Zo ziet het leven er in 2039 uit

Zonder dat we het doorhebben, heeft kunstmatige intelligentie (AI) al een plekje in ons leven ingenomen. Al je op Facebook iemand wil taggen, geeft Facebook suggesties dankzij gezichtsherkenning. Als je Netflix opent, krijg je suggesties te zien op basis van je kijkgedrag en als je via Schiphol reist, wordt je paspoort automatisch gecontroleerd. Hoe zal dit in de toekomst gaan?

Ik ben benieuwd naar alle nieuwe technologieën die er al zijn en nog hun intrede gaan doen én het effect daarvan op ons dagelijks leven. Daarom dook ik in het boek Technologie de baas (aff.) van Joop Hazenberg.

Twintig jaar geleden

Twintig jaar geleden ging ik naar de brugklas. De middelbare school stond in een stad 10 kilometer verderop, dus mijn fiets maakte overuren. En ook mijn fietsbanden. De helft van de route lag tussen twee dorpen. Daar stond welgeteld één boerderij. Talloze kinderen hebben daar naar huis gebeld dat ze met een lekke band stonden.

Tegenwoordig komt deze situatie niet meer voor, omdat bijna alle tieners een eigen mobiele telefoon hebben. Ongeacht welke route ze fietsen en hoeveel huizen er langs de route staan, ze kunnen altijd bellen.

Hoe zal dit over twintig jaar zijn? Fietsen scholieren dan nog naar school? Kunnen banden dan nog lek? Of gaan ze met een automatische shuttlebus zonder chauffeur naar school? Hoe zal het leven in 2039 eruit kunnen zien? Ik geef je een inkijkje.

Slimme apparaten communiceren met elkaar

Artificial intelligence heeft doorgezet en de wereld compleet veranderd. Waar we in 1999 nog bang waren dat bij de jaarwisseling een enorme millenium bug zou optreden en al onze apparatuur kapot zou gaan, kunnen dezelfde soort apparaten nu leren en met elkaar communiceren.

De manier waarop apparaten leren, werkt eigenlijk net als onze hersenen. Hoe vaker twee punten met elkaar verbonden worden, hoe dieper het pad tussen die twee punten ingesleten raakt, hoe beter de informatie onthouden wordt. We noemen dit deep learning, de onderliggende techniek van machinaal leren.

Hadden we in 2019 nog simpele toepassingen van AI zoals Netflix die automatisch aanbevelingen gaf en chatbots op websites die volautomatisch vragen konden beantwoorden, in 2039 is AI van een heel andere orde. Dankzij AI kunnen onze auto’s zelf rijden, hebben we virtuele artsen en kan ons immuunsysteem kwaadaardige cellen direct aanvallen.

Auto’s hebben ons niet meer nodig, wij hen wel

Zelfrijdend leren van elke situatie die zich voordoet. Doordat de auto’s met elkaar kunnen communiceren, leren ze ook van elkaars ervaringen. Je hoeft zelf niet meer te rijden en kunt daardoor dus andere dingen doen terwijl je onderweg bent. Als je kinderen moeten sporten, hoef je ze niet langer zelf weg te brengen, dit doet de auto voor je. Rijbewijzen bestaan niet meer, de auto rijdt immers zelf. Het aantal ongelukken is hierdoor enorm gereduceerd.

Een auto kopen gebeurt niet meer. Auto’s zijn een service geworden waar je een abonnement op kunt nemen. Als je een auto nodig hebt, bestel je er een via een app. De auto die het dichtst in de buurt is en leeg is, komt vanzelf voor rijden. Naar de garage, tanken, wassen, parkeren: allemaal niet meer nodig, de auto regelt het zelf.

Robots bieden een helpende hand

Waar robots in 2019 in het dagelijks leven met name nog gebruikt werden om het huis te stofzuigen of het gras te maaien, helpen ze in 2039 op veel meer vlakken mee. Ze maken het hele huis schoon, koken eten, stellen boodschappenlijstjes samen en bestellen de boodschappen.

Die boodschappen worden vanaf het distributiepunt niet meer bezorgd met een auto maar met een vliegende robot, een drone. Het distributiepunt is bijna volledig geautomatiseerd. Robots weten exact welke voorraad waar liggen en stellen de pakketten samen. Doordat ze met elkaar kunnen communiceren, komen er bijna geen mensen meer aan te pas.

Veel personeel is vervangen door robots. Het voordeel van lage arbeidskosten in het buitenland is komen te vervallen doordat de kosten voor een robot net zo laag zijn. Steeds meer fabrieken worden daardoor weer in het eigen land gebouwd. Dit levert geen extra banen op, maar heeft wel een positieve invloed op de lokale economie.

