15 jaar Frankwatching: dit zijn onze 15 learnings

7 februari is een belangrijke dag voor Frankwatching: oprichter en eigenaar Frank Janssen schreef in 2004 zijn eerste blog. In een tijd met statische websites waar je als bezoeker niet op kon reageren, was dat revolutionair. Inmiddels zijn we 15 jaar verder en is die blog uitgegroeid tot een groot en compleet platform over digital marketing en communicatie. Tijd voor een gesprek met Frank en Lia Vieveen, vanaf het allereerste begin zijn rechterhand. Wat hebben zij geleerd van 15 jaar Frankwatching?

1. Kijk niet te ver vooruit

Frank startte zijn loopbaan bij PostNL (toen nog PTT Post). “In die tijd was het heel gebruikelijk om 20 jaar vooruit te kijken. Daar hadden we onze ‘Belinda’s’, beleidsindicaties, voor. Dat was symbolisch voor die tijd, een heel contrast met nu.” Als voorbeeld noemt Frank het moment dat Instagram de functie Stories introduceerde. “Wanneer spring je op die golf? Wacht je, of ben je een first mover? Dat zijn geen dingen die je in een jaarplan kunt zetten, laat staan in een 20-jarenplan. Stel er gebeurt vanmiddag zoiets, aan het eind van de dag is hier binnen het team iedereen op de hoogte en na een paar dagen ligt er al een actieplan. Je kunt met de middelen van nu heel snel intern communiceren en acties ondernemen. Maar we zien het ook als een sport om dat te doen, en het is vandaag de dag echt een must om jezelf als organisatie voortdurend te vernieuwen.”

Diezelfde flexibiliteit ziet Frank ook bij de uitbreiding van het team. In die 15 jaar Frankwatching heeft Frank een (zoals hij het zelf noemt) buikgevoel ontwikkeld voor of het team moet groeien. “Je merkt dat het drukker wordt in een bepaalde hoek, en dat er meer kansen liggen. In ons geval is dat als onze trainingen goed lopen, of als we bijvoorbeeld meer bezoekers hebben op onze events.” Maar, benadrukt Frank: het is de kunst om het juiste moment te vinden. Wacht je te lang met uitbreiding, dan wordt de werkdruk te hoog en gaat iedereen op zijn tenen lopen. Ben je te vroeg, dan loop je als organisatie ook risico’s, want dan komt de continuïteit op het spel te staan.

2. Blijf staan voor wie je bent

Stapje voor stapje kijken, dus – wel het punt op de horizon, maar tegelijk niet te veel blindstaren op de lange termijn. Dat wil niet zeggen dat de lange termijn niet belangrijk is, sterker nog: die is misschien wel belangrijker dan de korte termijn. “Wij richten ons niet op maximale winst in zo kort mogelijke tijd. Vanaf het begin al richtten we ons heel erg op relaties en het bieden van waarde. Dat begon destijds met onze lezers en dat geldt nu voor iedereen op en rondom Frankwatching.

In die relaties is betrouwbaarheid het belangrijkste. En daarom is al 15 jaar de regel dat het nooit onduidelijk mag zijn of Frankwatching-content commercieel is of niet. Als een item een advertorial is, zal dat er altijd bij staan. “Als we op dit vlak andere keuzes hadden gemaakt, had ons dat op korte termijn veel meer geld opgeleverd”, zegt Lia. “Maar dat voelt niet goed, omdat dat niet bij ons past. Ach, dan doet het niet verdienen van zo’n bedrag een uurtje pijn, maar daarna weet je dat je jezelf in de spiegel kunt blijven aankijken. Op die manier hebben we immers onze reputatie en loyale community opgebouwd.”

3. Vraag je community om hulp

En die community speelde een cruciale rol toen in 2008 de financiële crisis ook bij Frankwatching toesloeg. Frank weet zich het moment nog goed te herinneren. Hij stond na een gezellige auteursborrel in de kroeg af te rekenen, en kwam er opeens achter dat er niet meer zoveel geld op de bankrekening stond. Hoe kon dat nou? De traffic was in een jaar tijd toch verdubbeld? Wat bleek: het aantal geserveerde banners was in datzelfde jaar maar liefst gehalveerd. “Bannering was destijds ons belangrijkste verdienmodel en we waren in een crisis beland, zonder dat we het gemerkt hadden.”

We waren in een crisis beland, zonder dat we het gemerkt hadden.

