Smartphones & stress: 9 tips en een test tegen FOMO

Om je te beschermen tegen de Fear Of Missing Out (FOMO), is het gebruik van de smartphone in 2017 niet meer toegestaan op bepaalde locaties. Vergelijk het met de sigaret. Dat zou toch wat zijn?

FOMO is een zorgwekkend verschijnsel. Het is een verslaving die wordt aangejaagd door nieuwe technologie en social media. Steeds meer mensen krijgen ermee te maken via de kinderen, via hun vriendenkring tijdens een meeting of in een restaurant. Het woord staat sinds 2013 zelfs in het Engels woordenboek.

Scrollend door je tijdlijn zie je steeds weer nieuwe berichten komen die je nog niet kende, en voordat je het weet ben je minuten verder.

Wat is FOMO?

FOMO is de angst om iets leuks of belangrijks te missen. Het zorgt voor een slecht gevoel en leidt tot een connectiviteitsverslaving met veelal je smartphone. Laat je FOMO ook je werk beïnvloeden, dan kan het verregaande gevolgen voor je carrière hebben.

Heb jij ook wel eens dat je tijdens het werken aan een project (of thuis tijdens het ontbijt) opeens op Twitter of Facebook zit en je niet exact meer weet hoe je er terechtkwam? Scrollend door je tijdlijn zie je steeds weer nieuwe berichten komen die je nog niet kende, en voordat je het weet ben je minuten verder. Of ken je het gevoel dat je je smartphone ontgrendelt, het e-mailicoon met een getal erop ziet, deze niet wil aanklikken, maar dit toch doet?

‘Mooie buitenkantverhalen’

Door social media worden we steeds geconfronteerd met vergelijkingen, leuke vakantiefoto’s, de relaties van onze vrienden en keuzes die onze vrienden maken, zoals de laatst aangeschafte gadgets. Door deze constante updates met vrolijke en perfecte berichten, die ik vaak zie als ‘mooie buitenkantverhalen’, kan het gevoel ontstaan dat het bij jou minder goed gaat of dat je minder waard bent. Je vraagt je af hoe je vriend of vriendin die vakantie kan betalen, terwijl je hetzelfde verdient. Of waar iemand bepaalde geweldige kleding aanschaft.

Verslaving

Als je zelf niet meer volledig je acties in bedwang hebt en deze impulsen je gedrag bepalen, is er sprake van een vorm van verslaving. Je bent bang dat jouw vrienden iets supergaafs doen zonder dat jij het weet en daardoor voel je je slecht. De smartphone is een onderdeel van ons leven, 24 uur per dag, 7 dagen per week en duwt deze impulsen bij ons brein naar binnen. In bijna iedere context: op het toilet, tijdens het diner, gedurende een meeting en helaas ook tijdens het besturen van een voertuig. Sommige jongeren zetten midden in de nacht zelfs hun wekker om social media te checken!

Specifiek de jongere generatie, die is opgegroeid in een connected world, heeft last van FOMO. Ze zijn gewend dat alles on demand aanwezig is. Ze kunnen via Netflix direct films bekijken of bij Coolblue iets bestellen dat dezelfde avond wordt bezorgd. Het opbouwen van relaties is hen vreemd. Vaak is er een gebrek aan sociale vaardigheden om menselijk contact te maken, want ook dat gaat tegenwoordig via Facebook, Tinder, Relatieplanet et cetera.

Hygge

Dit ligt niet aan hen, maar we mogen dit niet ontkennen. En we kunnen hulp bieden, bijvoorbeeld om balans te vinden en niet meegezogen te worden in kortetermijndoelstellingen van een sales-organisatie. Aan de andere kant hebben sommige jongeren al steeds meer aandacht voor de kleine, huiselijke dingen, zoals te zien is aan de trend rond het Deense hygge, wat zoiets als gezelligheid en knusheid betekent.

Onderzoek naar FOMO

Onderzoeken uit 2013 van onder andere psycholoog Andrew Przybylski (Universiteit van Essex) toonden al aan dat mensen die aan FOMO lijden, minder tevreden zijn met hun leven dan een gemiddeld persoon. Ook voelen ze zich minder verbonden, minder competent en minder autonoom dan mensen die geen last hebben iets te missen. 

In 2012 verscheen een artikel op Harvard Business Review over een onderzoek waarmee werd aangetoond dat het gevoel dat ontstaat binnen social media (dus ook WhatsApp), zo belonend kan zijn dat je het besef van tijd kwijtraakt. Er wordt een goed gevoel in de hersenen geactiveerd, er komt dopamine vrij. Het voelt heerlijk om antwoord te ontvangen en te geven in de vorm van een like, retweet, share of bericht. Dit gevoel wordt normaal gesproken in verband gebracht met seks, geld en eten.

