelichting. Serendipiteit is afgeleid van het Engelse ‘serendipity’ en betekent zoveel als iets ontdekken of uitvinden waar je niet naar op zoek was.

Een mooi voorbeeld hiervan is de uitvinding van het theezakje. Honderd jaar geleden werd (losse) thee in tinnen blikken vervoerd. Groothandelaar Thomas Sullivan uit New York vond in 1904 de blikken te duur worden en nam het besluit om zijn klanten hun thee in kleine zakjes van zijde te sturen.

Het was de bedoeling dat de klanten de thee uit de zakjes zouden halen voor gebruik. Maar ze gooiden de thee met het zakje er nog om in het water. Het was een onbedoelde zet, maar bleek een succesvolle uitvinding.

Kidswatcher

De reden dat de term serendipiteit mijn aandacht kreeg, was doordat ik bij thuiskomst een artikel las over Kidswatcher, dat via crowdfunding binnen een paar dagen 180 duizend euro binnen haalde. Het bedrijf dat de ondernemerswedstrijd The Next Entrepreneur won, is gefinancierd via crowdfundingplatform Symbid. Kidswatcher maakt kinderhorloges, waarmee kinderen via het mobiele gsm-netwerk en wifi gelokaliseerd kunnen worden. Ouders kunnen via een app in de gaten houden waar hun kind uithangt.

De reden dat het mijn aandacht trok was niet zozeer het crowdfunding-nieuws maar het idee dat er iets was uitgevonden waar ik toevallig twee jaar geleden naar zocht. We gingen toen op wereldreis met onze kinderen die toen 3 en 4 jaar oud waren en ik zag het al voor me dat we ze kwijt zou raken in de drukke steden als Bangkok of Hanoi. Er waren toen al wel track & trace-systemen met een simpele simkaart voor auto’s en motoren, maar geen betaalbare voor kinderen.

Een gemiste kans

Uiteindelijk heb ik er ook geen gekocht, omdat een dergelijk systeem een vals gevoel van geborgenheid kan geven. Het is toch gewoon je taak als ouder om altijd te waken over je kinderen? Ik bedacht me toen wel dat het een goed idee zou zijn om hier een horloge voor te ontwikkelen. Eigenlijk dus geen serendipiteit maar een gemiste kans. Nadat ik die teleurstelling had weggeslikt toch maar even gekeken op het crowdfundingplatform van Symbid.

Veel startups falen

Als oud-bankier heeft crowdfunding zeker mijn aandacht. In de meeste gevallen zie je sympathieke startups met coole of innovatieve ideeën die een grote likeability hebben bij het grote publiek. Juist daar is crowdfunding ook op zijn plek. Zolang nog niet hele grote aantallen mensen veel geld verliezen aan deze startups, verwacht ik dat dit fenomeen nog wel zal groeien. Symbid is daar trouwens ook transparant in, door onder aan de site het kopje ‘risk warnings’ te plaatsen. Daar staat te lezen dat de meeste startups falen, dat de markt illiquide is en nog drie dissatisfiers.

Als je dit eerst leest voordat je het lumineuze idee bestudeert, kun je je afvragen of iemand hier nog in wil investeren. Toch gaat er behoorlijk wat geld om in crowdfunding en het groeit nog steeds. Op Frankwatching lees ik een quote van econoom Mathijs Bouwman: “Ik vind crowdfunding een heel sympathiek initiatief op microschaal.” Op Geldvoorelkaar gaat het echter al lang niet meer om microfinancieringen. Wat meteen opvalt op de site is dat hier nagedacht is over risico en rendement. De oprichters zijn trouwens ook twee oud-bankiers.

Niet vertrouwen op ‘blauwe ogen’, maar zekerheid

Het gevoel bij de site is vooral dat het hier gaat om een alternatief voor de bank die niet wil financieren. Waar de bank vroeger nog wel eens financierde op ‘blauwe ogen’ gaat het nu vooral om zekerheid, toekomstige cash flow en RAROC (Risk Adjusted Return On Capital). Dit uit zich vaak bij bankmedewerkers die zich dan verschuilen achter ‘computer says no‘.

ABN AMRO heeft inmiddels ook een eigen platform, Seeds, met leuke projecten die in mijn optiek echt horen bij crowdfunding. Rabobank heeft partnerships met CrowdAboutNow en Oneplanetcrowd, dat zich vooral richt op duurzame initiatieven. ING heeft Jan Hommen een stoeltje gegund bij OOK (het Stimuleringsfonds Ondernemend Oranje Kapitaal). OOK verstrekt groeikapitaal aan een groot aantal Nederlandse MKB-ondernemingen in de vorm van aandelenkapitaal of achtergestelde leningen vanaf €250.000. In de toekomst is er zeker plek voor drie of vier crowdfundingplatformen voor grote financieringen en een twintigtal platformen voor microfinancieringen en niches.

Crowdfunding als alternatieve financieringsvorm

Tot nu toe zie je vooral dat crowdfunding een alternatieve financieringsvorm is. Waar banken en vooral het MKB volgens mij nu behoefte aan hebben, is dat er een financieringsvorm komt als aanvulling op de bancaire financiering. De banken die worstelen met hun verdienmodellen en de strenge kapitaaleisen zijn niet langer bereid het volledig risicodragend vermogen te verschaffen. Een bank die nu geen 100.000 euro wil verschaffen aan een ondernemer is wellicht wel bereid 80.000 euro te verschaffen, als de rest via crowdfunding verkregen wordt.

Wie springt in dit gat?

Voor zover ik weet is dit wel eens incidenteel gebeurd, maar waarom is er nu niet een partij die zich tot doelstelling stelt het MKB te ondersteunen, door afspraken te maken met alle banken over een aanvullende financieringsvorm in de vorm van crowdfunding? De banken zouden dit verwelkomen, evenals het MKB. Wie springt in dit gat en durft de samenwerking aan te gaan met banken? Waarom bestaat dit nog niet?

Goh, bedenk ik mij opeens, serendipity.