Blockchain: 4 tips om als bedrijf de eerste stappen te zetten

Hoe zet je als bedrijf de eerste stappen met blockchaintechnologie? Het begint met scherper snuffelen en nadenken over de strategie. Met deze 4 tips ga je aan de slag.

De afgelopen tijd heb ik veel bedrijven en overheden mogen bijpraten over de impact en mogelijkheden van blockchain. Ik word vaak door mensen gebeld met de vraag: hoe kan ik er mee beginnen? In dit artikel een korte samenvatting met de belangrijkste tips.

Computers en IT-systemen gaan soms volledig hun eigen weg en voor veel organisaties is dit helaas desastreus. Het zijn namelijk niet alleen overheden zoals Belastingdienst, Defensie en Rechtspraak en bedrijven als Lidl die vele honderden miljoenen euro’s kunnen afschrijven vanwege een mislukte IT-implementatie. Het vliegveld van Los Angeles en vluchten van Delta hebben al langere tijd stilgelegen vanwege een bug. En het Duitse basketbalteam Paderborn Baskets is zelfs gedegradeerd naar een lagere klasse, nadat hun laptop met het scoreboard niet goed functioneerde.

Blockchain: nog middenin de experimenteerfase

Bij de nieuwere technologieën zie je niet alleen een veel lagere slagingskans op gebied van succesvolle implementaties. Door de hype die eromheen hangt zie je ook veel bedrijven die, in plaats van te kijken of een bestaand probleem ermee kan worden opgelost, een probleem gaan zoeken (of zelfs creëren) om maar met de technologie aan de slag te kunnen gaan. Een totaal verkeerde volgorde, die soms ook nog eens is gedreven door mogelijke PR.

Zelf ben ik al jarenlang bovengemiddeld enthousiast over blockchaintechnologie, maar zie veel ‘ruis’ rondom de hype die het met zich meebrengt binnen organisaties.

Dagelijks komen er verhalen in het nieuws, van organisaties die inmiddels de technologie succesvol hebben toegepast. Van directe winst in een efficiënter werkende supplychain, zoals die van reisorganisatie TUI en Carrefour en goedkopere geldtransacties in ontwikkelingslanden, tot volledig nieuwe oplossingen zoals de recent geïntroduceerde global digital currency van Facebook: Libra. Net als bij start-ups staan daar wel 90 procent van de projecten tegenover die failliet gaan of mislukken.

Het begint bij misconcepties over de (on-)mogelijkheden van de technologie. Of het missen van een concrete businesscase of het simpelweg ontbreken van de benodigde basiskennis, die nodig is voor een succesvolle implementatie. Volgens de bekende Hype Cycle van Gartner zitten we nog middenin de ‘experimenteerfase’, waarin gewoonlijk veel geld wordt verloren aan het snuffelen. Hoe kun je als bedrijf strategisch scherper snuffelen op gebied van blockchain? Mijn 4 tips.

1. Begin met educatie

Door steeds vaker uit mijn filterbubbel te treden, merk ik dat de algemene kennis over blockchain bij veel professionals en organisaties zeer matig tot nihil is. Het wordt vaak nog hetzelfde gezien als Bitcoin. Verder dan een sporadische opmerking over het klimaat, komen de meeste mensen niet.

Om überhaupt een discussie op te starten over het mogelijk integreren en gebruiken van de technologie, is educatie ontzettend belangrijk. Het gaat om het leren van de basisprincipes van de technologie. Waar kan deze écht impact maken en waar heeft de technologie zich al bewezen? Kijk ook waar de onmogelijkheden zitten en aan welke uitdagingen worden gewerkt.

Het is onbegonnen werk om direct alle kanten en toepassingen van blockchain te begrijpen en te doorzien. Er zijn bijna dagelijks nieuwe ontwikkelingen. Van verbeteringen in de schaalbaarheid, snelheid en veiligheid tot compleet nieuwe uitvindingen. Gelukkig zijn er genoeg materialen beschikbaar om voor een goede introductie te zorgen:

• Bekijk de goede TED-talks, die een luchtige introductie geven op een aantal verschillende vlakken. Zoals de impact op onze economie en manier van samenwerken. Bekijk hier mijn top 7 TED-talks.
• Lees de verschillende boeken die erover zijn geschreven. Om de opkomst van de technologie en cryptovaluta beter te begrijpen, kan ik het boek The Age of Cryptocurrency (aff.) van Michael Casey aanraden. Om te lezen over de technologie zelf, raad ik het boek Blockchain Basics (aff.) van Daniel Drescher aan.
• Bekijk de online cursussen om dieper op de materie in te gaan en te kijken naar praktische oplossingen voor je bedrijf. Je leert een scherpe businesscase op te zetten en zelfs een eigen blockchain te ontwikkelen.
• Er zijn veel goede instructievideo’s op YouTube, waarin specifieke elementen van de technologie en de impact praktisch en duidelijk worden uitgelegd, in bijvoorbeeld een animatie of een vraaggesprek. Mijn favoriete kanalen zijn die van blockchain-legendes Andreas Antonopolous en Jimmy Song.