Het werd tijd om met de billen bloot te gaan voor de community. Er deed zich een mooie financiële kans voor: automerk Skoda wilde met een advertentie een take-over van de website doen. “Iets waar we normaal nooit voor zouden kiezen, maar we hadden het bedrag van 2000 euro heel hard nodig”, vertelt Lia. Frank knikt: “Op dat moment haalde ik elke maand geld van mijn eigen spaarrekening, dat kon niet eindeloos zo doorgaan.” Tegelijkertijd met de mega-advertentie kwam ook een artikel online, waarin Frank vroeg naar de mening van de lezers. “Uit de community kwamen juist allerlei ideeën over hoe we geld konden verdienen. Ik herinner me flink wat koffie-afspraken en etentjes waaruit massa’s creatieve ideeën kwamen. Ik heb in die periode veel bierviltjes volgeschreven.”

“Op dat moment bleek dat we echt wat hadden opgebouwd, en een heel loyale lezersgroep hadden met mensen die ons echt wilden helpen. We werden in die tijd zelfs gesponsord door bedrijven als TamTam, Sabel Communicatie, Measuremail, Yonego en Sentia om Frankwatching toch vooral in de lucht te houden. Die hulp in de vorm van geld of tijd is voor ons van onschatbare waarde geweest.”

4. Een organisatie is meer dan alleen de mensen op de loonlijst

Gezien het verleden is het dus niet zo gek dat Frank altijd hamert op de kracht van de community. Een organisatie is niet beperkt tot de mensen die in dienst zijn, die tijd ligt achter ons. De auteurs, trainers, bezoekers, cursisten, partners en last but not least onze actieve lezers maken Frankwatching tot wat het is. “Natuurlijk hebben wij als groep van ruim 30 mensen daar ook een rol in”, beaamt Frank, “Maar altijd in samenhang met de mensen die elke dag op onze site zijn.”

5. Zoek mensen die beter zijn dan jij (dus ken jouw kwaliteiten)

Er komt een moment dat je niet meer alles zelf kunt doen. Frank begon zelf als blogger, maar het was nodig om taken uit te besteden. Zo kon Frank zich meer en meer gaan bezighouden met het verder uitbouwen van Frankwatching. Daarvoor was het belangrijk dat hij wist waar hij goed in is en wat hij leuk vindt. “Creëren vind ik leuk, daar was ik mee begonnen. Maar het redigeren van artikelen? Daar kan ik moeilijk mijn hoofd bij houden. In de loop van de jaren verschoof mijn rol van creator en ‘het gezicht van’ meer en meer naar facilitator en ‘de man achter de schermen’.” Frank ging op zoek naar mensen die beter zijn dan hij: beter in redactie voeren, schrijven, organiseren, techniek, vormgeving, noem maar op. “Maar Frank blijft de grote verbinder en visionair”, glimlacht Lia.

6. Je hebt bevestiging nodig

Dat is iets wat Frank overigens niet zo snel van zichzelf zou zeggen, maar hier komt de bijzondere rol van Lia om de hoek kijken. “Je hebt iemand nodig die jou bevestiging geeft”, knikt Frank. Je moet ook van iemand anders horen dat je goed bezig bent. “Lia liet en laat me inzien wat mijn kracht is en wat dat waard is.” Zo was het ook Lia die als eerste inzag dat Frankwatching weleens een heus bedrijf zou kunnen worden. Ze zorgde ervoor dat de eerste advertentie-inkomsten binnendruppelden. “Not my cup of tea”, aldus Frank.

7. Durf te stoppen met dingen die niet goed bij je passen

22 boeken gaven we uit in onze succesvolle 60-minutenserie. Toch gingen we daar niet mee door. Hetzelfde geldt voor podcasts. Het is best gek om daarmee te stoppen terwijl je ziet hoe populair podcasts worden. “Soms moet je ergens ook de stekker uit durven te trekken”, vindt Frank. “Deze twee voorbeelden voelden toch meer als iets van buiten dan iets wat uit Frankwatching zelf kwam. Dat wil niet zeggen dat we het nooit meer gaan doen, maar niet op de manier waarop we het eerder deden.”

Soms moet je ergens ook de stekker uit durven te trekken.

8. Mensen vormen je organisatie

“Een organisatie vormt zich naar de mensen die je om je heen verzamelt. Als je een selectie maakt voor een nieuwe collega, kies je heel bewust voor bepaalde eigenschappen en kwaliteiten, en dat bepaalt ook de richting die je bedrijf op gaat. Een nieuwe collega moet niet alleen in het team passen, maar moet en kan ook iets toevoegen”, stelt Frank.

