7 tips voor minder wollige gesprekken, presentaties & teksten

Hoe maak je presentaties, gesprekken of teksten minder wollig? Vermijd twijfelwoorden, schrap in teksten en rond een verkoopgesprek af met een gesloten vraag. In dit artikel deel ik deze en andere tips met je.

Het boek Weg met wollig biedt je concrete tips om een tekst, gesprek of presentatie minder wollig te maken. Het is een compact, vlot, grappig en allesbehalve wollig boek. Deze 7 tips uit het boek van Esther van der Voort en Huibert-Jan van Roest komen elke specialist, marketeer en/of mens van pas.

Herkenbare types, fijne toon

Aan de hand van herkenbare archetypes wordt de lezer verteld over diverse schapen die geschoren dienen te worden (een prima beeldspraak voor het bestrijden van wollig taalgebruik). Denk aan Monica, een senior beleidsadviseur bij de gemeente Amsterdam. “Die titel heeft ze verdiend; ze werkt daar alweer 24 jaar! Goh, de tijd vliegt als je geen scherpe keuzes durft te maken.”

Deze beschrijving is kenmerkend voor de schrijfstijl van Weg met wollig. Het boek is doorspekt van ironie en kent gelukkig de nodige zelfspot. Waar Japke-d. Bouma in haar NRC-columns al zeven jaar niets anders doet dan eendimensionaal jargon bespotten, hebben deze auteurs empathie voor de altijd falende kantoormens. Daardoor blijven de beschrijvingen van de wollige taal-dieren liefkozend.

Dat scheelt. Zo voel je je niet een complete loser, als je merkt dat je in dezelfde valkuilen trapt als marketingmanager Françoise. Je troost je met de gedachte dat in iedere spreker of schrijver een schaap schuilt dat geschoren moet worden. Daarbij vlieg je in een paar uur door het boek, er is duidelijk voldoende geschrapt (of geschoren, zo je wil).

7 handige tips

Deze zeven tips, tricks, suggesties en vragen vind ik de moeite van het delen waard. Ik hoop dat ze je helpen om je presentaties, gesprekken of teksten minder wollig te maken.

1. Presenteer op een andere manier

De pitch en de Tedtalk kennen we nu wel. Je vangt de aandacht van je publiek nog meer, als je een vorm kiest die afwijkt van de norm.

Waarom zou je je presentatie niet opdelen in drie delen en ieder deel starten met een stelling? Zo schud je de luisteraars een aantal keer wakker. Of nog gekker, je presentatie beginnen met een open vraag: wat wil jij vandaag leren of ontdekken?

2. Hanteer eens de botte bijl

Wie iets wil uitleggen, kan kiezen voor de onderzoekstructuur, probleem-oplossings-structuur of de botte-bijlstructuur. Bij de eerste methode bespreek je alle mogelijke opties, waarna een duidelijke aanbeveling volgt.

Effectiever is de probleem-oplossingsstructuur. In deze vorm schets je het probleem en presenteer je vervolgens een enkel plan als oplossing. Nog concreter is de botte-bijlstructuur. Dat zijn botte commando’s of mededelingen, zoals: “ruim je kamer op!” Zo breng je simpelweg iets over en laat je geen ruimte over voor discussie.

3. Rond een verkoopgesprek af met een gesloten vraag

Wie zichzelf wel eens terugvond in een verkoopgesprek, herkent deze situatie vast wel. Er is een boel chemie, veel overeenstemming maar geen concreet actiepunt na het gesprek. Eindstand: van al die goede bedoelingen tijdens het gesprek, komt uiteindelijk bar weinig terecht.

Wil je iets verkopen? Sluit het gesprek dan af met een gesloten vraag. Zoals: zal ik onze eerste sessie op een maandag of woensdag plannen? Zo is er een concreet handelingsperspectief na zo’n gesprek en ontstaat er overeenstemming over de toekomst van het project.

4. Oefen de tekst en schrap genoeg

Teksten die uitgesproken moeten worden, kun je het beste eens voorlezen als je ze opschrijft. Zo hoor je of de tekst ‘werkt’. Het is een truc die niet voor niets al eeuwenoud is. Of, zoals dichteres Babs Gons ooit zei, goede teksten moeten soms ‘ingereden worden als een nieuwe auto’. Test eens of iets werkt.

Daarbij zijn er nog een paar specifieke tips bij het oefenen van zo’n tekst. Check welke komma’s je kunt veranderen in een punt. Lees de tekst eens voor aan je moeder, zolang ze tenminste geen expert is in jouw vakgebied. Schrap daarbij alles wat overbodig is in jouw tekst.

5. Vermijd twijfelwoorden

Woorden als misschien, waarschijnlijk, wellicht, eventueel, mogelijk, kunnen, mogen, zullen, bijna, ongeveer, nogal, soms, sommige en weleens. Wellicht voegen deze woorden ongeveer niets toe aan de tekst, dus misschien is het goed om ze te vermijden.

Of liever nog: deze woorden voegen niets toe aan de tekst, dus is het goed ze te vermijden.

6. Bedenk een gespreksrichting voor een interview

Wie geïnterviewd gaat worden, moet allereerst bedenken welke boodschap er in het interview naar voren moet komen. Formuleer in een paar zinnen de kern van het verhaal. Dit is de boodschap die jij de dag na het interview wil terugzien. Dit kun je overigens ook te ver doorvoeren, zoals deze Blokker-CEO.

In die kernrichting zit, als het goed is, een gespreksrichting verborgen. Welke afslagen kunnen er genomen worden als je dit verhaal wil vertellen? Op welke manier valt er diepgang te geven aan je verhaal? Sta daarbij stil en bedenk daar weer nieuwe verhalen. Sta er vervolgens bij stil welke vragen gesteld kunnen worden – en bedenk welke antwoorden daarbij passen en je verhaal ondersteunen.

7. Writers block? Ga wandelen

De beste ideeën worden zelden bedacht door iemand die piekerend boven een toetsenbord hangt. Veel vaker komen ze op onverwachte momenten. Zorg dus dat je altijd een opschrijfboekje (en pen!) bij de hand hebt. En ga eens wandelen als je last hebt van een writers block.

Ook mindmappen is een beproefde methode om nieuwe ideeen op te doen. Zet een vraagstuk ergens op je papier, schrijf er vervolgens antwoorden omheen zonder je af te vragen of het zinnige antwoorden zijn. Zo kan je in je eentje brainstormen.

Handig naslagwerk

Dankzij heldere samenvattingen, concrete tips en vragen, biedt Weg met wollig (affiliate) een handig naslagwerk voor marketeers, ondernemers of eenieder die binnenkort een (digitale) presentatie mag verzorgen. Of zoals Loek Geerlings, schaapherder en man van weinig woorden, stelt: “Goed hoor.”