Wees als schrijver niet bang voor ChatGPT: zo versla je AI

Iedereen die iets met schrijven, redactie of copywriting doet, heeft de afgelopen tijd wel wat gelezen of gehoord over de razendsnelle opkomst van ‘intelligente’ schrijfrobots. En misschien zelfs al stiekem geëxperimenteerd met een tool als ChatGPT.

ChatGPT is overigens meer dan een schrijfrobot. Je kunt de kunstmatige intelligentie van OpenAI van alles vragen: van de beste openingsopstelling voor Stratego tot tips voor je volgende vakantie in Italië.

Maar vooral de mogelijkheid om de software opdrachten te geven voor het schrijven van artikelen kreeg de afgelopen tijd veel aandacht. Zeker nadat enkele middelbare scholieren erop werden betrapt dat ze hun verslagen door AI hadden laten schrijven.

Schrijven en AI: geen nieuwigheidje

De combinatie van kunstmatige intelligentie en schrijven is verre van nieuw. Zo heb ik hier het boek Kunstmatige intelligentie op uw computer (John Krutch) uit de Kluwer Software-reeks in de kast staan. In de oorspronkelijke uitgave dateert het uit 1981 (ja, ik doe maar moeilijk afstand van boeken).

In dit werk staat een aantal programma’s in de computertaal BASIC uitgeschreven, die je zelf kon overtypen op je homecomputer zoals de MSX of de Commodore 64. Onder andere een programma dat automatisch haiku’s schrijft, een programma dat AUTOSCHRIJVER heet en sciencefictionverhalen kan produceren en een programma dat luistert naar de naam DOKTER en antwoord geeft op vragen van ‘patiënten’.

Dit laatste programma werkte met slechts 81 sleutelwoorden die in ingetypte zinnen herkend konden worden. Als reactie op zo’n sleutelwoord kwam het programma (na lang nadenken) met een antwoord. De woordenlijst van AUTOSCHRIJVER bevatte zelfs slecht 55 woorden waarmee hij toch ouderwetse science fiction probeerde na te bootsen.

Asibot

Sindsdien is er natuurlijk wel veel verbeterd aan de programmatuur van schrijfrobots. Een aantal jaar geleden schreef Ronald Giphart een boek samen met Asibot, een van de eerste schrijfbots die erin slaagde om wat samenhangende zinnen in de Nederlandse taal te produceren. De verhouding in het werk tussen computer en schrijver was zo’n 50-50 volgens Giphart.

Maar de voorgestelde zinnen van Asibot waren niet allemaal even logisch. De schrijver voelde zich af en toe een dirigent voor een rommelig orkest. In de krant Trouw bekende hij: ‘Zodra mijn redacteur de stukken onder ogen kreeg die de robot had geschreven, was het: ‘Óf je was dronken, óf dit komt van de robot.’

Vorig jaar was er beroering door het nieuws dat recensenten van NBD Biblion vervangen zouden worden door schrijfsoftware. Die recensies zijn korte stukjes tekst met de inhoud van het boek, op basis waarvan bibliotheken al dan niet beslissen of ze titels inkopen. Een slim algoritme zou voortaan bepalen wat de samenvatting van het boek in enkele zinnen was en in welk genre het boek zou vallen.

Kort na dit nieuws vloog de AI-software ons om de oren: Copy.ai, Jasper, Rytr en sinds enige tijd dus ChatGPT, een geavanceerde chatbot ontwikkeld door OpenAI, dat in korte tijd miljoenen gebruikers wist aan te trekken doordat de tool gratis te gebruiken is.

Reacties van schrijvers op al dit AI-geweld zijn niet zelden zuur. Want is dit het moment dat machines het creatieve werk van mensen over gaan nemen?

Fascinerend, maar niet écht intelligent

ChatGPT lijkt op het eerste gezicht verbluffend goede antwoorden te geven en samenhangende artikelen te schrijven. Zelfs in het Nederlands. Natuurlijk heb ik ook wat geëxperimenteerd met deze tool. Hoe het werkt is zo: je voert een vraag in en de tool geeft antwoord in de vorm van een stuk tekst.

Je kunt bijvoorbeeld de volgende opdrachten geven via ‘chats’:

• Schrijf een blogartikel van 800 woorden over AI-trends in het Nederlands voor Frankwatching.
• Geef me 10 blogideeën voor mijn website (voeg hier je url toe).
• Kom met een diepgravend artikel over de trends in copywriting voor 2023.
• Ik verveel me, geef me tips wat ik kan doen.
• Schrijf een artikel met de grootste voor- en nadelen van schrijfrobots en voeg 5 tussenkoppen toe.
• Vat deze tekst samen in 10 punten (plak hier je tekst).
• Schrijf het begin van een boek in de stijl van J.K. Rowling.

