Liever lui dan moe? Zo kom je tóch tot ambities!

Goede voornemens, reorganisaties en verandertrajecten. Ze beginnen stuk voor stuk hoopvol, maar de meeste gaan uiteindelijk hopeloos ten onder. Waarom? Omdat onze hardnekkige luiheid in de weg zit. Leer hier en nu hoe je die te slim af bent en verandering in gang zet.

Deze tekst kost je hooguit 5 minuten om te lezen. In die korte tijd leer je niet alleen hoe de 3 belangrijkste onderdelen van jouw brein werken, maar ook hoe je het heft in eigen hand neemt om zo jouw volgende verandering succesvol te doorstaan. Houd die concentratie er nog even in, je kunt het!

Vooraf nog even dit: deze tekst is gebaseerd en geïnspireerd door het boek Veranderen voor luie mensen (affiliate) van filosoof/multi-auteur Paul Smit en neurowetenschapper Ayca Szapora. Een absolute aanrader.

Reptielenbrein

Het reptielenbrein is het oudste deel van onze hersenpan. Het herbergt onze instincten en heeft slechts één focus: overleven. Het onderzoekt voortdurend of er gevaar dreigt in onze omgeving. Zo ja, dan besluit het reptielenbrein direct of we vluchten, vechten of bevriezen. Het scant ook voortdurend naar voer: als je te eten hebt, ga je immers niet dood van de honger. Tot slot heeft het reptiel in ons een zwak voor aantrekkingskracht en seksuele driften, onder het oer-motto: valt er nog wat voort te planten?

Belangrijk om te weten: sommige dingen die je leert en vaak herhaalt, nestelen zich in het reptielenbrein. Zodoende worden ze, net als een instinct, direct oproepbaar en onvergetelijk. Oefening baart instinct, zeg maar. Wil je iets goed kunnen en het je helemaal ‘eigen’ maken? Dan is dat dus een kwestie van herhalen, herhalen, herhalen.

Zoogdierenbrein

Het zoogdierenbrein noemen wetenschappers ook wel het limbisch systeem of het emotionele brein. Hier huist onze chronische luiheid. Ergens moeite voor doen is nooit ons grootste talent geweest. De mens doet liever rustig aan, houdt alles graag bij het oude, kiest de makkelijkste route en gaat spannende dingen vakkundig uit de weg. Het zoogdierenbrein is hier verantwoordelijk voor: het is de hele dag bezig met het verkrijgen van plezier en het vermijden van pijn en moeite.

Voorbeeld: je baalt ergens van en besluit een mooie nieuwe jas te kopen. Je ziet het plaatje op de website en bent op slag verliefd. Jij gunt jouzelf dit pleziertje. Vervolgens zie je de prijs onderaan in beeld staan. Oei, die jas kost een flinke duit meer dan je had gehoopt. De angst slaat toe: kom je wel rond deze maand… of ga jij je schuldig voelen als je deze uitgave doet? Hmm, misschien toch maar op zoek naar een goedkoper model.

Dit dilemma speelt zich geheel af in jouw zoogdierenbrein: plezier versus pijn. De angst om iets te verliezen is over het algemeen groter dan het verlangen iets te krijgen.

Mensenbrein

De neocortex, ook wel het ‘mensenbrein’ genoemd, houdt zich bezig met rationeel en logisch denken, ingewikkelde situaties overzien, reflecteren op ons gedrag, nadenken over het verleden én de toekomst. Dit meest recent ontwikkelde deel van onze hersenen spoort ons aan om een doel na te streven, om een zinvol bestaan op te bouwen. Alles wat niet direct past bij onze gestelde doelen, geven we vanzelf minder prioriteit.

Maar ach, alle goede bedoelingen van de neocortex hebben continu te maken met keiharde concurrentie, afkomstig van ons innerlijke reptiel en zoogdier. Inderdaad: deze drie kapiteins op één schip liggen voortdurende met elkaar overhoop. Niet verwonderlijk dus dat ‘verandering’ een ontiegelijke uitdaging is voor jou als mens.

