Innovatie 2009: Ik innoveer, jij innoveert, wij innoveren …

In mijn laatste artikel van 2008 riep ik 2009 uit tot het Jaar van de Innovatie. Een van de dingen die ik in dat stuk uiteen probeerde te zetten is de relatie tussen innovatie, R&D, ideeën en zo voort. Ook de vraag of een innovatie per definitie succesvol moet zijn kwam naar voren toe. Tijd om eens duidelijkheid te scheppen.

(Fundamenteel) onderzoek, research & development en innovatie

Laten we beginnen om eens te kijken naar de meest gebruikte termen. In het onderstaande schema zie je onderlinge verhoudingen. De verschillen liggen met name op het soort onderzoek (fundamenteel of toegepast) en daarnaast op de impact ervan (evolutionair of revolutionair).

De horizontale as kan je ook lezen als tijdsas. Hoe meer naar rechts je gaat des te korter is de tijd naar de markt.

(Fundamenteel) Onderzoek

In dit overzicht is (Fundamenteel) Onderzoek het domein van universiteiten. Hierin valt het echte fundamentele onderzoek dat wordt gedaan voor de vergaring van kennis in een vakgebied. Dit onderzoek hoeft niet direct nut (buiten het vakgebied) te hebben en levert bij veel mensen de vraag op: waarom doe je het dan? Het antwoord is evenwel eenvoudig: zonder fundamenteel onderzoek geen doorbraken zoals de ontdekking van DNA en het in kaart brengen van het menselijk Genoom.

Research en Development

Research en Development is meer het domein van bedrijven met als grote voorbeelden Pfizer, IBM, Google, Microsoft en Shell. Dit wil niet zeggen dat kleinere bedrijven niet aan research en development doen, integendeel zelfs. Maar wel op een andere schaal, volgens Business Week is IBM’s Innovatie budget 6 miljard dollar. In 2007 was het budget van Microsoft voor R&D 7.6 miljard dollar. Pfizer’s geeft per jaar 7 miljard dollar uit.  Kleinere bedrijven zullen meer naar de meer toegepaste development kant neigen dan naar de researchkant in verband met de hogere kosten en hogere complexiteit van research.

Innovatie

Dit is de meest toegepaste vorm van vernieuwing. De time to market is relatief kort en de vernieuwing zal eerder evolutionair zijn dan revolutionair. Dit brengt innovatie binnen het bereik van alle bedrijven.

De definitie die ik eerder gebruikte voor innovatie is: “Innovatie is de introductie van iets nieuws”. Dit is een prima uitgangspunt. Ik ga de definitie niet scherper stellen door bepaalde criteria aan te geven waaraan een innovatie zou moeten voldoen meer dan in de definitie genoemd. Wanneer iedereen kan innoveren, kan iedereen voor zichzelf bepalen wat wel of geen innovatie is.

Als een leverancier een nieuwe kleinere verpakking introduceert van zijn product, speciaal voor eenpersoons huishoudens, is dat dan geen innovatie? Gezien het aantal singles in Nederland zou dit een behoefte in de markt kunnen vullen en een winstgevende aanvulling kunnen zijn.

Ontdekkingen, ideeën, uitvindingen, product development en vernieuwing

Deze termen worden ook vaak (door elkaar) gebruikt. Eigenlijk zijn het voor een gedeelte synoniemen. Vernieuwing zie ik als min of meer overkoepelende term voor onderzoek, R&D en innovatie. Ontdekkingen en uitvindingen  hebben voor mij gevoelsmatig meer een experimenteel karakter en zie ik met name bij onderzoek en R&D. Product development is ook min of meer een synoniem voor innovatie maar heeft een minder vernieuwend imago / gevoel.

Een idee of ingeving is vaak een startpunt voor onderzoek, R&D of innovatie.

Op de about us pagina van het de TV serie “Het beste idee van Nederland” zie je wat ik bedoel:

Stichting Het Beste Idee van Nederland
… Stichting Het Beste Idee van Nederland in het leven geroepen om innovatie in Nederland te stimuleren. Sinds 2004 organiseert de stichting het gelijknamige innovatieplatform en fungeert zij als bemiddelingsorganisatie tussen uitvinders, onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven.

De uitvindingen van het Beste Idee van Nederland hebben van een heel concreet karakter en vaak ook concrete aanleiding, zoals de Knuffel je speen (een moeder zag dat haar kind steeds de speen kwijt was).

De kans is klein dat een van de uitvinders van het Beste Idee van Nederland komt met de oplossing voor supergeleiding op kamertemperatuur.

Moeten innovaties succesvol zijn?

Het totaal van Innovatie of innovatiebeleid moeten succesvol zijn, daarbinnen moet ruimte zijn voor innovaties om te mislukken, niet uit de verf te komen of niet te werken. Ik zie het model van innovatie als het businessmodel van venture capitalists; niet ieder bedrijf waarin wordt geïnvesteerd, wordt succesvol. Maar diegenen die het wel worden, maken het totaal weer goed. Het kan ook niet anders, want innovatie is in essentie onzekerheid.

Mislukte innovaties zijn ook waardevol

Het woord mislukt is misschien wat sterk hier, maar het is wel waar; er zit waarde in innovaties die niet zijn gelukt. Vaak kan er een les uit worden getrokken, waarom het niet is aangeslagen. Een smaakcombinatie die niet wordt gewaardeerd? Een te hoge prijsstelling? Een onhandige interface? Mogelijk dat een wijziging het wel laat lukken en alsnog aanslaat.

Innoveren is experimenteren

De enige manier om echt te weten of een innovatie zal aanslaan, is het te proberen / experimenteren. Bij veel bedrijven liggen mogelijke innovaties op de plank die, om welke reden dan ook, niet worden uitgeprobeerd. Ideeën uit het verleden die nooit zijn opgepakt of erger nog, genegeerd.

Wanneer de concurrent wel een innovatie op de markt brengt die daar sterk op lijkt, is de reactie vaak: “Waarom hebben wij dit niet gedaan?”. In sommige gevallen is daar een goed antwoord op: bijvoorbeeld geen prioriteit of business case niet sluitend. Vaak is het antwoord minder concreet:  “Nou …. gewoon”. Het idee is blijven liggen zonder prioriteit of zelfs enige vorm van aandacht. Het is aan de innovatiemanager om te zorgen dat de ideeën die binnen zijn gekomen worden geëvalueerd, bijvoorbeeld door het trechtermodel (of adaptatie van het stage gate model).

Afsluiting

Innovatie is samen met R&D en Onderzoek een van de vormen waarin vernieuwing kan plaatsvinden. Ieder heeft zijn karakteristieken (zie ook de afbeelding aan het begin van het artikel).

Het belangrijkste van innovatie is om te realiseren dat niet alle innovaties succesvol hoeven zijn, als het totaal van innovatie of innovatiemanagement maar positief is. Innoveren is experimenteren!