Hoe wordt blockchain-technologie ingezet tijdens de coronacrisis? 5 oplossingen

We zijn waarschijnlijk nog nooit zo afhankelijk geweest van technologie als nu. Thuiswerken, leren, communiceren, boodschappen doen… Bedenk maar eens wat voor probleem je hebt als jouw telefoon of laptop nu stuk gaat of de internetverbinding wegvalt.

Volgens Vodafone is het dataverkeer in sommige gebieden met wel 50% toegenomen, de top 4 socialmedia-kanalen met 20% en Netflix heeft de kwaliteit van haar streams met een kwart verlaagd omdat het de vraag niet aan kon. Hoewel experts nu al waarschuwen voor de nóg sneller groeiende macht van de al zeer machtige techbedrijven, is het ook heel mooi om te zien hoe nieuwe technologieën worden ingezet om corona tegen te gaan. Artificial intelligence wordt ingezet om epidemieën te voorspellen en medicijnontwikkeling te versnellen. En Techleap maakte een mooi overzicht van alle 155 Nederlandse startups die momenteel tegen corona aan het vechten zijn. Blockchain-technologie wordt inmiddels ook op verschillende manieren ingezet. In dit artikel 5 zaken waar blockchain-technologie voor ingezet wordt – en kan worden – in de coronacrisis.

De snelle opmars van blockchain in de technologie was al een feit. In een eerder artikel schreef ik dat al 15% van de zorg-executives bezig was met het implementeren van de technologie. Dat is nu in een stroomversnelling gekomen. Het Rode Kruis laat inmiddels donaties in Bitcoin toe. En wereldwijde organisaties als de World Health Organization (WHO) en mijn collega’s bij het World Economic Forum richten het ene na het andere samenwerkingsplatform op, zodat overheden en organisaties uit verschillende landen kunnen samenwerken.

1. Data delen

Die samenwerking is hard nodig, want corona kent geen grenzen. Het delen van data is momenteel ontzettend belangrijk, om regeringen en zorgprofessionals de juiste beslissingen te laten maken. Maar het ‘even delen’ is makkelijker gezegd dan gedaan. Niet alleen omdat er veel wantrouwen is over de validiteit van data (de CIA doet zelfs onderzoek of China wel de juiste aantallen publiceert). Maar ook simpelweg omdat de data in zogenaamde datasilo’s is opgeslagen. Dit maakt volgens experts (pdf) de interoperabiliteit ontzettend lastig. Taalbarrières, cultuurverschillen, privacywetgevingen en verschillende andere obstakels doen daar nog een schepje bovenop.

De WHO heeft het voortouw genomen om het coronablockchain- en AI-platform MiPasa op te zetten, in samenwerking met IBM, Oracle en Microsoft. Met behulp van big data voorspelt het trends, detecteert het uitbraken en ondersteunt het in het maken van analyses. China, Europa en verschillende grote ziekenhuizen zoals het befaamde John Hopkins, hebben zich al pro-actief aangesloten. 

2. De keten weer in kaart

Een van de grootste problemen die corona op zakelijk niveau met zich meebrengt, is de waanzinnige disruptie van de vele toeleveringsketens. Meer dan 75% van de bedrijven geeft inmiddels aan dat hun toeleveringsketen is aangetast. Ze weten vaak niet waar het probleem zit, omdat de keten lang en intransparant is. Niet handig, als je als overheid wil weten waar de lading mondkapjes momenteel is.

Maar het zijn niet alleen de mondkapjes of desinfecterende zeep waar een kink in de intransparante ontoeleveringskabel zit. Meer dan 5 miljoen bedrijven (pdf) halen onderdelen of producten uit de Wuhan-regio in China, die lange tijd vergrendeld was. Bedrijven als Apple hebben vrijwel hun hele productie in het afgegrendelde China liggen. Coolblue schrapte zelfs haar affliate-programma, omdat het door de afnemende levering van producten uit China niet meer aan de vraag kon voldoen.

Blockchain zorgt voor transparantie in toeleveringsketens

Transparantie in toeleveringsketens is één van de grootste doorbraken die blockchain-technologie faciliteert. Dit heeft wereldwijd al voor resultaten gezorgd. Supermarkten als Albert Heijn en Carrefour die miljoenen euro’s besparen door efficiency-winsten. Tientallen bedrijven wereldwijd maken gebruik van IBM’s blockchain-platform Food Trust om voedsel van ‘seed to sale’ te volgen. Tienduizenden doden worden voorkomen doordat nepmedicijnen worden tegengegaan. En andere industrieën boeken vooruitgang in het optimaliseren en verkorten van hun toeleveringsketens.

Dit staat bij veel industrieën nog wel in de kinderschoenen. Een van de belangrijkste aanbevelingen van McKinsey is dan ook om zo snel mogelijk de ketens transparant te maken, om de effecten van de coronacrisis zo snel mogelijk tegen te gaan. Niet alleen om 24/7 realtime te weten waar producten zich bevinden, maar juist ook om nepproducten tegen te gaan.

In China werden al 31 miljoen nepmondkapjes in beslag genomen. Alipay heeft een blockchain-platform opgezet om medische hulpmiddelen te volgen. En het Nederlandse Tymlez is tijdens de hackaton ‘Tech tegen Corona’ begonnen met de ontwikkeling van blockchainwebsites om vraag en aanbod van medische hulpgoederen in kaart te brengen. Bij het World Economic Forum hebben we een groot initiatief opgestart voor alle mogelijke toeleveringsketens, om ze transparanter, efficiënter en vertrouwder te maken. Juist omdat het bewezen (pdf) ook duurzaamheid versnelt.

