Nieuwsgierigheid is een superkracht: gebruik ’m!

Ik zal verklappen hoe je meer verrassingen kunt toelaten in je leven. Benieuwd? Lees dan door, want deze hele tekst gaat over schaamteloze nieuwsgierigheid. Aagjes zijn welkom.

Nieuwsgierigheid is een superkracht, een overlevingsmechanisme, een bron van energie en inspiratie. Reden te meer om jouw hele leven te laten leiden door deze eigenschap. Hij brengt jou op plekken waar je niet eerder was, hij brengt je op ideeën die je nooit zelf bedacht kreeg, hij leert jou dingen kennen waarvan je het bestaan niet wist. Hier begint het avontuur!

Alles in je mond

Kinderen zijn de meesters van nieuwsgierigheid. Hun ontdekdrift is ontembaar: ze willen alles weten, uitproberen, voelen en in hun mond steken. Het aantal vragen dat ze per minuut afvuren op de wereld neemt hard af zodra ze naar school gaan. Leren met uitzicht op een studie of baan kan nog wel enige nieuwsgierigheid opwekken. Maar geleidelijk ontgroeit de mens steeds meer deze frisse blik op de wereld.

Snuffelende hond

In het werkende leven steekt de bevlogenheid her en der de kop weer op, gelukkig. Professionals zijn aan het begin van hun loopbaan, of in de eerste maanden van een nieuw dienstverband, vaak rete-nieuwsgierig. Ze willen zo snel mogelijk zo veel mogelijk te weten komen over hun collega’s, werkgever, werkplek en processen. Als een snuffelende hond met kwispelende staart genieten ze van de onrust en de verrassingen op hun pad.

Kansen mislopen

Maar zodra routine en gewenning toeslaan, blijven ze graag in hun bekende bubbel. Ze raken vertrouwd met een bepaalde dagindeling die steeds voorspelbaarder wordt, maar tegelijkertijd ook steeds veiliger aanvoelt. Why change a winning formula? Nou, omdat je op die manier veel kansen voor innovatie, groei, werkplezier en creativiteit misloopt (en dus minder ‘aan het winnen’ bent dan je denkt). Hoog tijd voor een omslag. Daar kan nieuwsgierigheid de nodige hulp bij bieden.

OK boomer

Overigens: hoe ouder je wordt, hoe lastiger het is om bepaalde nieuwsgierigheid op te wekken, zo blijkt uit onderzoek. Babyboomers hebben natuurlijk een beduidend kortere toekomst voor zich dan de jeugd. Daardoor zijn ze minder te porren voor het opdoen van kennis en ervaring (waarvoor, waarheen?), maar snakken ze juist méér naar emotionele binding (familie, vrienden). De wetenschap toont bovendien aan dat het blijvend stimuleren van jouw nieuwsgierigheid op latere leeftijd mentale en fysieke achteruitgang vertraagt. Fit blijven begint dus bij benieuwd blijven. Jawel!

Motor van het leren

Danae Bodewes, onderzoeker bij Fontys Hogescholen, schreef een fraai boek over dit fenomeen: ‘Schaamteloos nieuwsgierig: voor meer bevlogenheid en zelfleiderschap’ (affiliate). Ze pleit voor de emancipatie van de nieuwsgierige mens. Daar ben jij als persoon natuurlijk bij nodig, maar ze roept ook bedrijven en leidinggevenden op om ruimte te creëren voor nieuwsgierigheid. “Het is de motor van het leren”, aldus de auteur, die naast tips ook voorbeelden en interviews deelt in haar boek.

Rebels rocken

De rebel in jezelf wakker schudden. Da’s wat je doet als je jouw nieuwsgierigheid de volle ruimte geeft. Je maakt overwogen en geïnformeerde keuzes, bent intellectueel nederig; open in het delen van vragen, gedachten of ideeën. Je durft op anderen af te stappen om hun mening te vragen. En dan niet zozeer om te horen dat jij gelijk hebt… maar je staat oprecht open voor andere denkbeelden en visies. Tot slot vraag je actief om feedback en je reflecteert op je eigen keuzes, kennis en ervaring. Rebels rocken, zeg maar. Als je dit zo leest: hoe scoor jij dan op de nieuwsgierigheidsmeter?

Doof je uit of leef je op?

De omgeving die jij kiest kan een gezond effect hebben op jouw nieuwsgierigheid. In een eenpersoonswerkkamer zul je niet zo gauw andere mensen treffen, bijvoorbeeld. En een kamer zonder raam biedt natuurlijk ook geen inspiratie van buitenaf. Misschien ben jij wel iemand die langzaam uitdooft in een standaard kantooromgeving. Of word je daar juist helemaal overprikkeld? Regelmatig wisselen van omgeving (en medemens) zorgt dat jouw brein andere connecties maakt. (Zie ook het stuk dat ik eerder schreef over ‘rammen en jammen’.)

