Innovatie bij kranten-apps door veranderend verdienmodel

Steeds meer kranten combineren in hun apps de digitale versie van de krant (e-paper) met de nieuwsfeed. Zo publiceerden De Telegraaf en De Morgen deze week nieuwe apps waarin je zowel het actuele nieuws als de krant kunt lezen. Ze volgen hiermee het voorbeeld van NRC Media, dat al in 2018 de nieuwsfeed toevoegde aan de krant in de app van NRC Handelsblad. Ook de Volkskrant zette een aantal maanden geleden deze stap. Een bredere ontwikkeling dus, die ik in dit artikel onder de loep neem.

Soorten nieuws-apps

Voor het lezen, luisteren en bekijken van nieuws dat door kranten wordt gepubliceerd, bestonden tot voor kort op hoofdlijnen 2 typen apps:

• Nieuwsfeed- apps
• E-paperapps

Nieuwsfeed-apps zijn apps waarin een doorlopende stroom van nieuwsberichten (de feed) wordt gepubliceerd. Deze artikelen bestaan hoofdzakelijk uit tekst en fotografie, vaak aangevuld met video, audio of interactieve elementen (statistieken, etc.). De aangeboden nieuwsartikelen kunnen gratis, betaald of (steeds vaker) een combinatie van die twee zijn.

Apps die digitale versies van geprinte kranten of magazines bevatten, worden e-paper- of soms ook wel replica-apps genoemd. De krantenartikelen bestaan over het algemeen alleen uit tekst en (niet bewegend) beeld. Meestal moet je in de e-paperapps betalen voor een digitale editie. Vaak zijn deze los te koop via de kassa’s van Apple en Google. En bij de meeste uitgevers loggen bestaande abonnees in om toegang te krijgen tot de dagelijkse e-krant.

Waarom twee soorten apps?

Er zijn verschillende redenen te noemen waarom uitgevers van kranten tijdens de ruwweg eerste 10 jaar van de appstores kozen om apps met een feed en e-paper te splitsen. Allereerst het interne redactionele proces: bij kranten waren de productie van de krant en website nog volledig gescheiden processen, vaak ook uitgevoerd door verschillende teams die ieder van eigen redactionele systemen gebruik maakten. Overigens is dit nog steeds de praktijk op sommige redacties.

De eerste nieuwsfeed-apps werden logischerwijs aangesloten op de output voor de website, die ook de hele dag door werd ververst. Maar voor de e-paperapps werden de bestanden gebruikt die ook naar de drukkerij werden gestuurd. Met de ogen van nu is het een wonderbaarlijke workflow. Dezelfde pdf’s die naar de drukker gaan, worden door een (vaak externe) partij uit elkaar getrokken om er vervolgens weer een digitaal pakketje van te maken dat je kunt downloaden in de app. Deze workflow komt tegenwoordig nog voor.

Naast deze organisatorische redenen, speelden ook technische beperkingen een rol. De smartphones waren destijds nog niet zo krachtig als tegenwoordig. Een app met een combinatie van een feed en een PDF-reader werd erg zwaar en log. Dit stond daardoor een goede gebruikservaring in de weg.

Apple Newsstand

Misschien dat ook Apple Newsstand (Kiosk in NL) er iets mee te maken had. Apple Kiosk was tussen 2011 en 2015 een in chique hout uitgevoerde leesplank voor kranten en magazines op iOS-toestellen. Digitale kranten konden daar gedownload en al op worden klaargezet. Echt een eigen domein dus voor de e-paperapps. Tot Apple in 2015 de Newsstand verving door Apple news, een app voor geaggregeerd nieuws.

Hybride vorm: een feedpaper-app

Sinds enige tijd vindt er nieuwe ontwikkeling plaats: een samensmelting tussen nieuwsfeed en e-paper. Hiermee ontstaat dus een derde vorm: de feedpaper-app. Je kunt ook ‘hybride’ als term gebruiken. Maar dat is wat verwarrend, omdat dit ook vaak wordt gebruikt als we het over het toepassen van verschillende technologieën in een app hebben.

