Overheid: zo win je het vertrouwen terug van de burger [4 social-tips]
Sinds het bekende C-woord in beeld kwam, is het vertrouwen van de burger in de overheid flink gedaald. Nu de coronacrisis ten einde lijkt te komen, kun je je langzamerhand gaan afvragen hoe je dat vertrouwen weer terugwint. De inzet van social media is een mooie manier om hiermee te beginnen. Hoe je dat doet? Dat leggen we je in dit artikel graag uit aan de hand van vier handige tips!
Daar zit je dan als gemeente, ministerie of andere overheidsorganisatie met je goede gedrag. Je bent actief op social media, je bent dáár waar je inwoner is, gaat de interactie aan en monitort wat er allemaal speelt. Je komt stapje voor stapje dichterbij je doelgroep en boekt de eerste succesjes.
En toen was daar het C-woord. Eerst is er nog ruimte voor saamhorigheid (‘we pakken dit samen aan’), dan volgt onrust (‘hoelang duurt dit nog?’) om vervolgens te ontaarden in wantrouwen (‘weten ze eigenlijk wel wat ze doen?’).
Eindstand: het vertrouwen van de burger in de overheid heeft maar weer eens een flinke deuk gekregen. Zo lazen we in Het Parool: ‘In anderhalf jaar is het percentage Nederlanders dat veel vertrouwen heeft in de overheid drastisch gedaald: van 70 procent in april vorig jaar (2020) tot minder dan 30 procent in september 2021. Dat blijkt uit onderzoek van drie universiteiten en meerdere gemeenten.’
Het vertrouwen terugwinnen
We kunnen ons achter de oren krabben, afvragen hoe dit mogelijk is en waar dit wantrouwen vandaan komt. Maar praktisch en oplossingsgericht als wij als (online) communicatieprofessionals zijn, richten we ons liever op een oplossing. Het vertrouwen terugwinnen, onszelf bewijzen en strijden voor ons doel: de afstand tussen overheid en samenleving stukje bij beetje verkleinen.
Social media zijn daarbij niet zaligmakend, maar zeker het begin van een oplossing. Hoe pak je dat aan? We geven je gratis en voor niets vier tips!
1. Geen woorden, maar daden
Zeggen dat je er bent voor je inwoner is heel nobel en ligt misschien voor de hand als je een lokale bestuurder bent. Krachtiger is het als je dit gewoon laat zien. Als een vertrouwensband onder druk staat, maken woorden nauwelijks indruk meer. Practice what you preach. Je zégt niet alleen dat je er bent voor je doelgroep, je dóét het ook. Diverse burgemeesters hebben dat goed begrepen. Op 12 januari 2022 gaf Wouter Kolff (burgemeester gemeente Dordrecht) openlijk steun aan een actie van lokale ondernemers. Kolff geeft hier een belangrijk signaal: ‘Ik hoor jullie, ik zie jullie, ik begrijp jullie en ik ben er voor jullie.’ Hij doet dit empathisch en diplomatiek, geeft zijn steun, maar wijst ondertussen (subtiel) ook op de geldende maatregelen: ‘In de tussentijd roep ik iedereen op zich wel aan de geldende corona-maatregelen te houden.’
2. Laat iemand anders je verhaal vertellen via social media
De grootste actieve groep gebruikers op social media bestaat uit mensen tussen de 14 en 60 jaar oud. Deze groep neemt eerder een boodschap voor waarheid aan als die verteld wordt door een ‘gelijke’, dan door een bedrijf. Een boodschap van de overheid wordt in de huidige tijdsgeest standaard in twijfel getrokken.