Frankwatching heeft elf jaar lang geen kantoor gehad. “Wat we toen leerden: hoe je online communiceert, is erg bepalend voor of je het volhoudt in deze organisatie.” Je moet het spel beheersen van genuanceerd en effectief skypen, chatten en appen.

De Frankwatching-cultuur is erg energiek en gericht op innovatie en kennisdeling. Niet alleen extern, ook intern. Op Slack deelt (bijna) iedereen wat hen opvalt en welke interessante dingen ze hebben gezien of gelezen. Niet zelden leidt dat tot een inhoudelijk online gesprek waarin nieuwe plannen gesmeed worden. Door deze conversaties wordt duidelijk wie geïnteresseerd is in welk onderwerp – ook als dat misschien buiten je directe takenpakket ligt. En dat leidt weer tot de samenstelling van multidisciplinaire verbeterteams, bijvoorbeeld op het gebied van e-mailmarketing, Instagram Stories of leadgeneratie.

9. Als team heb je aanjagers nodig

Frank vindt duizend-en-een dingen leuk, maar ondanks zijn enthousiasme krijgt hij niet alles voor elkaar. Zeker niet in zijn eentje. Dat leerde hij toen hij Slack introduceerde in de organisatie. “Ik gooide die hele samenwerk-tool vol met kanalen en kennis en RSS-feeds. Binnen een paar weken ging het gebruik van de tool door collega’s helemaal onderuit.” Tot één collega dat toch zonde vond, en ook de potentie zag. Zij begon in het klein mensen te enthousiasmeren en kreeg het engagement wel voor elkaar. Nu zit het hele team op Slack en hebben we zelfs meer dan 100 kanalen. “Ik kan zelf vaak beter als supporter en sponsor van een onderwerp opereren dan als trekker – dat krijg ik niet waargemaakt omdat ik met te veel dingen tegelijk bezig moet – en stiekem ook wil – zijn. Het zit overigens ook niet in mijn natuur: ik ben een ideeëngenerator en dat combineert het beste met afmakers om me heen, zo heeft een goede vriend me ooit geleerd.”

10. Openheid maakt je organisatie krachtiger

Intern kennis delen gaat bij Frankwatching inmiddels vrij ver, maar dat was niet vanaf het begin zo. “Ik had er in eerste instantie best moeite mee om open te zijn over de financiële cijfers. Stel je voor dat je concurrentiegevoelige informatie deelt en mensen die kennis meenemen als ze het bedrijf verlaten. Dat levert een risico op, zo dacht ik dan.” Maar door de jaren heen leerde Frank dat zijn organisatie juist krachtiger functioneerde als hij open is over cijfers en marges.

Tegenwoordig worden resultaten en marges niet alleen met de eindverantwoordelijke mensen gedeeld maar is iedereen op de hoogte van het reilen en zeilen van de organisatie. “Dan zien we met z’n allen dat de kosten omlaag gaan als we slimmer werken en dat we dan ook tijd over houden om als team mooie nieuwe projecten neer te zetten.”

11. Een open werkplek past bij een open organisatie

Dat Frankwatching elf jaar geen kantoor had, was eigenlijk best gek voor een bedrijf met op den duur aardig wat werknemers. Maar ook ons kenmerk: het maakt(e) niet uit of je in Amerika, München, Den Haag of Utrecht woont. Tegelijkertijd waren we zonder kantoor wendbaarder en flexibeler. Als Frankwatching in de crisisperiode een kantoor had gehad, dan hadden we het hoofd nooit boven water kunnen houden. Het begon te wringen toen we zo rond de 15 mensen zaten, en het waren opvallend genoeg met name de jonge mensen die graag een kantoor wilden.

“Nog steeds hebben we niet het traditionele kantoor, en dat gaat ‘m ook nooit meer worden”, lacht Frank. We maken deel uit van JIM, de co-workingspace van Jaarbeurs Utrecht. Dat betekent: een grote ruimte zonder afgesloten kantoren en geen vaste werkplekken. “Zo’n open werkplek past goed bij ons digitale DNA. Bovendien: de waarde van je bedrijf zit ‘m niet in een gebouw van stenen, maar in je mensen.” (Update: in maart 2020 is Frankwatching verhuisd, je kunt ons nu vinden aan de Atoomweg 1 in Utrecht.)

