Filter
ChatGPT Juridische taal: dat kan makkelijker
Onbegrijpelijke arbeidscontracten en ingewikkelde algemene voorwaarden. Waarom zitten juridische contracten en documenten altijd boordevol jargon en moeilijke begrippen? Bedrijven schrikken medewerkers ermee af en het overgrote deel van Nederland weet niet waarvoor die tekent. Met twijfels en een roodgloeiende klantenservicetelefoon als gevolg. Kortom, moeilijke contracten kosten veel tijd en moeite. Tijd voor verandering: een pleidooi voor begrijpelijke contracten en voorwaarden voor iedereen.
Je komt juridische contracten en documenten op meer plekken tegen dan je misschien denkt. Bijvoorbeeld als je een nieuwe baan krijgt, een nieuw huis koopt of duurdere producten aanschaft. En wat dacht je van de privacyverklaring van je favoriete socialmediaplatform of de algemene voorwaarden van een webshop?
Hoewel er in Nederland 2 miljoen ‘excellente lezers’ rondlopen, kampen 1,3 miljoen Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar met laaggeletterdheid. Dat betekent dat zij moeite hebben met lezen en schrijven, het begrijpen van schriftelijke informatie en het invullen van formulieren. Extra lastig als je dan ook nog eens een complex arbeidscontract voor je neus krijgt.
Kloof: juristen versus niet-juristen
Dit is niet alleen een probleem onder laaggeletterden: bijna de helft van de consumenten zet weleens een handtekening onder een contract zonder precies te snappen wat daar eigenlijk in staat. Zo blijkt uit onderzoek van DAS en enquêtebureau Ipsos. Sterker nog: maar één derde van de ondervraagden begrijpt juristentaal volledig.
Dat komt omdat juridische contracten en documenten vaak zijn geschreven op C2-niveau. Dat is het meest complexe taalniveau dat we kennen. Wie je met die taal bereikt? Eigenlijk alleen juristen en een deel universitair opgeleiden. Het overgrote deel van Nederland worstelt met al die vaktermen, lastige begrippen en ingewikkelde zinsconstructies. Snap jij alle clausules uit jouw arbeidsovereenkomst? En weet je precies waar je ‘ja’ tegen hebt gezegd toen je de algemene voorwaarden van je iPhone accepteerde?
Tijd voor verandering
Ook ondernemers en bedrijven zélf weten soms niet precies wat ze met hun werknemers, samenwerkingspartners of klanten afspreken. Best onhandig, als je niet precies weet welke regels er gelden en wat je moet doen als er iets misgaat. Kortom: er is steeds meer behoefte aan makkelijkere contracten.
Zeker omdat veel bedrijven steeds bewuster bezig zijn met het uitdragen van hun eigen merk. Een sterk merk maakt namelijk veel meer indruk op je klanten en zorgt ervoor dat ze je onthouden. Dat zit ‘m in álles: je visitekaartje, logo en tone-of-voice bijvoorbeeld. En hoe persoonlijker die laatste is, hoe herkenbaarder je bent voor je klanten.
Kies ook in contracten voor heldere taal
Waarom niet ook je juridische documenten laten aansluiten op die uitstraling? Des te meer alles in één lijn is, des te sterker je merk. Zorg dat jouw heldere toon ook doorklinkt in je arbeidscontracten of algemene voorwaarden. Onmogelijk? Nee hoor. Een voorbeeld. Deze zin vind je in veel algemene voorwaarden terug:
Indien en voor zover op grond van de redelijkheid en billijkheid of het onredelijk bezwarend karakter op enige bepaling van deze algemene voorwaarden geen beroep kan worden gedaan, komt aan de desbetreffende bepaling wat betreft de inhoud en strekking in elk geval een zoveel mogelijk overeenkomstige betekenis toe, zodat daarop wel een beroep kan worden gedaan.
Wat als je ‘m zo schrijft?
Kun je geen beroep doen op één van onze algemene voorwaarden? Dan zorgen we voor een passende vervangende voorwaarde waar je wel een beroep op kunt doen.
De twee zinnen betekenen precies hetzelfde, maar de tweede is een stuk korter, leesbaarder en begrijpelijker. Applaus voor eenvoudige taal!
Zelf doen? Met deze tips vereenvoudig je jouw contracten
Met dit stappenplan zorg je ervoor dat jouw juridische documenten een stuk toegankelijker worden:
1. Schrap moeilijke woorden
Veel tekstschrijvers weten: moeilijke woorden zijn er alleen om interessant te doen. Er zijn vaak veel toegankelijkere en makkelijke alternatieven. Kom je er even niet uit? Dan helpt ishetb1.nl je op weg.
2. Juridische termen uitleggen
Soms kom je een juridische term tegen waar geen synoniem voor bestaat. Of waar een makkelijker alternatief meer ruimte over laat voor juridische interpretatie. Dat wil je niet! Zorg er dan op zijn minst voor dat je de term in ‘normalemensentaal’ uitlegt.
3. Stoffig? Niet nodig!
Desalniettemin, dientengevolge, aangaande: voor al dit soort ambtelijke woorden bestaat een vlotter alternatief. Leest een stuk prettiger!
4. Schrijf lekker bondig en actief
Juridische taal staat bol van de passieve zinsconstructies. Om maar niet te spreken over ellenlange bijzinnen en subclausules. Hou het lekker overzichtelijk: schrap alle overbodige hulpwerkwoorden en schrijf actief waar mogelijk!
Juridisch bindend?
Als het zo makkelijk kan, waarom houdt de juridische wereld toch nog vast aan jargon en archaïsch taalgebruik? Dat zit ‘m in gewenning, de misvatting dat lastige taal een bepaalde status geeft, en dat sommige begrippen geen synoniem hebben. Zonde natuurlijk, want ook al heeft een begrip geen synoniem, dan kun je ‘m alsnog uitleggen in begrijpelijke taal.
We horen het je denken: ‘Maar als we eenvoudige taal gebruiken, zijn contracten dan nog wel juridisch kloppend?’ Natuurlijk wel. Het gaat er vooral om dat we vaktermen en onnodig lange zinsconstructies uit juridische contracten en voorwaarden schrappen. Inhoudelijk blijft het gelijk, taaltechnisch wordt het makkelijker. Zo weet tenminste iedereen waar ze voor tekenen.
Over de auteurs
