Waarom compassievol leidinggeven niet soft is

Compassievol leidinggeven: zie je gelijk een iets te empathische, conflictvermijdende knuffelmanager voor je, die je meewarig aankijkt als je iets persoonlijks deelt? Logisch: begrippen als compassie en empathie worden vaak door elkaar gehaald en geassocieerd met (soms iets te veel) inlevingsvermogen en zachtheid. Toch is compassievol leidinggeven juist niet soft: het is transparant, duidelijk leiderschap vanuit een menselijke insteek. Zo pak je het aan.

Compassievol leidinggeven is erop gericht anderen te helpen om zo een voor iedereen beter resultaat te creëren. Klinkt het je iets ‘too good to be true’ in je oren? Niemand zegt dat het makkelijk is: als leider zul je ook met jouw billen bloot moeten en bereid zijn jouw eigen gevoelens en kwetsbaarheden onder ogen te komen: menselijk te durven zijn. Dat is niet eventjes gedaan: het is een keuze om deze weg in te slaan en jezelf te blijven ontwikkelen.

Je menselijk opstellen: de voordelen

Twijfel je nog een beetje? Wellicht kan dit jou overtuigen:

• Werknemers die hun leider zien als een compassievol persoon, halen 34 procent meer tevredenheid uit hun werk. En 36 procent is meer betrokken bij hun organisatie. Dat is niet niks: tevreden en verbonden medewerkers hebben en houden is een belangrijke troef in deze bizar krappe arbeidsmarkt. Helemaal nu er een ware jacht op werknemers is: maar liefst 40 procent van de werkenden in Nederland is het laatste kwartaal benaderd door headhunters of werkgevers. En wat te denken van de medewerkers die onder druk staan door de krapte in teams? Als jij oog hebt voor hun belangen en vanuit compassie met ze samenwerkt, kun je bijdragen aan meer vitaliteit en motivatie op de werkvloer.
• Maar ook voor jouw eigen welzijn als leider, heeft compassievol leiderschap flinke voordelen: leiders die zichzelf een hoger cijfer gaven voor compassie, ervaren 66 procent minder stress dan hun minder compassievolle tegenhangers. De compassievolle leiders hebben ook 200 procent minder de intentie om hun baan op te zeggen.

Deze cijfers komen niet uit de lucht vallen. Ze komen uit onderzoek van Potential Project, waarvoor kwalitatieve gesprekken met 350 leidinggevenden (chief executive officers en chief human resource officers) werden gehouden en kwantitatieve gegevens van 15.000 werknemers en 150.000 werknemers uit meer dan 5.000 verschillende bedrijven in bijna 1000 landen werden verwerkt.

Te egoïstisch om compassievol leiding te geven? Niks menselijks is ons vreemd

Hmmm..oké: je bent overtuigd, maar nu knaagt er toch iets. Hoe weet je nou dat je wel genoeg kwaliteiten in je hebt om compassievol leiding te geven? No worries! In hun boek “Compassievol leiderschap. Hoe je moeilijke dingen op een menselijke manier kunt doen” (affiliate) vertellen Rasmus Hougaard (CEO en oprichter) en Jacqueline Carter (internationaal partner en directeur) van Potential Project dat we van nature compassievol zijn; het zit in ons DNA. Uit recente onderzoeken blijkt dat wanneer we compassie tonen er niet alleen dopamine, maar ook oxytocine vrijkomt. Deze stofjes geven ons fijne gevoelens en zorgen voor coöperatief gedrag en een verminderde vecht-of-vluchtreactie bij psychologische stress.

Maar… we zijn echter geen heiligen: we hebben ook ons ego. Gelukkig maar, ons ego is ons eigen overlevingsinstinct: dit hebben we nodig om onszelf te beschermen en veilig te houden. Wel zo handig 😊. Het is volkomen logisch dat je wat spanning voelt bij het onderwerp compassie en leidinggeven. Als leider heb je immers meer macht en invloed, omdat je meer verantwoordelijkheid draagt. Je maakt beslissingen die een doel hebben dat verdergaat dan individuele belangen. En ja, dan moet je soms acties uitvoeren die niet fijn zijn voor medewerkers en niet fijn voor jou.