2. Bedenk: heb ik het echt nodig?

Wat je veel hoort binnen organisaties, is dat een leidinggevende iets over blockchain heeft opgevangen en het neerlegt bij de medewerkers onder het mom “succes ermee”. Blockchain is qua technologie begonnen als een decentrale database. Dat is erg handig voor ecosystemen waar meerdere partijen bij betrokken zijn die elkaar niet (volledig) vertrouwen en/of waar het niet mogelijk is om slechts één partij aan te wijzen als een onafhankelijke autoriteit. Met de verschillende flowcharts van OV Software maak je een gedegen afweging.

De beste flowchart is wat mij betreft deze:

3. Start with why

Ik zie helaas nog steeds te veel organisaties die lukraak beginnen met experimenteren, zonder eerst eens stil te staan bij de bekende ‘why’. Het is belangrijk eerst een stap terug doen en een aantal cruciale vragen te stellen die een mogelijk traject alleen maar gaan versterken en versnellen.

• Waarom willen we eigenlijk blockchain gebruiken?
• Welke problemen gaan we ermee tackelen, die we niet met een andere technologie kunnen oplossen?
• Welke nadelen en obstakels zien we nu al?
• Kan en mag het juridisch wel, in lijn met bijvoorbeeld de GDPR?
• Zijn er internationaal al werkende oplossingen op de markt of zijn er bedrijven die eenzelfde implementatie hebben ondergaan?
• Gaan we zelf iets ontwikkelen, een werkende toepassing implementeren of gaan we ons bijvoorbeeld aansluiten bij een consortium?
• Waar ligt de concrete noodzaak? Bij het efficiënter inrichten van processen, beter samenwerken met ketenpartners of iets anders?
• Waar gaat de weerstand komen vanuit de organisatie en daarbuiten en waarom?

4. Start small, act fast

Gewapend met een goed plan, een flinke dosis enthousiasme en een aantal kundige ambassadeurs, ga je kijken naar het opstellen van een concreet uitvoeringsplan en de daaruit voortkomende acties. Met grote budgetten staan bij blockchain-consultancy ’s zoals Deloitte en IBM (die overigens veel goede content op hun site over dit onderwerp hebben) de deuren wagenwijd open voor hulp. Maar bij de meeste organisaties waar ik de afgelopen tijd op de koffie kwam, was dat verre van het geval.

Het laten ontwikkelen van een maatapplicatie kost ontzettend veel geld, vooral omdat ‘blockchain developer’ momenteel de meest gezochte professional is. Het zelf aanleren van een blockchain-codeertaal, zoals Solidity, gaat velen ook een stap te ver. Vervolgens wordt er meestal gekeken naar bestaande en beproefde oplossingen.

Elke dag komen er weer nieuwe bij, die succesvol worden getest en beschikbaar (al dan niet tegen betaling) worden gesteld aan andere partijen. Soms met een zogenaamde ‘white label’-mogelijkheid. Bij verschillende integraties merkte ik dat de aanbiedende partijen vaak baat hebben bij mooie use-cases. Ze zijn daardoor bereid om goede support in te schakelen bij de haalbaarheidsscan, mogelijke implementatie en het verdere gebruik ervan.

Blockchain: mogelijkheden & mankementen

Elke dag dat ik mag werken met de technologie, word ik enthousiaster over de waanzinnige mogelijkheden en de impact die het al heeft. We moeten wel nuchter blijven, het is echt niet het wondermiddel voor alle problemen. Er wordt nog volop ontwikkeld en er gaat nog genoeg fout. Naast de succesverhalen, komen er ook genoeg tekortkomingen en mankementen aan het licht.

Experimenteren met blockchain kan dan ook grote risico’s en kosten met zich meebrengen. Amazon-oprichter Jeff Bezos verwoordde het echter heel mooi:

Our success at Amazon is a function of how many experiments we do per year, per month, per week, per day.