Roze verzuim: de hoge prijs van niet ziek durven zijn

Roze verzuim, heb je er ooit wel eens van gehoord? Nee, ik heb het niet over de wolk waar je op zit als je liefdesverdriet hebt. Nee, roze verzuim wordt verstaan onder de noemer: doorwerken terwijl je minder inzetbaar bent. En door dat doorwerken vergroot je de kans op daadwerkelijk (langdurige) uitval. Roze verzuim wordt ook wel presenteïsme genoemd.

De onderzoeken zijn er alleen vrij duidelijk over: roze verzuim (presenteïsme) is duurder dan absenteïsme. De schatting is dat de invloed van roze verzuim 2x zo groot is op productiviteit als ‘normaal verzuim’. Maar roze verzuim is niet bij te houden in de verzuimcijfers. Dat het niet gemeten kan worden betekent niet dat het er niet is.

Preventief ziekmelden?

Mensen kunnen zich dus beter preventief ziekmelden, dan maar doorlopen en hopen dat het wel wegtrekt. Het is niet gek dat mensen dit doen. Veel mensen voelen zich bezwaard en hebben zelfs schuldgevoelens, vooral met lichte klachten, om zich ziek te melden en om dus niet op komen te draven. Zeker voor corona, waar je met een snotneus naar het werk ging. Een arbeidsethos die geprezen werd, maar meer kost dan het oplevert.

Je werk-privébalans bewaken

Dit is natuurlijk nog in de setting dat we allemaal massaal op locatie werkten. Maar ook op afstand kan roze verzuim wel degelijk een rol spelen. Aangezien je wel denkt dat het meevalt, klap je toch de laptop open om ‘nog even wat te doen, zodat je collega vooruit kan’. Heel collegiaal natuurlijk, maar het kan funest zijn voor je herstel. Het onderscheid tussen werk en privé vervaagt en dus is het ook een uitdaging om dat te ‘bewaken’.

Er zijn een aantal belangrijke dingen die we kunnen doen:

• Asynchroon werken.
• Een omgeving hebben die je ‘lekker ziek laat zijn’.
• Aangeven wanneer je de laptop wel en niet gebruikt. Mijn regel: om 22:00 gaat de telefoon en laptop uit (voor velen al aan de late kant, voor mij prima) en als ik niet in orde ben is het verleidelijk om wel te werken (ook bij de loodgieter lekt weleens de kraan).

Uiteraard zijn er als organisatie ook wat dingen die je kunt doen om het roze verzuim te verminderen. Zo kun je gaan voor onbeperkt verlof.

Verlofregelingen: neem dat verlof

Tegenwoordig is er een wildgroei aan verlofregelingen, een feest voor HR, al denk ik dat er geen enkele HR-medewerker is die er echt vrolijk van wordt. Denk aan de opkomst van menstruatieverlof, want veel vrouwen hebben hier dusdanig last van dat hun inzetbaarheid erdoor beperkt wordt.

Gek genoeg zijn juist dan veel vrouwen geneigd om wel door te gaan als het zover is (‘want het hoort er nu eenmaal bij’). Los zouden de klachten genoeg zijn om er de dekens voor over je hoofd te trekken en de boel te boel te laten, maar eenmaal de oorzaak wetende…

Last but not least, waarom zou je het aan de grote klok moeten hangen welke tijd het van de maand is? Zodat ze je ‘cyclus’ kunnen volgen met een inzetbaarheidsalgoritme? Misschien is voor de één even pas op de plaatst genoeg, terwijl de ander er een week afligt.

Als man zijnde weet ik niet hoe dat is en er wordt soms ook lacherig over gedaan (niet alleen door mannen). De klachten die er bijkomen (zoals migraine in de aanloop), zijn alles behalve een pretje. Het is lastig (niet) voor te stellen hoe dat is.

Dat ook hier roze verzuim wel eens voor meer kwaad kan zorgen dan goed is duidelijk. Neem dat verlof (en we hoeven niet te weten waarom, we vertrouwen erop dat je doet wat het beste is voor jezelf en daarmee voor de organisatie).

Het invoeren van de 4-daagse werkweek

De grootste klapper die we kunnen maken, is het invoeren van een 4-daagse werkweek. Mensen geven aan beter uitgerust het weekend in te gaan, maar ook uit te komen. Vaak hebben velen al huishoudelijke klusjes gedaan voor het ‘echte’ weekend begint, waardoor niet alleen de kwaliteit van de week, het weekend, maar ook het werk toeneemt. Ik schreef al eens eerder over het ‘weekend-effect’.

Roze verzuim is kostbaar

Roze verzuim speelt dus al op korte termijn een rol: het verlies van inzetbaarheid (door het stapelen van vermoeidheid mede door zelfoverschatting), de illusie van superioriteit (ik kan beter tegen weinig slaap, lang werken, veel alcohol) dan de ander en als er druk op je wordt gezet vanuit de organisatie (direct of indirect) door bijvoorbeeld al een beperkte bezetting. Dit kan ertoe leiden dat mensen één voor één uitvallen. Als je dit domino-effect ziet ontstaan in je organisatie, kijk dan niet zozeer naar het ziekteverzuim zelf, maar naar het roze verzuim. Anders is het dweilen met de kraan open.

Grote kans dat jullie baat hebben bij een preventieve en proactieve aanpak.

[Zoals een SASdag (of een mental health day zoals Sanctus dat bepleit). Ik zal de SASdag kort uitleggen. Ik kreeg van mijn moeder SASdagen voor school, bekend van Sonja Bakker, in dit geval schijt aan school. Hierdoor werd leren geen moeten, maar willen. Het feit alleen al dat ik de SASdag in kon zetten, zorgde ervoor dat de noodzaak om ‘m in te zetten afnam. Een paradox die mijn moeder destijds al wist.]

Roze verzuim, het klinkt leuk, maar eenmaal van de wolk af zie je pas hoe kostbaar het is (zowel sociaal als financieel).