Mensen blijven de baas

In de landbouw plukken robots letterlijk de vruchten. Of het nu robuuste sinaasappels of gevoelige druiven zijn, robots controleren de rijpheid, oogsten en sorteren de vruchten automatisch. Ook bij de teelt helpen ze mee, door planten individueel te bewateren en te bemesten. Zo heeft elke boom een geoptimaliseerd individueel teeltplan zonder dat er mensen aan te pas komen. De kostenbesparing op grond- en meststoffen is enorm.

Ondanks dat robots een grote rol in ons leven zijn gaan spelen, zijn ze wel nog steeds ondergeschikt aan mensen. Ze vullen ons werk aan het versimpelen het. Door robots kunnen we processen automatiseren en efficiënter inrichten wat een besparing in tijd en kosten oplevert.

Andere inrichting industrie

Veel industrieën hebben hun accent verlegd van ‘verkopen’ naar het ‘aanbieden van diensten’. Consumenten hebben veel producten niet permanent nodig. Ze kopen de diensten daarom via platforms in en bepalen voor de periode waarin ze het gebruiken. Een voorbeeld hiervan is de zelfrijdende auto die al eerder voorbijkwam. Een aantal grote platforms domineren de markt.

De markt is veel flexibeler geworden. Dit heeft ook zijn weerslag op het inkopen van arbeid. Naast robots die veel werk uit handen nemen, zijn er nog steeds mensen nodig om alle processen goed te laten verlopen. Deze mensen worden flexibel ingehuurd en blijven hun leven lang leren om nieuwe skills onder de knie te krijgen. De 21st century skills bleken goed van pas te komen, maar er zijn continu nieuwe skills nodig. Veel mensen laten zich daarom regelmatig omscholen zodat ze een nieuw beroep kunnen invullen.

We werken intensief met robots samen. Repeterende taken, rekenwerk en data analyseren besteden we graag een hen uit. Het is echter niet allemaal rooskleurig. Onder andere door de inzet van robots is de arbeidsmarkt gepolariseerd en staat onder druk. Traditionele beroepen zijn deels verdwenen en de middenklasse bestaat niet meer. De rijken zijn rijker geworden en de groep armen is toegenomen.

Zuiniger op de aarde

In 2019 worden steeds meer weilanden en verloren stukken groen vol gezet met zonnepanelen. Zonnepanelen gebruiken we in 2039 sporadisch nog. Met behulp van nanotechnologie is het mogelijk om zonnecellen als coating op producten aan te brengen. We kunnen hierdoor veel meer energie opwekken met behulp van de zon en ook wind en water kunnen we steeds beter in energie omzetten.

AI heeft er aan de andere kant voor gezorgd dat we veel zuiniger met energie omgaan. Dit alles heeft ertoe geleid dat de 280 kolencentrales die we in Europa hadden inmiddels allemaal gesloten zijn.

Doordat we tegenwoordig minder dingen bezitten en meer dingen delen, gaan we efficiënter met producten en grondstoffen om. Daarnaast heeft de circulaire economie doorgezet waardoor we heel veel afvalproducten hergebruiken. Biotechnologie heeft bacteriën opgeleverd die plastic kunnen opeten. Robotbijen hebben de bevruchting van uitgestorven bijenrassen overgenomen. De visquota wordt in de gaten gehouden met behulp van AI en blockchain. Er is eindelijk een omslag gekomen in de roofbouw die we decennia lang op de aarde hebben gepleegd.

Wordt dit beeld werkelijkheid?

De grote vraag is natuurlijk of bovenstaand toekomstbeeld waarheid gaat worden. Durven we ons over te geven aan auto’s die zelf rijden? Willen we de lucht laten ‘vervuilen’ met zoemende robots? Accepteren we alle nieuwe producten/diensten zonder meer? Daar heeft niemand een antwoord op. Wat ik wel weet, is dat de komst van AI ons toekomstbeeld gaat veranderen en dat je zowel organisaties als medewerkers nu al na moeten denken over de impact die dit gaat hebben.

Technologie de baas geeft een goed beeld van alle vooruitzichten en gevaren die de nieuwe industriële revolutie met zich mee kan brengen. Omdat het allemaal toekomstmuziek is, kan er niets met zekerheid gezegd worden. Maar Hazenberg baseert zich op betrouwbare bronnen en onderzoeken. Alleen de toekomst kan vertellen in hoeverre zijn vooruitzichten waarheid zullen worden.

Hoe denk jij dat de wereld er in 2039 uitziet?

Over het boek

Titel: Technologie de baas
Auteur: Joop Hazenberg
Uitgever: Uitgeverij Uniebroek | Het Spectrum bv
Jaar: 2019
Nummer: 978 90 00 363537
Mediatype: boek, 253 bladzijdes
Prijs: € 22,50
Bestellen: via Managementboek (aff.)