E-health: van wildgroei aan apps naar samenwerking

Toenemende zorgkosten, lange wachtlijsten, een hoge werkdruk en zorginstellingen die in financiële nood verkeren. Slechts een aantal pijnpunten waar de zorgsector al jaren mee kampt. Terwijl er veel mogelijkheden zijn om dit aan te pakken met initiatieven in e-health. Het fysieke contact tussen patiënt en arts kan deels worden vermeden door middel van technologie op afstand. En daar spelen start-ups in groten getale op in. Welke apps en andere technologieën zijn er? En hoe garandeer je betrouwbaarheid?

Apps en meters

Het aantal gezondheidsapps is de afgelopen jaren geëxplodeerd.  Je ziet door de bomen het bos niet meer. Allemaal claimen ze inzicht te verschaffen in – soms vitale – aspecten van de gezondheid.

Bloeddruk meten met je smartphone

Sommige apps gaan verder en laten je zelfs een diagnose stellen. Naar schatting zijn er ruim 300.000 niet-gescreende apps die dit doen. Maar bij de ontwikkeling van de app is geen arts betrokken geweest. Toch stellen ze dat onder meer de bloeddruk, het cholesterol of soa’s kunnen worden opgespoord. Simpelweg door de smartphone tegen de borst te houden zou bijvoorbeeld de bloedruk kunnen worden gemeten.

Ook zijn er talloze wearables, meters en testjes waarvan de kwaliteit op z’n zachtst gezegd discutabel is. Fabrikantinformatie ontbreekt vaak en onduidelijk is wie er bij de ontwikkeling betrokken is geweest. Technische documentatie wordt in veel gevallen niets eens opgesteld.

Eerder verwarring dan duiding

Een kwalijke zaak, zeker als de app, test of meter vervolgens voorkomt dat iemand een arts raadpleegt. Gezondheidszorg via internet slaagt alleen als de betrouwbaarheid gewaarborgd kan worden. En dat is lastig. Vaak volgt na een debacle de roep om strengere controles of keurmerken, maar in de praktijk scheidt dit niet het kaf van het koren.

De inspectie controleert in Nederland, maar kan weinig doen tegen meters of tests uit België. Laat staan tegen wat er uit China komt. Keurmerken zijn vaak niet toereikend en door wildgroei scheppen ze in de praktijk vaak eerder verwarring dan dat ze duiding bieden.

 

Regie bij patiënten

Dat de regie bij de patiënt komt te liggen is onvermijdelijk en dit is een positieve ontwikkeling. Betere preventie, snellere opsporing en een eenvoudiger behandelingtraject zijn de grote voordelen. Ook leidt het tot lagere administratiedruk bij de huisarts. Maar dit kan alleen als de tool die gebruikt wordt betrouwbaar is en correcte resultaten toont. Hoe dan toch betrouwbaarheid te garanderen? Enkele praktijkvoorbeelden.

Keuring door industry leaders

Hoewel er malafide apps op de markt komen, zijn er natuurlijk ook hele degelijke. Zo zetten fabrikanten van glucosemeters (diabetici meten hun bloedglucose met een glucosemeter) in op diabetes-apps. Apps die via bluetooth aan de meter gekoppeld kunnen worden om resultaten op de telefoon uit te kunnen lezen, maar ook om ze te delen met de behandelaar. De app komt vanuit een vertrouwde partij en dient bovendien ‘slechts’ als verlengstuk van de meter.

GGD-appstore

De GGD heeft zelfs een appstore ontwikkeld om apps van derden te kunnen keuren en van opmerkingen te kunnen voorzien. Via dit platform kunnen consumenten nalezen of een app doet wat-ie moet doen. De GGD-artsen en verpleegkundigen zien toe op de kwaliteit en er kunnen ook vragen gesteld worden. Omdat vertrouwde partijen hun naam verbinden aan een app, kan de consument van een bepaalde kwaliteit uitgaan.