Minder vet eten om er beter uit te zien? Maak dat jouw reptielenbrein maar eens wijs, dat de volle focus op smullen heeft. Zorg er maar voor dat jouw zoogdierenbrein daar moeite voor wil doen, dat luiheid hoog in het vaandel heeft staan. Zelfs de neocortex kan allerlei theorieën opwerpen die jouw zwaktes op een rij zetten, waardoor je kansloos verloren lijkt. Of waardoor je elke keer weer (tevergeefs) denkt: “Mórgen begin ik”.

De oplossing: passie, urgentie & laagdrempeligheid

Gelukkig gloort er hoop aan de horizon. Verpakt in drie thema’s:

• passie
• urgentie
• laagdrempeligheid

Weet deze 3 zaken te organiseren rondom de verandering die jij wil teweegbrengen. Ik hoor je denken:  passie? Inderdaad, dat is een eng, veel te vaak misbruikt woord. Voorál in marketing en communicatie. Maar weet wel: als jij iets naar hartenlust doet, is de kans dat het lukt duizendmaal groter. Probeer dus op z’n minst een gevoel van enthousiasme te vinden in de verandering die je wil bereiken. Iets dat je ‘passievol’ (en vaak) doet, zal eerder landen in jouw reptielenbrein.

Het helpt ook enorm als er een zekere urgentie heerst. Waarom is deze verandering nú belangrijk? Wat hangt ervan af? Welk probleem los je ermee op? Op welk vlak word je er gelukkiger van? Maak het jezelf makkelijker door in als/dan-constructies te denken. Zo zet jouw neocortex de voordelen en nadelen van de verandering netjes op een rij. Aan jou de taak om jezelf te overtuigen dat de voordelen de nadelen overtreffen.

Tot slot: creëer gelegenheid. Haal alle drempels weg. Zorg dat de verandering ‘top of mind’ blijft. Maak hem onderdeel van je dagelijkse routine, je normale patroon, je directe omgeving. Simpel voorbeeld: wil je meer sporten? Zorg dan dat jouw sportschoenen en je trainingspak op een zichtbare plek liggen, zodat je op elk moment van de dag in je sportkleding kan schieten om een nieuw persoonlijk record te behalen.

Een stok achter de deur voor verandering

Zo. Nu weet je hoe jij voortaan hoe je veranderingen in jouw leven kunt doorvoeren zonder vast te lopen. Toch sta ik nog even stil bij iets heel belangrijks. Het is een voorbeeld uit mijn eigen ervaring.

Jaren geleden heb ik mezelf een doel gesteld. Ik wilde meer boeken lezen, maar zocht een stok achter de deur. Toen heb ik bij Frankwatching aangegeven dat ik wel eens een boekrecensie zou willen schrijven. Inmiddels zijn we enkele jaren verder en heb ik circa 30 boeken gerecenseerd. Daardoor heb ik enorm veel kennis opgedaan, ik ben steeds meer gaan genieten van het délen van kennis, ik heb geleerd wat de eigenschappen zijn van een goed boek, ik heb interessante auteurs leren kennen én tegelijkertijd heb ik mijn eigen schrijftechniek weten te verbeteren.

Schrijven en creativiteit zijn mijn passies. Kennis opdoen was mijn doel. Samen met Frankwatching heb ik de gelegenheid gecreëerd om deze drie met elkaar te combineren. Kennisdeling via recensies bleek de ideale vorm. En dat leidde onder andere tot deze tekst die jij nú leest. Waarvoor dank.

Het boek? Voortreffelijk geschreven

Wacht. Dit was toch een boekrecensie? Inderdaad, ik ben afgedwaald. Maar dat komt simpelweg vanwege het volgende: het boek Veranderen voor luie mensen is een voortreffelijk geschreven, humoristisch en toch diepgaand boek. Er valt weinig op aan te merken. De schrijvers houden het kort en krachtig en sluiten daarmee goed aan op de doelgroep.

Ze wisselen behapbare wetenschappelijke kennis en pakkende voorbeelden worden vakkundig af. Succes met jou eerstvolgende verandertraject! You got this.