3. Farewell fake news

Baksoda of elk kwartier water drinken om corona tegen te gaan. 5G en ibuprofen dat corona juist verergert. 10 seconden je adem inhouden om te testen of je corona hebt. WhatsApp-berichten van “medische professoren” uit Italië en China die adviezen geven. En de Verenigde Staten die corona als biologisch wapen zou hebben ingezet om de macht van China af te breken. Vroeger noemden we dit een broodje aap, maar anno 2020 fake news. Door onze hyperconnectiviteit verspreiden dit soort nepberichten zich razendsnel en ze zijn soms moeilijk van echt te onderscheiden.

Volgens de WHO moeten we daarom oppassen voor een nieuw virus: infodemie, de snelle virale verspreiding van nepnieuws over corona. Facebook en Instagram zetten al factcheckers in. Het Nederlandse Cybersprint onderzoekt samen met journalist Huib Modderkolk nepwebsites die zeggen namens het RIVM te communiceren. Wereldwijd zijn er steeds meer organisaties die blockchain inzetten om ‘fake corona news’ te voorkomen, zoals in China en Italië.

De onderzoeken naar het voorkomen van nepnieuws met blockchain lopen al langer. Op Frankwatching kun je bijvoorbeeld lezen over het onderzoek ‘Blockchain As FactChecker’, met baanbrekende resultaten.

4. Donatie ook doeltreffend?

Ons vertrouwen in praktisch alles – van media tot voedsel en van politiek tot elkaar – blijft maar afnemen. Ook het aantal donaties aan goede doelen neemt sterk af. Een zesde van de Nederlanders wantrouwt zelfs goede doelen, vaak vanwege al het geld dat aan de strijkstok blijft hangen, de ondoorzichtigheid van de uitgaven en impact er van. Corona heeft ervoor gezorgd dat veel mensen weer doneren aan goede doelen. De grote vraag blijft, waar gaat dat geld allemaal naar toe? Wordt het wel goed besteed?

Tientallen goede doelen, waaronder ook veel in Nederland, zijn inmiddels bezig om donaties op de blockchain te zetten. Net als bij toeleveringsketens, zorgt de technologie op donatie-gebied voor transparantie voor zowel de gevers als de organisatie zelf. Dit versterkt niet alleen de integriteit van de organisatie, maar volgens het Longfonds ook de projecten zelf. Ze kunnen veel efficiënter worden uitgevoerd. Betalingen ontvangen in cryptocurrency (zoals Bitcoin), wat onder andere het Rode Kruis al aanbiedt, zorgt er daarnaast voor dat de hoge transactie- en bankkosten worden vermeden.

5. De helpende helikopter

De laatste grote mogelijkheid die ik zie, is nog niet operationeel, maar wordt wereldwijd al wel heel veel besproken en bestudeerd. Veel overheden zijn momenteel massaal geld aan het printen om in hun economieën te pompen. Europa €750 miljard, de Europese landen individueel al meer dan €200 miljard en de Verenigde Staten zelfs €2 biljoen.

Naast het steunen van bedrijven, worden er ook snel steunpakketten gemaakt voor burgers, aangezien die massaal hun banen verliezen door de crisis. Alleen in de Verenigde Staten verwacht men al bijna 50 miljoen werklozen, in Spanje heeft het al een miljoen banen gekost en in Nederland lopen de verwachtingen uiteen van 1 tot 2 miljoen werklozen. In landen waar men geen sociaal vangnet heeft, zie je de directe, urgente nood van een snelgroeiende groep mensen die hun huur niet meer kunnen betalen of zelfs geen eten kunnen kopen.

Basisinkomen en Central Bank Digital Currency

Twee wereldwijde discussies en ontwikkelingen worden nu door corona ineens versneld: die over het basisinkomen en die over een ‘Central Bank Digital Currency’ (CBDC). Dit is een digitale variant van de Euro, Dollar, Yen en alle andere munteenheden.

De discussie rondom het basisinkomen, ook wel “helikoptergeld” genoemd, wordt door veel experts nu gevoerd rondom de situatie in Amerika. Trump wil binnen enkele weken elke Amerikaanse burger $1000 geven om noodzakelijke boodschappen te kunnen kopen. Iets wat de Amerikaanse overheid al tijdens een paar eerdere recessies deed.

Nu zijn er heel wat onderzoeken die de positieve effecten van een basisinkomen laten zien en sterk aanraden, zo vatte historicus Rutger Bregman mooi samen in de TED-talk die hij op TEDxMaastricht gaf. Het probleem rondom de praktische uitvoering ligt hem in de uitbetaling. In Amerika wil de overheid het geld versturen via traditionele cheques, die via de post worden verstuurd. Een traag, fraudegevoelig en kostbaar proces, wat juist in deze tijden verre van handig is.

Een CBDC zou hierin een geweldige rol kunnen spelen, omdat het alle problemen van cheques ondervangt. China liep al voorop met de ontwikkeling van een digitale Yen en heeft dat proces hiervoor recent versneld. Europa was ook al bezig met een digitale Euro (pdf). Door de coronacrisis zijn de Verenigde Staten ook eindelijk begonnen met het werken aan een Digitale Dollar, waarschijnlijk om het helikoptergeld op een zo efficiënt mogelijke manier digitaal te distribueren. Of dit allemaal gaat lukken is nog niet bekend, maar de kansen zijn, vooral vanwege de druk, groot.

De positieve kant van technologie

Legio technologische ontwikkelingen hebben een negatieve impact op onze maatschappij, volgens collega’s van het World Economic Forum en andere organisaties zoals het IMF. Laten we hopen dat corona de positieve kant van technologieën als AI en blockchain laat zien en dat we snel weer veilig naar buiten kunnen!