De rol van SpaceX & andere big tech in een oorlog

Column – Iedereen leest, hoort en ziet de laatste tijd enorm veel informatie over de verschrikkelijke oorlog in Oekraïne. In alle berichtgeving komen er ook regelmatig namen van grote bedrijven voorbij. Waar in Oekraïne de ‘offline’ oorlog bezig is, voegen steeds meer bedrijven zich bij de online oorlog. Waarbij de grote bedrijven veel impact kunnen maken, zoals die van Elon Musk.

Mijn aandacht bleef onlangs hangen bij een waarschuwing van Elon Musk, over het gebruik van ‘zijn’ Starlink-internet. Zijn bedrijf, SpaceX, heeft dit netwerk beschikbaar gemaakt in Oekraïne om de internettoegang in de lucht te houden. Maar omdat dit op sommige plekken het enige niet-Russische communicatiesysteem is dat nog werkt, is de kans groot dat Rusland dit netwerk gaat aanvallen.

Maar wat is nou eigenlijk het verschil tussen een netwerk als Starlink en het ‘normale’ internet zoals we dat in Nederland kennen? Waarom werkt het netwerk van Elon Musk wél overal in Oekraïne, en het normale internet niet?

Hoe werkt het Starlink-netwerk?

Het grootste verschil tussen deze 2 netwerken is simpelweg dat ‘ons’ internet via kabel-aansluitingen onder de grond loopt. En wifi werkt via radiogolven tussen onze routers (access points). Een netwerk als Starlink werkt hoofdzakelijk via satellieten. Het Amerikaanse ruimtevaartbedrijf van Elon Musk, SpaceX, heeft duizenden satellieten de lucht in gestuurd om op die manier een netwerk te creëren.

Een netwerk van satellieten is natuurlijk veel minder makkelijk kapot te maken dan het normale internet dat op de grond is geïnstalleerd. Om Starlink te kunnen gebruiken heb je alleen een antenne nodig, die volgens Wikipedia ongeveer zo groot is als een pizzadoos.

Elons noodhulp

In de 4 jaar dat dit netwerk bestaat, is er al een aantal keer een beroep op gedaan:

• in 2020 werd het Starlink-netwerk ingezet bij bosbranden in Washington State,
• begin 2022 verving Starlink in Tonga de communicatielijnen die door een vulkaanuitbarsting kapot waren gegaan, en
• inmiddels zweven er Starlink-satellieten boven Oekraïne, omdat door het oorlogsgeweld op sommige plekken het internet niet meer werkt.

Meest gedownloade app

De app van Starlink is inmiddels een van de meest gedownloade apps in Oekraïne. In de afgelopen weken is deze app 100.000 keer gedownload. Naar verwachting zal dit aantal alleen maar toenemen.

Samen met de Starlink-app is staat Air Alarm bovenaan de lijst meest gedownloade apps in Oekraïne. Een app die gebruikers waarschuwt voor inkomende bombardementen. De overheid van Oekraïne werkt hierbij nauw samen met Google. En dit is niet de enige hulp van Google in deze oorlog.

Invloed van Elon Musk

Terug naar Musk. Vooropgesteld: het is natuurlijk fantastisch dat hij op deze manier Oekraïne kan ondersteunen in de oorlog! Maar het benadrukt ook de macht van de grote jongens. En de rol die technologie speelt in een hedendaagse oorlog.

Mykhailo Fedorov, de vicepremier van Oekraïne, vat het mooi samen in een Tweet:

In 2022 modern technologies are one of the best response to tanks, rockets and missiles.

Een oorlog zonder technologie is bijna niet meer voor te stellen. Alleen al voor communicatie kunnen we niet meer zonder. Wat als Elon Musk partij had gekozen voor Rusland, zou Oekraïne dan nu bijna helemaal offline moeten opereren?

En dan hebben we het alleen nog maar over SpaceX. Wat als grote bedrijven zoals Google, wereldwijde betaalsystemen en socialmediaplatformen de ‘andere kant’ hadden gekozen? Of een nog bredere vraag: in hoeverre kan een big tech-bedrijf eigenlijk de koers bepalen binnen een oorlog of op andere momenten?

Een aantal vragen waarvan ik hoop dat personen die hier veel kennis over hebben en invloed op hebben, de juiste keuzes maken. Waarschijnlijk een handjevol mensen, met heel veel macht.

Dit artikel verscheen eerder als Weekly, onze persoonlijke zaterdagmailing met een verdiepend verhaal en een selectie van waardevolle artikelen. Benieuwd? Je kunt je inschrijven via deze link.