Het positieve effect van verschillende generaties op de werkvloer

Grote kans dat je dit leest terwijl je aan het werk bent. Kijk dan eens goed naar de collega’s waarmee je werkt. En dan bedoel ik niet of hun haar goed zit of dat ze een leuke outfit dragen. Nee, het gaat hier om hun leeftijd. Ik weet bijna zeker dat je collega’s hebt van begin twintig tot eind zestig, en alles daar tussenin. Er zijn namelijk steeds meer verschillende generaties op de werkvloer te vinden. Daar is al ontzettend veel over gezegd en geschreven. Maar dan vooral over de onderlinge verschillen. Er wordt vaak voorbij gegaan aan het feit dat het juist hele positieve effecten heeft. In dit artikel ontdek je de voordelen van de verschillende generaties op de werkvloer.

Generaties ontdekken

Om goed te begrijpen welke generaties er zijn, eerst een klein stukje theorie. Onderzoek van de Universiteit Tilburg en het SCP toont aan dat 80 procent van de Nederlanders zich herkent in de kenmerken van de eigen generatie. Volgens generatie-experts Aart Bontekoning en Henk Becker kunnen we de huidige generaties op de werkvloer als volgt – met een beknopte omschrijving – indelen:

Babyboomers (1940-1955)
Sterke werkethiek en loyaliteit, baan voor het leven, hiërarchie.

Generatie X (1955-1970)
Verantwoordelijk, behoudend, je strepen verdienen.

Pragmaten (1970-1985)
Daadkrachtig, ambitieus, work hard, play hard.

Generatie Y (1985-1995)
Authentiek, kritisch, persoonlijke ontwikkeling, werk moet leuk zijn.

Generatie Z (1996-2010)
Mondig, open, flexibel, ondernemend.

Doordat ouderen langer doorwerken, is het meer regel dan uitzondering dat je met collega’s werkt uit drie verschillende generaties. Elke generatie heeft unieke kenmerken en ze delen ervaringen die hun waarden en gedrag vormen. Het boek Het generatie-effect (affiliate) van Kim Jansen helpt je deze generaties en de onderlinge dynamiek te begrijpen. De uitgebreide beschrijvingen en kenmerken per generatie geven je inzicht in hoe verschillende generaties denken. Het daagt je ook uit ook uit om je eigen overtuigingen, vooroordelen en blinde vlekken onder de loep te nemen. Want je bent nooit te oud om te leren, toch?

De kracht van de generatiemix

Maar wat is nu de kracht van de generatiemix op de werkvloer? Volgens Randstad Workmonitor geeft 86% van de werknemers wereldwijd de voorkeur aan werken in een team met meerdere generaties. Dat er meer frictie binnen deze teams voorkomt, is een logisch gevolg. Maar dat weegt niet op tegen de toename van creativiteit en innovatie. Bovendien worden er in deze teams betere beslissingen genomen. Elke generatie bevindt zich namelijk in een andere levens- en beroepsfase. Dat zorgt ervoor dat er van veel verschillende kanten naar een situatie wordt gekeken.

Een voorbeeld: het beleid over thuiswerken

Neem als voorbeeld het beleid over thuiswerken. Als de directie bestaat uit babyboomers, zullen die snel geneigd zijn om te zeggen dat ‘we het vroeger ook nooit deden’ of ‘het onzin’ is. En daarmee de beslissing nemen om geen mogelijkheid te geven voor thuiswerken. Om zich vervolgens verbaasd af te vragen waarom er zoveel mensen vertrekken en er zo weinig sollicitanten zijn.

Maar wanneer de directie alleen bestaat uit Gen Z-ers, wordt er heel anders naar thuiswerken gekeken. In het uiterste geval zullen ze een beleid hanteren waarbij maximaal twee dagen per week op kantoor wordt gewerkt. Omdat ze op thuiswerkdagen de reistijd gebruiken om de dag te beginnen met sporten. En het ervoor zorgt dat ze niet met het zweet op hun voorhoofd vijf minuten voor sluitingstijd het kinderdagverblijf binnen komen stormen. Vervolgens is de Gen Z-directie verrast als ze de babyboomers horen klagen dat ze het teamgevoel missen en ze het saai vinden om zoveel thuis te werken.

Je kunt je voorstellen dat het heel anders gaat, als een gemixte directie hierover een beslissing neemt. Dan zal er misschien een flinke discussie aan vooraf gaan, maar aan het eind van de rit is er een beslissing genomen waarin alle generaties zich kunnen vinden. Bijvoorbeeld: maximaal twee dagen per week thuiswerken en twee vaste kantoordagen, waarop het hele team aanwezig is. Het beste van meerdere werelden!