12. Het maakt niet uit of je je target haalt

Een ander kenmerk van Frankwatchers is ondernemerschap. “Iedereen heeft zijn eigen winkeltje”, vertelt Frank. “En dat voeren we steeds verder door, iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen deel.” Hoewel Frank een bedrijfseconomische opleiding heeft gedaan en daardoor juist erg van de KPI’s is, paste hij dat niet toe bij Frankwatching. Er werden wel allerlei overzichten en cijfers bijgehouden, maar er werd niet met doelen of targets gewerkt.

Dit veranderde toen de instroom van millennials op gang kwam. Die houden juist wel erg van doelstellingen, cijfers en speren op resultaten, merkte Frank. “Hoe mooi is het als zo’n vraag juist van binnenuit komt? Maar de target op zich is helemaal niet zo relevant. Het gaat er niet om of je 10 of 15 procent haalt. Het gaat erom dat je er bewust mee bezig bent, dat iedereen zich ervan bewust is welke kant we op bewegen.”

13. Zoek altijd betere concurrenten

“Het is wel goed om een benchmark te hebben”, vindt Frank. “En je kunt beter maar niet de grootste zijn. Als tweede of derde heb je meer triggers om beter te worden.” Toen Frankwatching startte met video en YouTube, mondde dat in korte tijd uit in een enorm bereik. “We werden groter dan de directe collega’s. Dus kozen we als benchmark een nog grotere partij, geen directe concurrent, om ons aan op te trekken.”

Belangrijk bij het kiezen van een benchmark: kies voor een organisatie die niet alleen groter is dan jij, maar ook beter. Dan kun je daar veel van leren. “De rest van de wereld is immers altijd innovatiever en per definitie beter bezig. Er zit meer kennis buiten je bedrijf dan erbinnen. Daarom moet je je blik naar buiten richten. Wat gebeurt er waar? Wat zijn de best practices en wie is er best in class?”

14. Zorg voor de juiste middelen

Het is bijna niet voor te stellen, maar de start van Frankwatching was ongeveer gelijk met de start van Gmail. Vanaf dag één was Gmail én Google Talk (voorloper van chatprogramma Hangouts) reuzebelangrijk. Toen Google Drive in 2012 gelanceerd werd, kwamen er veel nieuwe manieren van kennisdeling bij. Bijvoorbeeld door de gedeelde spreadsheets. “Doordat je zoveel met kleuren en conditionele instellingen kon en doordat cijfers via tools als Zapier realtime binnenkomen, was dit het begin van de gamification van spreadsheets”, zegt Frank. “Als iets inzicht geeft en mooi is vormgegeven, helpt dat heel erg om je werk beter te doen.”

Bijna iedereen binnen Frankwatching zit regelmatig met zijn neus in de spreadsheets, en heus niet iedereen is een cijferliefhebber. Maar je kunt meteen en bij ons vaak ook realtime zien of iets goed of fout gaat. “Als je geen inzicht hebt, heb je compleet geen sturing. Daarom moeten mensen in een organisatie de juiste middelen hebben.”

15. Als je weinig geld hebt, word je creatief

Maar die middelen hoeven niet duur te zijn. Frankwatching heeft geen dure systemen, maar gebruikt juist veel opensource-tools. Bovendien kun je ook met simpele tools uitgebreide rapportages maken, als je maar weet hoe. “Als je weinig geld hebt, dan wordt een groep mensen inventief. Als je met weinig geld leert werken, kun je daar supercreatief van worden. Eigenlijk maakt geld lui”, vindt Frank. “Met goede mensen kun je veel meer waarde creëren.

“We hebben een hostingpartij en een e-mailservice provider, en verder proberen we zo autonoom mogelijk te zijn. Als je niet te veel externe toepassingen gebruikt, raak je het niet kwijt als de situatie verandert. Het was bijvoorbeeld makkelijk geweest om onze comments via Facebook te laten lopen, maar met de kennis van nu zou dat absoluut ongewenst zijn. Gelukkig kozen we er toen al voor om zelf iets te bouwen. We kiezen dus niet altijd voor de gemakkelijkste weg, wel voor de meest toekomstbestendige. Als je redeneert vanuit een groter plaatje, kies je voor fundamenten die langere tijd meegaan.”

 

Hoe lang volg jij Frankwatching al? Heb je leuke herinneringen? Deel ze vooral, wij zijn heel benieuwd naar jouw anekdotes en verhalen!