Strategische partnerships

Start-ups roeren zich massaal in de e-health, maar bij vrijwel allemaal ontbreekt het aan een trackrecord. Een gelikte site of een recent ontwikkelde app zegt natuurlijk niets over de betrouwbaarheid. Start-ups kiezen daarom vaak voor een partnerships met gevestigde partijen.

Huisarts on demand

Er wordt bijvoorbeeld samengewerkt met artsen of ziekenhuizen. Zo zijn er platforms in de Verenigde Staten waarbij de huisarts on demand te bestellen is voor een huisbezoek. Het platform is nieuw, het concept eeuwenoud. De huisarts is uiteraard ‘gewoon’ een normale huisarts die bijverdient. Hij of zij voldoet aan alle accreditaties, maar sluit zich aan bij een platform. De constructie doet uiteraard denken aan die van Uber.

Testalize.me

Dichter bij huis zien we start-ups samenwerken met laboratoria om op die manier diagnostiek op afstand te kunnen aanbieden. Het Rotterdamse testalize.me biedt soa-tests aan waarbij urine of uitstrijkjes in een huisartsenlaboratorium worden onderzocht, maar de gebruiker online (anoniem) de uitslag opvraagt. Ook hier is sprake van een proces dat al decennialang door laboratoria wordt uitgevoerd, maar nu door de online mogelijkheden rechtstreeks naar de consument wordt gebracht. Het platform is nieuw, de analyse niet. En daarmee weet de gebruiker wel dat het product betrouwbaar is.

Initiatieven door artsen

Waarom afwachten als je het ook zelf kunt doen? Het Nederlands Huisartsen Genootschap kwam met Thuisarts.nl. En dit is inmiddels een van de meest geraadpleegde bronnen op internet. De content wordt geschreven en gecontroleerd door huisartsen. Hiermee staat de betrouwbaarheid vast.

Een ander voorbeeld is de HartWacht van Cardiologie Centra Nederland. Door meetwaarden in te voeren in een app kunnen verpleegkundigen en cardiologen meekijken en afwijkende waarden constateren. De cardioloog op afstand dus, maar gelukkig nog steeds een echte cardioloog.

Omarming zorgverzekeraars

Onder de naam ‘COPD in beeld’ starten meerdere zorginstellingen een initiatief om op afstand longaandoeningen te kunnen monitoren. Door videocalls hoeft een patiënt minder vaak z’n huis uit en krijgt-ie meer grip op het ziekteproces. Zorgverzekeraar Menzis ondersteunt het project. Natuurlijk zijn de andere samenwerkende zorginstellingen al voldoende ‘bewijs’ dat de app of tool deugt, maar in dit geval verleent ook de zorgverzekeraar z’n goedkeuring.

Handenvol geld besparen

Naar verwachting zal er de komende jaren steeds meer vanuit verzekeraars omarmd gaan worden. Zij zijn immers de financiële belanghebbende. Een patiënt die snel diabetes of een te hoog cholesterol opspoort, scheelt handenvol geld voor de verzekeraar. Hoewel ze dit nooit van de daken zullen schreeuwen…

Voorbeelden van succesvolle e-healthtoepassingen zijn talrijk en het aantal neemt rap toe. Een gemeenschappelijke factor blijkt vaak de inmenging van artsten of andere zorgprofessionals. Door nauw samen te werken met mensen uit het veld komt een initiatief beter uit de verf, maar wordt het product bovendien eerder omarmd door de behandelend arts.

Ethisch verantwoord

Bij e-health moet nooit uit het oog verloren worden dat de patient vroeg of laat toch bij een arts uitkomt. Met de toenemende zorgkosten zal de komende jaren sterk worden ingezet op de eerder genoemde initiatieven. Net als bij populaire apps zoals Airbnb en Uber geldt dat e-healthinitiatieven de bestaande wet- en regelgeving uitdagen. Maar bij e-healthprojecten dient ook te worden gekeken naar wat ethisch verantwoord is, en wat moreel aanvaardbaar. Wie heeft inzicht in de medische geschiedenis en met wie wordt het gedeeld? Dit zal altijd ter discussie blijven staan in de samenwerking tussen arts, verzekeraar, start-up en patiënt.