Reisgids buiten de comfortzone

Ook de o zo bekende ‘comfortzone’ kan danig in de weg zitten. Gewenning en gemak dienen als een soort harddrugs voor mensen. Het is blijkbaar verslavend om in een situatie te verkeren waar je op je vingers kunt natellen wat er zal gebeuren en hoe. Toch blok je daarmee ook verrassende nieuwe inzichten, contacten of gedachtegangen. Nieuwsgierigheid is jouw verleidende reisgids naar de mooiste plekjes die je nog niet kent. Geef het een kans.

Drie korte hacks om jouw nieuwsgierigheid keihard ‘aan’ te zetten:

1. Gooi de schaamte van je af en vraag álles wat je graag wil weten

Denk dus niet bij een presentatie van een collega: ‘dit zal iedereen wel snappen, dus laat ik maar niks vragen, anders lijk ik dom’. Bedenk goed: jij bent blijkbaar de doelgroep, jouw collega staat toch echt (ook) voor jou te presenteren. Als uit angst niemand iets vraagt, terwijl ze er niks van begrijpen, dan stapt die collega straks de meeting uit met het idee dat hij een kraakhelder verhaal heeft gehouden. Da’s ook niet echt collegiaal van de toehoorders. Een vraag tussendoor brengt de interactie op gang en houdt zowel de spreker als de luisteraars scherp. Schroom dus niet: vraag maar raak! Slik geen vragen in die op het puntje van je tong liggen. De kans is groot dat ze op meerdere tongen liggen te popelen.

2. Lees eenmaal per week een random boeksamenvatting

Neem een half uurtje, struin Frankwatching of Managamentboek.nl af (of je favoriete online krant). Kijk welke titel van de boekrecensies of -samenvattingen jou het meest aantrekt. En lees vervolgens dat hele artikel. Vaak heeft de schrijver (zo ook ik hier) de meest interessante inzichten of tips uit het boek verzameld en op z’n eigen manier opgeschreven. Of als het een roman betreft: een korte beschrijving van het verhaal, de personages en hopelijk niet te veel spoilers. Jouw nieuwsgierigheid brengt jou zo in aanraking met thema’s die nog niet op jouw netvlies stonden. Ooit zul je op deze wijze misschien wel jouw favoriete schrijver of boek tegenkomen. Dus lees je leven leuker!

3. Houd contact met je netwerk, maar dan écht

Klik LinkedIn open. Wie is er vandaag jarig. Is het ‘corny’ om die persoon te feliciteren? Misschien wel. Aan de andere kant: waarom zit je met elkaar in een sociaal netwerk? Waarom ben je gelinkt? Wie weet ontstaat er wel een aardig gesprek over het vak of duikt er een vraag op waar jij het antwoord op weet. Heeft iemand een nieuwe baan? Vraag eens na een paar maanden hoe het bevalt. Zo toon je interesse, maar kom je ook weer iets te weten over de werksfeer of -cultuur binnen een totaal ander bedrijf. Nog een tip: ga eens op bedrijfsbezoek bij iemand uit jouw netwerk. “Goh, Joost, ik zie dat jij tegenwoordig bij de gemeente Utrecht werkt. Dat zit op loopafstand van mijn werkplek. Zal ik anders eens langskomen met een collega? Dan horen we graag hoe jullie de communicatie aanpakken, daar kunnen wij vast iets van leren. Dan nodig ik jullie de volgende week uit voor een rondleiding bij ons.”

Theorieën en tabellen

Bodewes’ boek is een knap staaltje werk. Ze put veel uit onderzoeken, theorieën en naslagwerken. Ze laat ook mensen aan het woord die praktijkvoorbeelden delen. Toch overheerst de theorie, zo is mijn beleving. Het meest praktisch ingestoken hoofdstuk van het boek begint op pagina 130. Dat zegt wat. Een eerder hoofdstuk trapt af met een reeks mogelijke oorzaken waarom jij nieuwsgierigheid (on)bewust dempt, vooral bestaande uit misvattingen over het begrip nieuwsgierigheid. Dan volgt een lijst die de mogelijke gevolgen van het dempen opsomt. Dit wordt geïllustreerd door een tabel met randvoorwaarden, een tabel met antwoorden uit een onderzoek en uitleg van de cirkels van invloed en betrokkenheid.

Kom badderen in expertise

Als ongeduldige, actiegerichte professional en ex-hbo’er worstelde ik wel met die schrijfstijl en manier van informatie opdienen. Ik smacht algauw naar handvatten, tips en trucs. Lekker praktijkgericht, zodat je acuut aan het werk kunt met de geleerde stof. De ‘hacks’ die ik vond waren kort en bondig, in tegenstelling tot veel van de omringende teksten. Om die reden vond ik dit boek aan de taaie kant. Ook het feit dat de schrijver ruim 120 vragen op de lezer afvuurt gedurende het boek, vond ik best pittig. Toch raad ik iedereen die meer wil weten over de achtergronden van het fenomeen nieuwsgierigheid, aan om dit boek een kans te geven. Zet jezelf in de cognitieve leerstand en badder in de enorme kennis en expertise van de auteur.