Testresultaten

Ik heb ChatGPT uitgebreid getest en hoewel de resultaten in het begin ronduit fascinerend zijn, wordt het na een tijdje duidelijk dat de kunstmatige intelligentie niet écht intelligent is. ChatGPT verwerkt onjuiste aannames in de informatie. Bij vervolgvragen blijkt dat ook deze software niet echt begrijpt wat hij (of jij) zegt. En bovenal: de stijl van schrijven is tergend saai (zoals we ook al zagen in het artikel hier op Frankwatching dat volledig door artificiële intelligentie werd geschreven).

Als je bijvoorbeeld als instructie toevoegt: verwerk emotie in het artikel, dan gebruikt de AI vooral veel bijvoeglijk naamwoorden als prachtig, geweldig en enorm. Als je het helemaal ontleedt, is er eigenlijk helemaal niet zo veel veranderd sinds die BASIC-programma’s uit de jaren 80.

Je begrijpt het wel: als auteur en copywriter maak ik me nog geen zorgen dat AI mijn werk over gaat nemen.

ChatGPT zegt hier zelf over (het antwoord van de chatbot is ongeredigeerd):

Creativiteit en originaliteit

De software geeft zelf het antwoord: hij heeft geen creativiteit of originaliteit in zichzelf, maar moet dat halen uit wat menselijke schrijvers in hem stoppen.

Wat je wél ziet is dat simpele teksten als nieuwsberichtjes, samenvattingen, sportuitslagen en korte besprekingen nu door AI kunnen worden opgesteld. Eventueel met wat hulp van een menselijke redacteur. Maar dit was toch al geen werk waar veel eer aan te behalen viel.

Zelfs het bedenken van een creatieve kopregel voor het artikel dat je nu leest, bleek een te moeilijke opgave voor ChatGPT. Dit was waar hij mee kwam (ongeredigeerd):

• “De opkomst van schrijfrobots: een overzicht”
• “Intelligente schrijfrobots: een gevaar voor de mens?”
• “Wat kunnen we verwachten van de toekomst van schrijfrobots?”
• “Hoe werken schrijfrobots en wat zijn hun beperkingen?”
• “Schrijfrobots: bedreiging of aanvulling voor professionele schrijvers?”
• “De geschiedenis van schrijfrobots: van BASIC tot ChatGPT 3”
• “Gebruik van schrijfrobots in de journalistiek: een ethisch dilemma”
• “Hoe zorgen we ervoor dat schrijfrobots niet de macht overnemen?”
• “De toekomst van het schrijfvak: samenwerken met of tegen schrijfrobots?”
• “De verrassende voordelen van het werken met schrijfrobots”

Hoe je AI dan wel inzet

Het gaat er natuurlijk om wat je met alle nieuwe ontwikkelingen doet. Dat ze de rol van goede schrijvers gaan overnemen, lijkt niet waarschijnlijk. Wél dat je simpel en repetitief schrijfwerk aan ze kunt uitbesteden en dat ze een handige aanvulling kunnen zijn op de tools die je nu al gebruikt om teksten te schrijven.

De kracht van AI zit ‘m erin dat het geestdodend werk van mensen over kan nemen. Onderzoek, herschrijven, ideeën genereren, een tekst in andere bewoordingen vertellen of een tekst laten samenvatten. AI is onvermoeibaar in het uitvoeren van afstompend schrijf- en researchwerk.

Zolang jij je als schrijver focust op de zaken waar jij in uitblinkt en je AI als tool inzet om je werk makkelijker, leuker en sneller te maken, maak je optimaal gebruik van de voordelen van AI in combinatie met de kracht van een menselijke touch.

Hoe je AI kunt verslaan

Ja, ik zie weleens werk van schrijvers voorbijkomen die zich wél zorgen moeten maken. Dit is dan meestal de dertien-in-een-dozijn-websitevulling die voor navenante prijzen wordt verkocht.

Mocht je je afvragen of je in deze categorie schrijft, dan heb ik hier een paar tips waarmee je jouw werk direct onderscheidt van kunstmatige intelligentie.

• Verwerk persoonlijke ervaringen in je teksten.
• Zorg ervoor dat je de kunst van het vertellen van verhalen beheerst.
• Injecteer wat jargon waarmee je jouw teksten exclusief voor je doelgroep maakt.
• Durf te prikkelen.
• Stel je kwetsbaar op.
• Schrijf zoals je praat.
• Voeg échte emotie toe (geen bijvoeglijk naamwoorden).

Stuk voor stuk toevoegingen die AI niet kan reproduceren. Kortom: richt je in 2023 op het vinden van je eigen schrijfstem, dan ben je onverslaanbaar.

Wat denk jij? Moeten we ons als schrijvers zorgen maken over programma’s als ChatGPT, of kunnen we deze nieuwe tools nuttig gebruiken om onze processen te versnellen en in het algemeen de kwaliteit van ons geschreven werk verbeteren? Laat hieronder je reactie achter.