Weet jij 100% zeker dat je geen auteursrechten schendt?

Voor contentmakers is internet een walhalla aan inspiratie. En dan is het soms verleidelijk om andermans werk te gebruiken, te kopiëren, te delen, te remixen en te bewerken. Maar de regels voor auteurs- en portretrecht gelden ook op internet en social media. Dus weet jij 100% zeker dat je bronverwijzingen goed opneemt? Mag je een goede review van een klant wel delen via je eigen kanalen? En wie heeft eigenlijk het auteursrecht als je content in opdracht maakt?

We doen heel wat aannames als het gaat om contentrecht. Want we denken wel te weten hoe we content mogen delen op Instagram en Pinterest. Maar dat het vaak fout gaat, blijkt wel uit de vele praktijkverhalen en jurisprudentie die juriste Charlotte Meindersma (Charlotte’s Law) optekent in haar boek #Contentrecht (aff.).

Wist jij bijvoorbeeld dat:

• Je een foto waar jij op staat, maar die door iemand anders is gemaakt, niet zomaar zelf mag delen?
• Je in jouw socialmedia-post géén hashtag mag gebruiken van een concurrerend merk?
• Als je deel-knoppen op je website plaatst, je daarmee automatisch toestemming geeft om de content te mogen delen?

Elke tekstschrijver, fotograaf, contentspecialist, mediamaker en/of marketingprofessional – zelfstandig of in loondienst – moet op de hoogte zijn van de juridische kant van content maken. Niet alleen om je concurrentiepositie te behouden en de goede content die je maakt te beschermen. Maar ook om de content van anderen te kunnen gebruiken zonder risico op boetes en reputatieschade.

Nadat ze eerder al Wetboek voor bloggers schreef, zet Charlotte in haar nieuwe boek #Contentrecht op een rij wat wel en wat niet mag. Ik haalde er 7 vragen uit die mij in de afgelopen maanden ook zijn gesteld door klanten. Plus één vraag die ik zelf had tijdens het schrijven van deze recensie.

1. Wat is auteursrecht op content?

Het auteursrecht is een van de belangrijkste rechten als het om content gaat. We kennen het ook onder de Engelse term copyright. Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst om dat werk openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens beperkingen bij de wet gesteld.

2. Hoe krijg je copyright op jouw content?

Auteursrecht krijg je vanzelf. Je content moet daar vooral voldoende creatief voor zijn. Het moet een eigen en oorspronkelijk karakter hebben en het stempel van de maker dragen. Het mag dus niet te banaal en triviaal zijn. Het uitgangspunt is dat de maker meestal ook de auteursrechthebbende is.

“Content” is overigens breed. Van blogs en e-books tot schilderijen, socialmedia-posts, podcasts, webinars, films en series.

3. Hoe verwerk je een bronverwijzing op een goede manier?

Het doel van een bronvermelding is dat het werk en de naam van de maker van dat werk met elkaar gekoppeld kunnen worden. Het moet dus voldoende duidelijk zijn welke naam bij welk werk hoort. Vermeld daarom altijd – mits redelijkerwijs mogelijk – zowel de naam van de maker als de bron.

Ook goed om te weten:

• Alleen de link naar een website opnemen, zonder de naam van de maker, is niet toegestaan.
• Het woord ‘bron’ gebruiken als hyperlink naar een website, is niet toegestaan.

4. Mag je een video of tekst van iemand anders embedden?

Embedden wordt niet gezien als een nieuwe openbaarmaking. Je hebt dus geen toestemming nodig om content te embedden, en zelfs een naamsvermelding is niet nodig.

Ook goed om te weten:

• Je mag niet embedden als je daarmee een betaalmuur of login omzeilt.
• Iets op Pinterest pinnen, is geen embedden.

Bedenk wel dat YouTube door het embedden automatisch third party cookies plaatst. Heb je dat niet opgenomen in je cookiestatement of in je consentbanner, doe dat dan alsnog. Deze tip stond niet in het boek van Charlotte, die krijg je van mij.