Menselijke reacties en veel voorkomend gedrag

Omdat we in die gevallen dingen moeten doen die spanning kunnen geven bij jouzelf of anderen, vertonen we vaak wisselend gedrag dat we als volgt kunnen indelen. Herken jij jouw eigen gedrag hierin?

1. Zorgzame vermijding. We hebben oog voor mensen, maar proberen het lastige menselijke te vermijden. Je wil niemand kwetsen en doet dingen niet die andere mensen pijn kunnen doen. Dit kan ervoor zorgen dat openheid en transparantie in gevaar komt en mensen niet goed hun mond durven opentrekken.
2. Wijze compassie. Hier functioneren we het best: we brengen evenwicht aan in onze zorgzaamheid voor mensen en moed en openhartigheid om lastige dingen te kunnen doen.
3. Ineffectieve onverschilligheid. We zijn niet effectief en gedragen ons onverschillig. We handelen bewust of onbewust harteloos. Vaak gebeurt dit als we druk zijn.
4. Harteloze uitvoering. We hebben de moed om lastige dingen te doen, maar handelen harteloos: we schakelen ons gevoel uit.

Resultaten gaan boven mensen

Het goede nieuws is dat je jezelf kunt trainen om zoveel mogelijk vanuit wijze compassie te werken. Hoe? Lees deze tips maar!

Tip 1. Durf zelf menselijk te zijn

Behandel mensen zoals jij zelf behandeld wil worden en verplaats je in hun positie: stel je open voor hun gevoelens. Luister aandachtig. Geef meer dan je neemt, en bied mensen opties en keuzes. Daag mensen uit om zich te ontwikkelen.

Tip 2. Werk met empathie en compassie

Deze begrippen worden nogal eens door elkaar gehaald. Empathie betekent: de emoties van de ander overnemen en deze zelf ervaren. De ander kan zich hierdoor minder alleen voelen, het kan zorgen voor het ervaren van verbinding. Het kan echter ook zorgen voor emotionele besmetting en zorgzame vermijding, als je de ander of jezelf pijn wil besparen. Bij compassie ga je handelen: je gaat de ander helpen door in actie te komen. Hier kun je je leiderschap inzetten. Om met compassie te leiden, heb je een vonk van empathie nodig, zonder dat je je hierin verliest. Die balans is heel belangrijk en kun je trainen.

Tip 3. Zorg goed voor jezelf

Om jouw wijze compassie te trainen, is het nodig dat je tijd en ruimte neemt om jouw eigen emoties te doorleven en bewust stil te staan bij jouw eigen uitdagingen. Bijvoorbeeld: als je lastige dingen moet doen die jou raken als mens. Onderzoek wat jij nodig hebt om op te laden, te ontspannen en het werk los te laten.

Tip 4. Train jouw moed

Moeilijke dingen doen vraagt om moed. We zijn van nature geneigd pijnlijke zaken te vermijden en 3 van de eerdere 4 gedragingen in te zetten. Daarom vraagt het om moed en doorzettingsvermogen om door te gaan en jezelf te trainen in het werken vanuit wijze compassie. Met moed is het zo: hoe vaker je moeilijke dingen doet, hoe beter het gaat. De drempels worden lager en je krijgt meer zelfvertrouwen en meer rust. Je groeit als leider en als mens.

En tenslotte: ga ervoor!

Heb je besloten dat je compassievoller wil gaan leidinggeven? Gewoon beginnen en doorgaan. Het is een proces van vallen en opstaan. Heb vooral ook compassie met jezelf: het is een bumpy road en dat is prima. Je bent mens, je mag struikelen. Fijne reis!

Meer weten?

Wil je nog meer de diepte in en meer tips krijgen? Het eerdergenoemde boek Compassievol Leiderschap (affiliate) is een handig basisboek, met name voor leiders die nog in de beginfase zitten qua omslag naar een meer mensgerichte manier van leidinggeven. De schrijvers Rasmus Hougaard en Jacqueline Carter helpen je op een toegankelijke en vriendelijke manier op weg en ondersteunen je met belangrijke mantra’s die jou helpen om wijzer en bewuster te worden als leider. Hun aanpak is vooral handig als je meer met dit onderwerp wilt gaan doen, maar niet goed weet waar je moet beginnen.