Droevig

Social media kunnen ook minder prettige gevoelens opwekken. Hier valt te lezen hoe het gebruik van Facebook wordt gelinkt aan depressieve symptomen.

FOMO start met droevig voelen. Social media maakt het droevig voelen alleen maar erger, niet beter. Het is niet erg om vaak gebruik te maken van Facebook. Maar wel wanneer je ervan afhankelijk bent om je blij te voelen. Focus op wat goed voelt en je voelt je goed. De sleutel om je blij te voelen is aandacht.

Aandacht

Zoals Paul Dolan (professor gedragswetenschappen aan de London School of Economics and Political Science) schrijft in zijn boek Happiness by Design (aff.): “Aandacht is de lijn die je leven samenhoudt. Wanneer je niet maximaal blij bent, geef je wellicht je aandacht aan verkeerde dingen. Haal je aandacht van het negatieve af en kijk naar het positieve.”

Social media als aanjager

Social media zijn niet de boosdoener, maar vormen een aanjager. Doordat we 24×7 met elkaar verbonden zijn en onszelf met anderen vergelijken (die zich online op hun mooist tonen), weet je vast waar dit tot gaat leiden, toch? En dat is nu wat uit onderzoek blijkt: mensen met FOMO ruilen liever de echte wereld in voor een nepwereld, waar ze hun geluk proberen te vinden.

En een sociaal medium zoals Facebook kan je absoluut blij maken. Maar ga niet scrollen en (onbewust of bewust) vergelijken. Gebruik het als een tool om afspraken te maken buiten de virtuele wereld. Voorbeeld: gebruik Facebook om met je vrienden af te spreken en een potje voetbal te gaan spelen buiten, dan is het gezond. Het laat nu namelijk het oog-in-oogcontact toenemen tussen mensen. Maar het is ongezond als je socialmedia-kanalen gaat gebruiken in plaats van een potje voetbal te spelen.

FOMO op de werkvloer

Ik constateer ook FOMO op de werkvloer, bijvoorbeeld in de vorm van smartphones op tafel tijdens meetings, waar men steeds naar kijkt als deze oplicht. Ook zie ik regelmatig laptops openstaan tijdens vergaderingen, zodat ondertussen e-mails weggewerkt kunnen worden en socialmedia-tijdlijnen gecheckt worden. De eerste stappen om werknemers wettelijk te beschermen tegen 24×7 mailen zijn recent gemaakt in Frankrijk.

Heb jij FOMO?

FOMO is niet nieuw en komt niet door smartphones en social media. Het zijn wel degelijk aanjagers ervan. Ik ben ervan overtuigd dat iedereen wel een beetje last van FOMO heeft. Het nadeel van FOMO is dat het de leuke, relaxte momenten wegneemt.

De essentie is om ermee om te leren gaan. Hoe? Dat werkt voor iedereen anders. Zo heb ik één keer per jaar een digitale detox nodig om weer ‘te landen’ na de zomervakantie. Ook neem ik iedere dag vijf minuten helemaal afgezonderd voor mijzelf.

Ben je benieuwd of jij FOMO hebt? Doe de test hier!

9 tips tegen FOMO

• Disconnect to reconnect, oftewel: ga af en toe bewust offline. Neem afstand en bedenk waarom je eigenlijk zo vaak je smartphone checkt.
• Wees dankbaar voor ‘het gewone’. Vaak zijn dit de kleine dingen waar je niet meer bij stilstaat. Je familie, je vrienden, voetballen met je kinderen op het strand. Stel je voor dat je die dingen morgen verliest. Je zult ze nu extra gaan waarderen en aandacht willen geven.
• Verwerk je e-mail maar drie keer per dag op vaste momenten.
• Zet push-notificaties op je smartphone uit.
• Raffel het ene telefoongesprek niet af om een wisselgesprekken op te kunnen nemen.
• Houd de smartphone buiten de slaapkamer. Als je je smartphone als wekker gebruikt, koop dan een wekker en laad de smartphone niet in de slaapkamer op.
• Zeg vaker nee tegen een netwerkborrel of feestje als je druk voelt om erbij te moeten zijn.
• Rond eerst belangrijke zaken af.
• Geniet van een etentje in een restaurant. Neem maximaal één smartphone mee als groepje om een foto te maken en laat de rest thuis.
• Schrijf een week lang in een notitieboekje op hoe vaak je social media gebruikt voor welk doel.

Wat doe jij om FOMO tegen te gaan? Ik hoor het graag in de reacties.

Afbeelding inleiding met dank aan 123RF.