Wendbaar werken voor meer vitaliteit & werkgeluk

Je neemt jezelf eigenlijk overal mee naartoe, naar het werk en ook weer terug naar huis. Dit is wat de auteurs van het boek Wendbaar werken eigenlijk zeggen. Daarom is alleen een holistische aanpak gerechtvaardigd als je écht wendbaar wil werken en je jezelf wil voorbereiden op de veranderingen in de samenleving.

Flow in mijn werkzaamheden, niet domweg to-dolijstjes afwerken maar doen wat nu goed voelt en mezelf blijven ontwikkelingen. Dat zijn de drie belangrijkste doelstellingen in de ontwikkeling van mijn werkgeluk. Extra inzicht in hoe ik dat werkgeluk kan vergroten, is altijd mooi meegenomen.

Daarom stak ik direct mijn virtuele vinger op toen het boek Wendbaar werken (aff.) van Viktor, Erik en Stephen Steijger ter recensie werd aangeboden. De ondertitel: Coachen bij vitaliteit en werkgeluk. Ik ben (nog) geen coach en wellicht word ik dat wel nooit, maar ik coach mezelf al jaren en gelukkig bleek het boek ook voor mijn doelgroep geschikt. Zo stond in de inleiding geschreven: “voor mensen die hun eigen werkgeluk willen bevorderen”.

De Diamantwijzer

Een model dat in het boek aan bod komt, is de Diamantwijzer. De C-factoren waaruit de wijzer is opgebouwd, beslaan vrijwel alle delen van een mensenleven. Werk is nu eenmaal een integraal onderdeel van dat leven: je neemt jezelf mee naar je werk en weer mee naar huis. Dus ook je lichaam moet bijvoorbeeld de nodige aandacht krijgen, net als de geest, in spirituele zin.

De auteurs beschrijven in het boek ook de trends van vandaag. Het holistische model is vooral ontwikkeld om de coachee of medewerker voor te bereiden op veranderingen in de wereld en zijn werkveld. De megatrends zijn bekende en soms langdurige, aloude ontwikkelingen, zoals globalisering, vergrijzing, digitalisering, opkomst van circulariteit en nieuwe zingeving in werk. De trends komen verder niet veel terug in het boek, maar het gaat dan ook om de wendbaarheid an sich, ongeacht welke verandering op je pad komt.

De C-factoren uit de Diamantwijzer

Wat zijn die C-factoren? Het zijn 6 herkenbare focusgebieden om dat brede terrein van wendbaarheid, vitaliteit en werkgeluk in op te delen:

• Context: omgevingselementen, zowel privé en zakelijk
• Conditie: gezondheidselementen, zowel voeding, sport als slaap
• Complexie: gemoedstoestand en persoonlijkheid
• Convictie: overtuigingen en geloof
• Competentie: capaciteiten, kennis en gedrag
• Connectie: verbinding met iets dat groter is dan jezelf, spiritualiteit en zingeving

In het boek worden voor elk gebied modellen, ideeën en visies van anderen of van de schrijvers zelf aangehaald. Sommige modellen zijn voor mij nog onbekend en het opzoeken waard, maar de meesten zijn een reminder aan waardevolle modellen die misschien wat op de achtergrond zijn geraakt. Denk bijvoorbeeld aan het Job Demands-Resourcesmodel van Schaufeli en Bakker (2004) onder het kopje Context.

Bij Complexie wordt kort gesproken over het Big Five-persoonlijkheidsmodel. Het T-profiel wordt geïntroduceerd in het hoofdstuk over Competentie. Het Japanse concept Ikigai wordt genoemd in het hoofdstuk over Connectie. In het laatste hoofdstuk wordt het ADSL-model, waarover de broers eerder boeken publiceerden, aangehaald en kort toegelicht.