Hoe zorg je er dan voor dat je boodschap toch aankomt? Door samen te werken met inwoners of andere sleutelpersonen waar de doelgroep zich mee kan identificeren. Gemeente Oegstgeest heeft eind vorig jaar campagne gevoerd over het inzamelen van GFT-afval.In korte video’s tonen inwoners van Oegstgeest het complete GFT-verwerkingsproces. Van het gescheiden inzamelen en ophalen, tot het verwerken van het afval naar nieuwe grondstof. Op deze manier laat de gemeente zien dat iedereen zijn of haar steentje kan bijdragen aan een beter milieu, maar indirect ook aan lagere lasten voor inwoners en bedrijven.
Dan horen we je nog denken: influencers. Enzo Knol. Dat is onbetaalbaar. Klopt. Zoek het daarom dichterbij huis. Voor een gemeente kan een lokaal ‘bekend’ persoon al een groot bereik generen en je geloofwaardigheid vergroten.
3. Er is meer dan een perfecte, witte, jonge of juist oudere man
Om de afstand naar jouw inwoner, ondernemer of andere stakeholder te verkleinen, zul je ook je doelgroep moeten belichamen. Scrol je tijdlijnen maar eens door. Zie je vooral oudere, witte mannen? Of juist jonge, knappe mensen met bijbehorende Prodent-smile? Niks tegen oudere witte mannen, of tegen Prodent, maar het gevolg is dat je een flink deel van je doelgroep onvoldoende aanspreekt.
We weten nu eenmaal dat iemand zich graag identificeert met degene die ze zien. Een belangrijke voorwaarde dus, als je een belangrijke boodschap te verkondigen hebt of wil dat mensen met je meedenken of meedoen.
Kijk dus eens kritisch naar je content. Gebruik je nog de standaard stockfoto’s van onrealistisch ‘perfecte’ mensen? Dat kan echt niet meer. Vergeet Photoshop, vergeet belichting, vergeet alles wat een jaar of tien geleden de standaard was. De tijden zijn veranderd.
Mensen willen divers, écht, ruw, de werkelijkheid. Alsof ze zelf een rol zouden kunnen spelen in jouw content. Minder de nieuwsfeed die perfect in scène is gezet, meer actuele en echte stories.
In het eerdere voorbeeld van de GFT-campagne van gemeente Oegstgeest zie je dit ook terug. De portretten laten de werkelijkheid zien en zijn zeker niet gepolijst. Diverse leeftijden zien we terug, van jong tot oud. De meeste inwoners van de gemeente zullen zich erin herkennen en nemen de boodschap (‘afval scheiden doen we allemaal’) eerder over.
4. Durf jezelf te laten zien en je kwetsbaar op te stellen
Tot slot geloven wij dat het heel erg kan helpen als je echt jezelf durft te zijn. Bij influencers op social media zien we dat juist de meer ruwe, onbewerkte content goed aanslaat.
Kies bij je jaarlijkse kerstboodschap dus een keer niet voor een professionele cameraploeg en een strak geregisseerde gemonteerde video, maar presenteer jezelf al vloggend in de selfie-modus. Je boodschap komt veel persoonlijker over, waardoor je meer connectie maakt met je doelgroep.
Besef daarnaast dat je als wethouder of minister ook maar gewoon een mens van vlees en bloed bent, die ook niet alles weet en fouten maakt. We zagen laatst dat Mark Rutte en Hugo de Jonge werd verweten dat ze onvoldoende zelfkritisch durfden te zijn. Fouten toegeven bleek erg lastig te zijn.
Plots zagen we dat er in de persconferenties ruimte kwam voor zelfreflectie. Niet dat het vertrouwen in het kabinetsbeleid direct als een raket omhoog schoot, maar er ontstond wel meer begrip voor de lastige positie waar zij al twee jaar in moeten opereren.
Zet je voornemens om in concrete doelen via social media
Zijn deze 4 tips open deuren voor jou? Mooi! Dan ben je al op de helft. Dan is het nu zaak om na te gaan of je ze ook daadwerkelijk toepast. Waar kun je nog terrein winnen? Wat kun je anders aanpakken dit jaar? Laat het niet bij goede voornemens, maar zet ze om in concrete en haalbare doelen. Succes!