Van angst naar kans

Organisaties en teams die experimenteren en waar fouten gemaakt mogen worden, zullen groeien. Al moet je tien keer terug naar de tekentafel, beter vallen en opstaan dan niet bewegen. Want stilstand is achteruitgang. De ervaringen van oudere generaties samen met de frisse ideeën van jongere generaties zorgen samen voor nieuwe mogelijkheden en verbeteringen voor de toekomst. In plaats van bang te zijn voor de confrontatie, is het beter om die juist aan te gaan. Alleen door wrijving ontstaat glans.

Een cliché verliest soms zijn waarde doordat je het zo vaak hoort, maar in deze context zijn het juist krachtige woorden. Het moet vaak eerst goed botsen om dingen bespreekbaar te maken en samen naar een oplossing te komen. Daar is in mijn beleving niets mis mee. Sterker nog: het zorgt juist voor duidelijkheid en daar heeft iedereen behoefte aan. Dus wees niet bang, maar maak lastige onderwerpen bespreekbaar.

Een andere angst die speelt is de huidige krapte op de arbeidsmarkt. Veel organisaties worstelen met de vraag: ‘Hoe houd ik talent vast?’ Dit is een vraag die voorkomt uit angst. Een betere vraag is: ‘Hoe haal je het beste uit de medewerkers op het moment dat ze bij jouw organisatie zijn?’ Het antwoord op deze vraag is geen geheim van de smid. Het is even simpel als doeltreffend: dat vind je door in gesprek te gaan met je medewerkers. Zowel individueel als in gemixte groepjes. Want wanneer je deze vraag kunt beantwoorden, ben je echt klaar voor de toekomst.

Ja maar, we doen het altijd al zo

De huidige leiders, vaak Generatie X en de Pragmaten, zijn gewend aan een hiërarchisch top-down systeem en hebben een mentaliteit van work hard, play hard. Ze zijn van nature geen verbinders of vernieuwers. Jongere generaties, zoals Generatie Y en Z,  vinden gelijkwaardigheid en authenticiteit juist heel belangrijk. En ze hebben een mentaliteit van work smart, play always. Het is noodzakelijk om voor verbinding tussen deze groepen te zorgen. De jongere generaties willen betrokken worden en meedenken over belangrijke beslissingen die ook voor hen gevolgen hebben.

Een verhelderend inzicht wat de schrijfster in het boek geeft, is het feit dat het van alle tijden is dat oudere generaties klagen over de jongere generaties. Socrates schreef in 399 voor Christus al: ‘De jeugd heeft een sterke hang naar luxe, slechte manieren, minachting voor het gezag en geen eerbied voor ouderen.’ De schrijver George Orwell, die leefde van 1903 tot 1950, beschreef het als ‘Every generation imagines itself to be more intelligent than the one that went before it, and wiser than the one that comes after it.’

De heilige graal is niet jong of oud, maar de kennis en ervaring van oud samen met de frisse blik en innovatiekracht van jong. Want als je doet wat je altijd deed, krijg je niet meer wat je altijd kreeg.

Generatiemanagement in de praktijk

Het boek ‘Het generatie-effect‘ (affiliate) geeft waardevolle tips voor zowel leidinggevenden als teams om generatiemanagement toe te passen. Ik ben meteen met onderstaande tips aan de slag gegaan.

Stap uit je bubbel, leer elkaar kennen en wees mild

Zoek actief contact met mensen uit andere generaties, zowel op je werk als in je privésituatie. Ga eens wandelen met die boomer die altijd negatief is over dingen die veranderen.

Of vraag eens aan je zeurderige oom waarom hij de jeugd van tegenwoordig zulke watjes vindt. Heb oog voor de interesse en levensstijl van andere generaties en zie ze als een andere culturele groep. Vraag de ander om jou te helpen hem of haar beter te leren begrijpen. Zo leer je elkaar beter kennen en krijg je meer begrip voor elkaar.

Er is geen goed of fout, er is anders.

Verken en toets vooroordelen

Aannames checken is een makkelijke stap in het dichten van de kloof. Als een collega altijd veel weerstand heeft tegen veranderingen binnen de organisatie, krijgt hij of zij al snel het label ‘negatief’. Maar als je met die persoon in gesprek gaat en de juiste vragen stelt, kom je erachter dat bijvoorbeeld het gebrek aan zelfvertrouwen de oorzaak is van het gedrag.

Spreek je uit

Geef aan wat jouw behoeftes zijn en wat je nodig hebt om lekker te kunnen werken. Dat is voor iedereen anders. Onderzoek wat jij nodig hebt om volledig tot je recht te komen en maak dat bespreekbaar.

De eerste stap

Na het lezen van dit boek, kan het niet anders dan dat je in actie komt. Neem de tijd om te reflecteren op je eigen overtuigingen en zet je actief in om de generatiekloof te overbruggen. Met de juiste aanpak kun je niet alleen spanningen verminderen, maar ook innovatie en creativiteit bevorderen. Zo wordt de kracht van elke generatie benut.

Generaties hebben effect. Het is aan jou om een rol te spelen en dit effect positief te laten zijn.

Alle genoemde onderzoeken in dit artikel komen uit het boek Het generatie-effect.