Daarnaast worden per focusgebied verschillende oefeningen geïntroduceerd die vooral bestaan (zoals het een goede coach betaamd) uit een aantal vragen. De Steijgers vragen bijvoorbeeld om de coachee de Big Five-test te laten doen online (gratis via 123test.nl) om vervolgens te vragen: “Welke eigenschappen maken de coachee gevoeliger voor stress en burn-out? Die eigenschappen hebben ook een positieve kant. Deze ‘delen’ hebben hem ook veel gebracht. Wat waren de opbrengsten en wat de kosten? Hoe kan hij deze burn-outgevoelige eigenschappen compenseren en hanteren om meer wendbaar te zijn en vitaal te blijven?”

Het boek schrijven dat ze zelf wilden lezen

Het is trouwens interessant om te lezen waarom de Steijger-drieling dit boek schreven: ze wilden het boek schrijven dat ze zelf hadden willen lezen als coach. Dit boek moet de leegte vullen waarin de huidige literatuur tekort schiet. Namelijk, het bieden van een holistische en passende visie op het brede, diepe terrein van wendbaarheid, vitaliteit en werkgeluk. Daarvoor ontwikkelden ze eerst dat model, de Diamantwijzer, en toen schreven ze Wendbaar werken.

Ik kan uiteraard niet voor ze invullen of ze daadwerkelijk het boek hebben geschreven dat ze het liefst zelf ook hadden gehad in hun ontwikkeling als coach. Maar ze hebben wel een duidelijke, holistische visie neergezet over het brede en diepe terrein van wendbaarheid, vitaliteit en werkgeluk. Overigens lenen ze delen van die visie dus van leermeesters uit dit brede terrein. Door alles samen te brengen, laten ze zien dat ‘werk’ door een coach niet als afgebakend terrein behandeld kan worden.

Aan de oppervlakte

Het grootste probleem van dit boek vind ik echter juist die uitdaging om zo’n enorm onderwerp in één boek (met slechts 223 pagina’s) te beschrijven. Met het model proberen ze een heel mensenleven te doorgronden, van omgevingsfactoren tot lichamelijke vitaliteit, van overtuigingen tot spiritualiteit en zingeving. Het boek blijft daarom aan de oppervlakte. Het is een verzameling van modellen (voornamelijk van anderen). Ook is het maar de vraag of een coach in één traject alle aspecten van de Diamantwijzer kan behandelen.

Dat neemt overigens niet weg dat dit boek door de verzameling van zeker waardevolle modellen een eerste aanzet kan geven. De oefeningen die erin staan zijn duidelijk, gericht op één van de focusgebieden van het boek en kunnen een eerste verkenning bieden. Als een coachee bijvoorbeeld nog nooit heeft nagedacht over de factoren die invloed hebben op slaap, dan is het interessant om hem de vraag te stellen: “Wat is het ideale slaappatroon?” En je kunt hem vragen om een slaapdiagnose-app te downloaden en deze patronen te bespreken in een sessie.

Hoe ga je om met hetgeen dat niet maakbaar is

De broers realiseren zich overigens dat lang niet alles te coachen valt: ze halen daarvoor het model van Ap Dijksterhuis aan. Hierin wordt gesteld dat 50 procent van ons werkgeluk afhangt van ons gedrag en daaraan kan vervolgens gewerkt worden. Alleen zou ik ook geïnteresseerd zijn in het deel dat we niet kunnen beïnvloeden of waar we afhankelijk zijn van omgevingsfactoren, zoals andere mensen of een maatschappij.

Ik (als vrouw) heb bijvoorbeeld al last van vooroordelen. Stel dat je niet-wit bent of bij de LGBTQ-community behoort, dan kom je (zeer) waarschijnlijk obstakels tegen waar je misschien op kunt reageren. Hoe ga je daarmee om als het werkgeluk betreft? En hoe zorg je dat je wel de impact kunt maken die verandering teweegbrengt? Als deze aspecten ook meegenomen zouden worden in de Diamantwijzer dan zou het écht holistisch en op z’n minst inclusief zijn.

Over het boek

Titel: Wendbaar werken
Auteur: Viktor, Erik en Stephen Steijger
Uitgever: Boom Uitgevers Amsterdam
Jaar: 2019
ISBN: 9789024403936
Mediatype: Boek, 221 bladzijdes
Prijs: €23,50
Bestellen: via Managementboek.nl (aff.)