Overigens, de voorbeelden die ik in dit artikel noem zijn apps van Nederlandse kranten (Pinch is betrokken bij projecten van De Telegraaf en NRC). Zij lijken hierin voor te lopen op kranten in de rest van de wereld. In mijn zoektocht naar andere voorbeelden over de grens kwam ik alleen de vernieuwde app van De Morgen tegen.

Veranderend verdienmodel kranten

Dat we nu zien dat steeds meer kranten kiezen voor het samenvoegen van beide apps, heeft met name te maken met een veranderde verhouding tussen de twee inkomstenbronnen van uitgevers: die van de lezers- en adverteerdersmarkt.

Grofweg 10 jaar geleden was het heersende idee dat consumenten niet zouden gaan betalen voor online nieuws. De internet-opbrengsten van uitgevers moesten dus puur komen uit advertentie-inkomsten. Voor de apps was het dan ook simpel: de nieuwsfeed-app had primair een bereikdoelstelling: zo veel mogelijk gebruikers, waardoor de advertentie-inkomsten zo hoog mogelijk zouden zijn. En daarnaast was er de e-paperapp als extra service voor de bestaande print-abonnees en wat verdwaalde kopers van losse edities.

Online advertenties brengen niet genoeg op

De afgelopen jaren is het besef bij uitgevers gegroeid dat met de verkoop van online advertenties niet voldoende inkomsten kunnen worden gegenereerd om het hoofd boven water te houden. Mede dankzij Blendle, een belangrijke pionier van betaalde online journalistiek, is betaalde content inmiddels niet meer weg te denken. Het is voor veel consumenten steeds normaler geworden om de portemonnee te trekken voor toegang tot de website en apps van een krant.

Met deze beweging is het niet meer dan logisch dat de nieuwsfeed (inmiddels grotendeels betaald) is toegegroeid naar de e-paper (altijd al betaald). Een goede zaak voor lezers, die nog maar één app vinden in de stores van hun favoriete nieuwsmerk.

Impact op redacties

Overigens is het samenvoegen van beide vormen nog niet heel eenvoudig. Hoe ga je om met dezelfde artikelen in de feed en de e-paper? Update je de artikelen die in de krant zijn verschenen? Deze vraagstukken kunnen op redacties flink impact hebben op werkwijze en techniek.

Wat dat betreft lijkt NRC Media hier voorop te lopen. De redactie publiceert alles online en er wordt ook voortdurend “gesleuteld” aan artikelen op basis van nieuwe informatie en de actualiteit. De productie van de krant wordt in zekere zin gezien als een momentopname van de producties die ook online al voorkomen. Bij NRC is het e-paperartikel dan ook dezelfde identiteit (met hetzelfde ID) als het artikel in de content-feed. Dat maakt de samensmelting tussen e-paper en feed compleet.

What’s next?

Apps bieden lezers de beste ervaring om inhoud te lezen, te luisteren en te bekijken. Ze zijn uitgegroeid tot de belangrijkste nieuwsdrager voor een groeiende groep betalende lezers. Dat maakt dat uitgevers hun apps continu blijven doorontwikkelen. Een van de volgende stappen binnen de feedpaper-app is de ontwikkeling van echte digitale edities. Hoewel de e-paper voor veel lezers nog steeds van grote waarde is en bovendien een veel genoemd motief om een abonnementen te kopen, blijft het toch een beetje een vreemd product. Je kijkt nog steeds door een stuk glas naar een gedrukte krant.

De uitdaging is nu om de meest organische manier te vinden waarop iemand een editie net zo natuurlijk kan lezen als een fysieke krant. Om dat te bereiken, zullen uitgevers moeten experimenteren met verschillende verschijningsvormen. Een nieuwe vorm edities, met daarin een duidelijke content-hiërarchie en begin en eind.

We zien dat sommige titels, zoals de Volkskrant, dit proces al zijn begonnen. Het is spannend om te zien hoe krantenapps de komende jaren verder evolueren, nu het verdienmodel nieuwe technologische initiatieven mogelijk maakt. Mooi om te zien dat sommige Nederlandse en Vlaamse kranten voorlopers lijken te zijn geworden van de volgende generatie krantenapps.

Hoe de ontwikkelingen er ook precies uit gaan zien: zowel uitgever als lezer profiteert. Dat is goed nieuws.