Lezen weer leuk maken: boeken vs. chat fiction

Nederlandse jongeren lezen te weinig en dat heeft op termijn vervelende gevolgen, zoals taalachterstanden. Een derde van de jongeren vindt lezen niet leuk en 50% van de scholieren leest nooit een roman of een langer verhaal. De liefde wordt er op school uit geramd: zodra je lezen verplicht, wordt het minder leuk. Hoe kunnen we lezen weer leuk maken?

Oplossing voor taalachterstand bij jongeren

Een op de vier vijftienjarigen heeft een taalachterstand. Als jongeren weer plezier krijgen in lezen, gaan ze meer lezen en verbreden ze hun woordenschat. Edith Hooge, voorzitter van de Onderwijsraad: “Lezen draagt ook bij aan de democratie. Mensen die lezen, kunnen echt nieuws van nepnieuws onderscheiden, het bevordert de nieuwsgierigheid en het leert je argumenteren.”

Edith doelt hierbij op het diepe lezen. Jongeren lezen natuurlijk wel veel, online en op de smartphone, maar met diep lezen vraagt je brein om een ander soort concentratie. “Dit betekent dat je in verschillende lagen denkt, je legt verbanden, en diep lezen geeft je bepaalde inzichten.”

Zou chat fiction (verhalen vertellen via chatberichten) de oplossing zijn? Prem Gupta, co-founder van chat fiction-app Hooked:

You cannot compete with Snapchat, Instagram and Facebook for a teenager’s attention on their phone with a 300 page novel written and presented in a normal style.

De WhatsApp-thriller die viral ging

Ontspoord: zo heette de eerste WhatsApp-thriller van Nederland. Begin vorig jaar kon je dit bloedstollende verhaal van NS volgen. Gewoon, via WhatsApp. Alsof je stiekem meeleest met een chatgesprek tussen anderen. Zo voelt het lezen van chat fiction: een verhaal geschreven als gesprek, verteld via een app.

Het enige wat je hoefde te doen om het verhaal mee te maken, was een appje sturen naar een onbekend nummer. Via dit nummer ontving je dan een aantal contacten, de hoofdpersonen van het verhaal, die je moest opslaan in je telefoon. En voila, je ontving zo’n 210 tekst-, foto- en videoberichten die samen het verhaal vertelden. Een mooie combi van wat treinreizigers het liefst doen: lezen, appen en filmpjes kijken.

Het is dan ook niet gek dat deze campagne viral ging. Met 10.000+ aanmeldingen, een mediabereik van 6.200.000 en een mediawaarde van maar liefst €700.000 een mooie stunt. Deze vorm van storytelling trekt mij wel! Net zoals veel andere millennials en jongeren uit Generatie Z.

De chat fiction-app Hooked (letterlijk)

De populaire chat fiction-app Hooked heeft 40 miljoen maandelijks actieve gebruikers. Bijna 70% van de Hooked-lezers is onder de 25 jaar. Ze claimen de ‘Netflix voor Generatie Z’ te zijn. De verhalen van Hooked worden weergegeven alsof je door een chatbericht heen scrolt. Voor deze app hoef je zelf dus geen contacten toe te voegen, de verhalen zitten in het platform zelf.

Deze manier van storytelling is: “an organic representation of how people communicate each day,” aldus Kevin Ferguson, chief business officer van Hooked. Doordat je op het scherm moet tikken voor het volgende bericht, leent deze manier voor storytelling zich met name voor horror en romantiek. Hiermee bouw je namelijk makkelijk de spanning op. Dit zijn dan ook de meestgelezen genres in deze app.

Het gemiddelde Hooked-verhaal bestaat uit 1.300 woorden. Deze verhalen zijn even lang als het gemiddelde artikel op Frankwatching. Natuurlijk lang niet zoveel woorden als een roman, maar wel (veel) langer dan bijvoorbeeld posts op social media. Benieuwd? Hieronder vind je een video van de eerste aflevering van de Hooked-serie Dark Matter (Something Behind You…).

Ook de chat fiction-apps Yarn en Tap zijn populair. Eigenlijk zijn ze alle drie hetzelfde. Het grootste verschil is dat je in de app Tap ook je eigen chat fiction kunt schrijven en delen met je vrienden. Hierin kunnen jongeren dus ook hun eigen creativiteit de vrije loop laten gaan.

Chat fiction: ook interessant voor bedrijven

Sommige bedrijven met (onder andere) tieners als doelgroep hebben chat fiction ook ontdekt en maken gebruik van de populariteit. Zo schrijven onder andere Skype en Dunkin’ Donuts branded content voor de app Yarn.

Neem bijvoorbeeld het verhaal ‘Mom’s Secret’ van Skype. In dit verhaal praten de hoofdpersonen af en toe via Skype en delen ze via Skype video’s en foto’s met elkaar. Eigenlijk is het dus gewoon product placement, maar het valt niet op en leidt dus niet af.

De eerste twee verhalen van Skype waren meer dan 5 miljoen keer bekeken en zorgden voor een click through rate van 6,3 procent. Best interessant ook voor bedrijven dus.

Gaat chat fiction het ‘leesprobleem’ van jongeren oplossen?

Of chat fiction het leesprobleem van jongeren gaat oplossen, ligt natuurlijk ook aan de soort verhalen die worden geschreven. Chat fiction is fictie (het lezen van fictie heeft overigens veel voordelen), maar deze vorm van storytelling zou ook breder ingezet kunnen worden.

Hoe zou Shakespeare het doen in chat-vorm?

Hoe zou Shakespeare het doen in chat-vorm? Kunnen we de jongeren die ‘lezen’ niet leuk vinden dan weer laten aanhaken? Dit zal natuurlijk nooit hetzelfde zijn als ‘het echte boek lezen’, maar het kan het wel interessanter en makkelijker maken. Een andere manier van verhalen tot je nemen. Het lezen van chatgesprekken voelt voor jongeren immers niet als ‘werken’, maar als iets alledaags.

Dus wat denk jij: dikke boeken uit, chat fiction in? Of is het ‘maar’ een hype?

Dit artikel verscheen eerder in de Frankwatching Weekly. Wil je ook deze zaterdageditie in de mailbox ontvangen? Schrijf je hier in.