Ervaring met online spionage? Dit zijn de regels, wat jij kunt doen en 8 tips

Het voelt soms alsof de apps op onze mobiele telefoons ons afluisteren. Zoek je naar een nieuwe fiets, een vakantiehuisje in de Ardennen of een recept voor glutenvrije brownies, dan zie je later gegarandeerd advertenties hierover verschijnen.

Is het waar?

Veel mensen denken dat apps ons afluisteren via onze telefoons vanwege de gerichte advertenties. Echter, apps zoals Facebook, TikTok en Instagram ontkennen dit en zeggen dat ze microfoonpermissies alleen gebruiken voor functies zoals video’s posten en muziekherkenning.

In plaats van gesprekken af te luisteren, gebruiken socialmedia-platforms geavanceerde algoritmen en veel data om advertenties te personaliseren.

• Online gedrag: cookies volgen je zoekopdrachten en bezochte websites om een profiel van je interesses op te bouwen.
• Locatiegegevens: je smartphone deelt waar je bent geweest, zodat advertenties relevant zijn voor je locatie.
• Browse- en zoekgeschiedenis: Google en Facebook combineren je zoekgeschiedenis en online activiteiten voor nauwkeurige gebruikersprofielen.
• Sociale interacties: likes, shares en reacties op social media geven inzicht in je voorkeuren.
• Interactie met advertenties: platforms volgen hoe je op advertenties reageert om vergelijkbare advertenties te tonen.

Gevoelens van spionering

Hoewel het technisch afluisteren van gesprekken niet nodig blijkt te zijn, blijft het gevoel van bespioneren vaak bestaan door de nauwkeurigheid en timing van gerichte advertenties. Slimme apparaten, zoals Google Home en Amazon Echo, kunnen dit gevoel versterken. Ze altijd ‘aan’ staan en continu luisteren naar triggerwoorden als “Hey Google” of “Alexa”.

De wettelijke regels & handhaving

Welke wettelijke regels zijn er rondom het gebruik van persoonsgegevens voor gerichte advertenties, en hoe worden deze gehandhaafd? De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), of General Data Protection Regulation (GDPR) in het Engels, is de belangrijkste wetgeving in de Europese Unie die het gebruik van persoonsgegevens reguleert. De AVG stelt strikte eisen aan hoe bedrijven persoonsgegevens mogen verzamelen, verwerken en gebruiken.

Belangrijkste vereisten van de AVG:

• Toestemming: bedrijven moeten expliciete toestemming krijgen van gebruikers, voordat ze hun persoonsgegevens mogen verzamelen en gebruiken voor gerichte advertenties.
• Transparantie: bedrijven moeten duidelijk communiceren welke gegevens ze verzamelen, waarom ze deze gegevens verzamelen en hoe ze deze gebruiken.
• Recht op toegang en correctie: gebruikers hebben het recht om te weten welke gegevens over hen zijn verzameld en om deze gegevens te corrigeren indien nodig.
• Recht op vergetelheid: gebruikers kunnen verzoeken om hun gegevens te laten verwijderen.
• Gegevensbeveiliging: bedrijven moeten adequate beveiligingsmaatregelen nemen om persoonsgegevens te beschermen tegen ongeoorloofde toegang en datalekken.

Handhaving van de AVG:

De handhaving van de AVG wordt uitgevoerd door nationale gegevensbeschermingsautoriteiten (DPA’s) in elke EU-lidstaat. In Nederland is dit de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Deze autoriteiten hebben de bevoegdheid om onderzoeken uit te voeren, boetes op te leggen en bedrijven te dwingen om te voldoen aan de regelgeving.

E-Privacy Verordening

Naast de AVG is er ook de e-Privacy Verordening, die specifiek betrekking heeft op de privacy van elektronische communicatie. Deze richtlijn reguleert onder andere het gebruik van cookies en vergelijkbare technologieën voor het volgen van gebruikers online.

