De onzichtbare muur doorbreken: meer empathie & inclusie op de werkvloer

Discriminatie op de werkvloer is een ernstig en aanhoudend probleem dat de harmonie binnen een organisatie flink kan verstoren. Uit het recente rapport van het CBS blijkt dat discriminatie, met name op basis van herkomst, nog steeds aanwezig is in Nederlandse bedrijven. Welke rol kunnen leiders pakken en wat kan zelfs virtual reality betekenen bij dit vraagstuk?

Het is zorgwekkend om te zien dat maar liefst 15,7 procent van de mensen, die geboren zijn buiten Europa, te maken heeft met discriminerende opmerkingen, buitensluiting en zelfs agressief gedrag, voornamelijk veroorzaakt door collega’s.

Deze vormen van discriminatie hebben een negatieve impact op jouw werkomgeving en kunnen leiden tot stress, demotivatie en ongelijke kansen voor individuen. Afgezien van de persoonlijke schade voor individuele werknemers, toont onderzoek aan dat uitval door psychosociale arbeidsbelasting (zoals discriminatie, pesten en grensoverschrijdend gedrag) werkgevers jaarlijks rond de 3 miljard euro kost.

Het is belangrijk dat organisaties actief stappen ondernemen om een inclusieve en respectvolle werkcultuur te bevorderen, waarin diversiteit wordt omarmd en discriminatie wordt bestreden.

De rol van leiders

Leiders spelen een belangrijke rol in het vormgeven van de bedrijfscultuur. Jij hebt als leider de macht om waarden zoals diversiteit, gelijkheid en inclusie te bevorderen. Uit mijn ervaring als DEI-trainer heb ik gemerkt dat veel leiders zich niet bewust zijn van de diepgaande impact van uitsluiting. Niet alleen op een teamlid, maar ook op het team en de hele organisatie. Dit gebrek aan bewustzijn kan vooruitgang belemmeren en de totstandkoming van een echt inclusieve en bloeiende werkomgeving in de weg staan.

Het is belangrijk dat jij als leider het belang inziet van het aanpakken van uitsluiting en het bevorderen van een cultuur waarin iedereen zich gewaardeerd, gerespecteerd en betrokken voelt. Door dit te doen, kun jij het volledige potentieel van jouw team ontgrendelen en langetermijnsucces voor de gehele organisatie stimuleren.

Het gebrek aan empathie

Empathie is essentieel voor jou als leider om een inclusieve omgeving te creëren. Het vermogen om je in anderen te verplaatsen en hun perspectief te begrijpen, is van onschatbare waarde. In de huidige tijd van personeelstekorten en ziekteverzuim wil elke medewerker zich gewaardeerd en geaccepteerd voelen binnen het team.

Door empathie te stimuleren, kun jij als leider sterkere relaties opbouwen met jouw teamleden, wat leidt tot meer vertrouwen en samenwerking.

Bovendien gaat empathie in leiderschap verder dan alleen het begrijpen van individuele perspectieven. Het gaat ook om de bredere impact van beslissingen op het team in overweging te nemen en een cultuur van respect en ondersteuning te creëren.

Een misvatting over uitsluiting

Binnen organisaties heerst vaak de misvatting dat uitsluiting niet voorkomt of dat inclusie al is behaald. En dat terwijl inclusie een marathon is en geen sprint. Gebeurtenissen, zoals grensoverschrijdend gedrag onderzoek bij het NPO, de peiling van Een Vandaag, het onderzoekszoeksrapport van Rijksoverheid over discriminatie in de zorg en de sport, hebben echter licht geworpen op de aanwezigheid van grensoverschrijdend gedrag, zelfs binnen, op het eerste gezicht, goed functionerende organisaties.

Deze incidenten hebben de noodzaak belicht om dergelijke situaties aan te pakken, waardoor jij de bestaande structuren en praktijken onder de loep moet nemen. Het is belangrijk dat jij, als onderdeel van een organisatie, het belang inziet van het bevorderen van inclusiviteit en actief werkt aan het creëren van een veilige en ondersteunende omgeving voor alle betrokken personen.

De stijgende vraag naar inclusieve werkplekken

Sollicitanten worden steeds kritischer over hun werkomgeving. Ze zijn actief op zoek naar organisaties die prioriteit geven aan het creëren van een gevoel van veiligheid en inclusie. Leiders die in staat zijn om een dergelijke omgeving te creëren, trekken niet alleen toptalenten aan, maar behouden deze ook.

Het is dan ook geen verrassing dat belanghebbenden, waaronder de Europese Unie, overheden en aandeelhouders, steeds meer nadruk leggen op het thema inclusie. Deze belanghebbenden erkennen het belang van diverse en inclusieve werkomgevingen en leveren gezamenlijke inspanningen om dit probleem aan te pakken en gelijkheid en acceptatie te bevorderen.

Virtual reality als oefenplatform

Hier komt virtual reality (VR) in beeld. VR wordt geprezen als een ‘empathie-machine’, omdat het jou als gebruiker in staat stelt de wereld door de ogen van iemand anders te zien. Dit is een krachtige en unieke manier om empathie te trainen. Onderzoek van Stanford University heeft de potentie van VR aangetoond om maatschappelijke verbondenheid en inlevingsvermogen te versterken. Onderzoek van Harvard heeft aangetoond dat VR de sociale verbondenheid en empathie kan verbeteren.

Met VR kun je ervaren hoe het voelt om in de schoenen van een collega te staan die misschien een andere achtergrond of levensovertuiging heeft. Door je een realistisch en meeslepend perspectief te bieden, kan VR helpen om begrip en respect voor diversiteit te vergroten en jouw onbewuste vooroordelen tegen te gaan. Dit kan op zijn beurt bijdragen aan het creëren van een meer inclusieve en begripvolle werkomgeving.

Actie ondernemen

Onderneem als leider dus actie. Dit begint met het erkennen van het probleem en het omarmen van de principes van diversiteit, gelijkwaardigheid en inclusiviteit. Virtual reality-training kan dienen als een tastbaar hulpmiddel om deze doelen te bereiken.

Daarnaast moet je als leider binnen jouw organisatie een cultuur van openheid en dialoog stimuleren, waarin teamleden zich op hun gemak voelen om hun ervaringen met discriminatie en uitsluiting te delen. Door een omgeving te bevorderen die dergelijke discussies aanmoedigt, kun je een meer inclusieve en gelijkwaardige werkomgeving voor iedereen creëren.

Het echte werk begint bij jou als mens

Het transformeren van jouw werkplek naar een omgeving waar iedereen zich geaccepteerd en gewaardeerd voelt, is geen eenvoudige taak. Het vereist inzet, moed en vooral de bereidheid om te leren en te groeien, zowel op indivualistisch niveau als op organisatorisch niveau.

Het inzetten van technologieën, zoals virtual reality, kan een stap zijn in de juiste richting. Maar het echte werk begint bij jou: de leider, de collega, de mens. Laten we samenwerken om die onzichtbare muur van ongewenst gedrag te doorbreken en een fundament te leggen voor een toekomst waarin iedereen tot hun recht komt op de werkvloer.