Al is de IDFA-leugen nog zo snel, het internet achterhaalt hem wel

Column – Dit wordt een klein-leed-verhaal, het verhaal van de doofpot die niet meer bestaat. Het IDFA is een prachtdocumentaire-festival. Ieder jaar weer in Amsterdam, ieder jaar weer is het de moeite waard om één of meerdere documentaires te bekijken. En ieder jaar weer neem je je voor om het jaar erna de agenda helemaal vrij te maken, tien dagen lang. 

Dat laatste lukt niet, maar er is een manier om je jaarlijkse shot IDFA tot je te nemen; reserveer een dag, en ga in op het aanbod van de Volkskrant of IDFA zelf om een dag lang docu’s te kijken.

Zo gezegd, zo gedaan. In oktober kaartjes gereserveerd voor vrijdag 25 november, The Best of IDFA, vijf grote prijswinnende documentaires, in het DeLaMar Theater van tien uur ’s ochtends tot zes uur ’s avonds. Drie kaartjes besteld.

Vier of vijf films?

Bij aankomst die ochtend wordt het programma bekendgemaakt. Vier films staan geprogrammeerd. Het waren er toch vijf? Vier dus, ook goed. Mooie documentaires, daar niet van, aangrijpende kost. Ze worden oorverdovend saai aangekondigd door een IDFA-medewerker (the first movie is called <leest naam van papiertje> and I wish you much pleasure, please turn off your mobiles, the second movie is called <leest naam van papiertje> and I wish you much pleasure, en dit vier keer). Om vijf uur staan we weer op de stoep. Blijkbaar was er die avond nog een voorstelling in de Mary Dresselhuyszaal van het DeLaMar Theater.

Bij thuiskomst ’s avonds nog even site bekeken. Daar staat het toch overduidelijk:

Toch maar even mailtje gestuurd naar IDFA. Benadrukt dat ik oprechte vriend ben van IDFA, maar toch verbaasd dat er zonder enige toelichting op de dag zelf het programma wordt ingekort, zowel in aantal films als in lengte van tijd. Formeel gevraagd om restitutie van een/vijfde van de kaartjes, maar omdat dit te kinderachtig was meteen ook gezegd dat ik deze restitutie zou gebruiken om iemand anders vriend van IDFA te maken.

Afgelopen maandag komt een reactie van IDFA, van een dame van Sponsoring and Fundraising. “Wat vervelend dat u het gevoel heeft dat u verkeerd geïnformeerd bent”. En vervolgens verwijst ze naar een pagina waarop opeens staat: “.. kan je genieten van tenminste vier grote prijswinnaars van het festival in één doorlopend programma… van 10:00 uur tot 17:00 uur“.

En inderdaad, het staat er:

Mijn screenshot was van vrijdag, met precies dezelfde url als het screenshot van deze maandag. In het slotweekend is de IDFA site blijkbaar gewijzigd. Hebben misschien meer mensen zich met klachten gemeld?

Een beetje verbaasd zegt de IDFA-dame dan nog in de mail: “Ik ben benieuwd waar u gelezen heeft dat we 5 documentaires vertonen en dat het programma om 18:00 uur eindigt? Dan kunnen we dat volgend jaar corrigeren. We zullen geen bedrag retourneren.” 

Het onverbiddelijke archief

Kijk, nu wordt het sappig. Verbazing en ontkenning. “Vervelend dat u het gevoel heeft dat u verkeerd geïnformeerd bent”. En dus niet: “vervelend dat u verkeerd geïnformeerd bent”.

En dan is er gelukkig het onverbiddelijke web-archive, het internetarchief. Meer dan 279 miljard pagina’s zijn in de loop van de tijd gearchiveerd. Ik geef de url van de ‘Best of IDFA’-pagina aan. En ja hoor, daar komt ie, uit het archief:

Een andere foto weliswaar, toen was het programma nog niet bekend, maar dit was de pagina in de tijd dat iedereen kaartjes bestelde.

Fijntjes laten weten aan de sponsordame van IDFA. Met de verwijzing naar het onverbiddelijke archief. Ze kan niet anders meer dan toegeven. “Blijkbaar heeft mijn collega van de webredactie de informatie aangepast”.

Inderdaad, ja, blijkbaar. Hoe blijkbaar kan blijkbaar zijn. En meteen volgt de disclaimer: “Het is zeker niet de bedoeling van IDFA om het publiek om de tuin te leiden”. Nee, het was misschien niet de bedoeling. Maar het is wel gebeurd. Vier films voor de prijs van vijf. En in het slotweekend is de site razendsnel en stiekem aangepast. Secuur, dat moet gezegd. Ook de tijden zijn overal veranderd (10.00 – 17.00 in plaats van 10:00 – 18:00). Toch mooi dat je achteraf, na sluiting van het festival, de tijden aanpast. 

Niets is zo hardnekkig als de waarheid

Begrijp me goed. Ik ben groot fan van IDFA. Vier documentaires of vijf documentaires, het is allebei veel voor een dag. Het onvoorwaardelijk verbond dat je met een volledig gevulde zaal en een documentair gefilmd verhaal aangaat, gedurende een uur, of anderhalf uur, het is een ervaring die telkens weer aangrijpt. De emotie die je deelt met de zaal. Huiver, lach, sidder, verbazing, ongemak, schaamte, het komt allemaal langs.

Maar het ging mij om het principe van de zinloze ontkenning die werd gebezigd door de sponsor-voorlichter. Het is niet van deze tijd. Zoals ook een documentaire niets-verhullend kan zijn, zo ook moet je als voorlichter weten dat niets zo hardnekkig is als de waarheid. Denk niet dat je door een of meerdere woorden op een pagina te vervangen het verleden hebt veranderd. De geschiedenis laat zich namelijk niet veranderen, ieder woord is vastgelegd. Het internet heeft geen doofpot.

Het internet heeft geen doofpot.

Advies: geef ruiterlijk toe, beken onmiddellijk. “Ja, u heeft gelijk, meer mensen hebben geklaagd. Een dommerik hier heeft gezegd dat we alles snel dit weekend moeten veranderen, we hebben deze dommerik geloofd, en een brave slaafse webredacteur heeft het gedaan, zonder zijn collega’s te laten weten dat het geen zuivere koffie is. Wat kunnen we voor u doen? Hier heeft u een link naar een film die u alsnog kunt bekijken, daar heeft u twee weken de tijd voor, kunnen we u misschien noteren voor onze nieuwsbrief, wilt u misschien een link naar het interview dat we hadden met de regisseur van de eerste film ‘Nowhere to hide’?”

Het is allemaal te doen. Maar het gebeurde niet. Domme domme IDFA.

En overigens ben ik van mening dat iedere lezer van dit verhaal vriend van IDFA moet worden.