Op alle vragen in dit artikel zijn mitsen en maren, uitzonderingen en nuances van toepassing. Zo werkt het recht nou eenmaal.

5. Wie heeft de rechten als je content maakt in opdracht van iemand anders?

Over het algemeen is de opdrachtnemer (vaak een freelancer) de maker en dus de auteursrechthebbende. Ondanks dat de opdrachtgever je instructies geeft, heb je als freelancer meestal voldoende ruimte voor creatieve inbreng.

Het is wel belangrijk dat je afspraken maakt over het openbaar maken van de content én over de naamsvermelding daarbij. Neem het op in je algemene voorwaarden, verwijs ernaar in je offertes en zorg dat jullie afspraken bewijsbaar zijn.

Ook goed om te weten:

• Ben je in dienst? Dan wordt een werkgever (meestal) automatisch de auteursrechthebbende van de werken die een werknemer maakt, tenzij je bijzondere afspraken hebt gemaakt.
• Stagiaires zijn geen werknemer, neem daarom in de stage-overeenkomst een bepaling op over het auteursrecht.
• Als jullie niets hebben afgesproken en de opdrachtgever publiceert het werk vervolgens onder eigen naam, dan heeft de opdrachtgever plotseling het auteursrecht. Dit noemt Charlotte in haar boek de artikel 8 booby trap.
  

6. Wat moet ik precies vermelden als ik reclame maak op social media?

Content creators moeten eerlijk vermelden wanneer iets reclame is en wie de opdrachtgever is. Ook als je daarvoor niet (in geld) betaald hebt gekregen.

De vorm is vrij, zolang je deze twee dingen maar noemt:

• De naam van de adverteerder
• Dat er sprake is van een advertentie/samenwerking etc.

Vermeld dus in je blogpost, YouTube-video of update op social media dat het reclame is. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van de hashtags #ad #spon #collab #partner #gekregen. En vergeet de hashtag #naamvandeadverteerder niet!

7. Mag je een goede review delen via je eigen kanalen?

Nee, de schrijver van de review heeft immers het auteursrecht op die content. Je mag een review dus niet zomaar overnemen op je eigen website. Wat je wel kunt doen:

• Embedden.
• Delen via de socialmedia-buttons op de oorspronkelijke reviewsite.
• Citeren.
• Toestemming vragen.

Wil je meer weten over contentrecht?

Wat moet je bijvoorbeeld doen als iemand jouw content heeft gekopieerd? Of hoe zit dat als je met meerdere makers content hebt gemaakt? Is een boekrecensie een schending van het auteursrecht? Wat staat er in een goede quitclaim? En wat moet je allemaal weten over de AVG?

Zorg ervoor dat #Contentrecht (aff.) als naslagwerk op je bureau ligt en pak het er regelmatig bij. Want op alle vragen in dit artikel zijn mitsen en maren, uitzonderingen en nuances van toepassing. Zo werkt het recht nou eenmaal. Het boek van Charlotte is rijk geïllustreerd met voorbeelden, vonnissen en arresten.

Dat brengt me op de laatste vraag.

8. Is een boekrecensie een schending van het auteursrecht?

Nee, een boekrecensie valt onder het citaatrecht. Je deelt alleen losse woorden of een zeer kort fragment met een gerechtvaardigd doel. Voor het citaatrecht hoef je geen toestemming te vragen.

Voorwaarde is:

• De bron en de naam van de auteur wordt erbij vermeld.
• Het werk is al gepubliceerd.
• Het citaat is inhoudelijk relevant.
• Het citaat maakt een klein onderdeel uit van het geheel.

Check!

Over het boek

Titel: #Contentrecht – Content beschermen en gebruiken zonder risico; de (on)geschreven regels
Auteur: Charlotte Meindersma
Uitgever: Charlotte’s Law
Jaar: 2019
EAN: 9789082329650
Mediatype: boek, 280 bladzijdes
Prijs: € 23,98
Bestellen: via Managementboek (aff.)