Belangrijkste vereisten van de e-Privacy Verordening:

• Toestemming voor cookies: websites moeten toestemming vragen aan gebruikers, voordat ze cookies plaatsen die niet strikt noodzakelijk zijn voor de werking van de site.
• Informatievoorziening: gebruikers moeten duidelijk geïnformeerd worden over het gebruik van cookies en de doeleinden ervan.

Handhaving van de e-Privacy Verordening:

Net als de AVG handhaven nationale gegevensbeschermingsautoriteiten de e-Privacy Verordening. Deze autoriteiten kunnen sancties opleggen aan bedrijven die de regels overtreden.

Wat kan je doen om aan de regels te voldoen?

• Cookieverklaring: zorg ervoor dat je website een duidelijke en gedetailleerde cookieverklaring heeft waarin wordt uitgelegd welke cookies worden gebruikt en voor welke doeleinden.
• Toestemmingsbanner: gebruik een toestemmingsbanner die gebruikers de mogelijkheid biedt om expliciete toestemming te geven voor het gebruik van cookies en andere trackingtechnologieën. Zorg ervoor dat gebruikers de optie hebben om niet-essentiële cookies te weigeren.

8 tips en manieren om niet afgeluisterd te worden

Het is begrijpelijk dat je je zorgen maakt over je privacy en dat je niet wil dat apps je gesprekken afluisteren. Hier zijn een paar tips om ervoor te zorgen dat je niet wordt afgeluisterd:

1. Beperk toegang tot de microfoon: controleer de privacyinstellingen van je apps en beperk de toegang tot de microfoon indien niet nodig.
2. Gebruik incognitomodus: gebruik de incognitomodus van je browser om je online activiteiten minder traceerbaar te maken. Let op dat techbedrijven zoals Google nog steeds gegevens kunnen verzamelen, zelfs in incognitomodus.
3. Update je apps en besturingssysteem: zorg ervoor dat je altijd de nieuwste versies van je apps en besturingssysteem hebt geïnstalleerd. Updates bevatten vaak beveiligingspatches die je beschermen tegen mogelijke afluisterpraktijken.
4. Gebruik een VPN: een Virtual Private Network (VPN) versleutelt je internetverbinding en maakt het moeilijker voor derden om je online activiteiten te volgen.
5. Schakel slimme assistenten uit: als je geen gebruikmaakt van slimme assistenten, zoals Siri, Google Assistant of Alexa, overweeg dan om ze uit te schakelen. Deze assistenten luisteren continu naar triggerwoorden, wat een privacyrisico kan vormen.
6. Beperk socialmedia-informatie: deel zo min mogelijk persoonlijke informatie op social media. Hoe minder gegevens je deelt, hoe minder er verzameld kan worden voor gerichte advertenties.
7. Ad- en trackingblockers: installeer software zoals Privacy Badger of gebruik browserinstellingen om tracking en gerichte advertenties te blokkeren.
8. Wees bewust van je omgeving: let op je omgeving wanneer je gevoelige gesprekken voert. Vermijd het bespreken van persoonlijke zaken in de buurt van slimme apparaten die mogelijk kunnen luisteren.

Door deze maatregelen te nemen, kun je je privacy beter beschermen en de kans verkleinen dat ze je afluisteren. Heb jij nog tips? Deel ze in de reacties.

Nieuwe regelgeving en handhaving

Naast de AVG en de e-Privacy Verordening zijn er voortdurend nieuwe ontwikkelingen op het gebied van privacywetgeving. De Europese Unie werkt aan de Digital Services Act (DSA) en de Digital Markets Act (DMA), die gericht zijn op het reguleren van grote online platforms en het beschermen van gebruikers tegen oneerlijke praktijken. Deze wetten zullen bedrijven verplichten om nog transparanter te zijn over hun dataverzameling en -gebruik, en strengere controles en boetes invoeren voor overtredingen.