Wat?! Hyperlinken is (soms) illegaal

Eigenlijk had de titel van dit artikel misschien moeten zijn ‘Hyperlinken is fucking illegaal’. Door de zaak die Britt Dekker en Sanoma tegen GeenStijl (GS Media) aanspanden, weten we nu dat we niet meer altijd even gerust een link kunnen delen. Hyperlinken is in sommige situaties namelijk illegaal, omdat het een inbreuk op auteursrecht oplevert.

Link naar Playboyfoto’s van GeenStijl

Wat was er ook alweer aan de hand? GeenStijl publiceerde in een artikel op hun website een link naar Filefactory, een Australische site voor data-opslag, waar de foto’s van Britt Dekker stonden die later in de Playboy gepubliceerd zouden worden. Daar waren zowel Britt Dekker als Sanoma (uitgever van Playboy) niet blij mee. Het was natuurlijk nooit de bedoeling dat die foto’s al te zien zouden zijn. De foto’s waren dus illegaal openbaar gemaakt. Daarom gingen ze naar de rechter, waar ze beargumenteerden dat de hyperlink een inbreuk op het auteursrecht was, omdat daardoor opeens een grote groep mensen de foto’s konden bekijken. Terwijl ze eerst geen weet hadden van die foto’s. Dat is tot het Hof van Justitie (de hoogste rechter van de EU) uitgevochten. We weten nu hoe het zit.

GeenStijl publiceerde in een artikel op hun website een link naar Filefactory, een Australische site voor data-opslag, waar de foto’s van Britt Dekker stonden die later in de Playboy gepubliceerd zouden worden.

Auteursrecht en hyperlinks

Het auteursrecht is het exclusieve recht van de maker van een werk om het openbaar te maken en te verveelvoudigen. Er is dus bijna altijd toestemming van de maker nodig om een werk, zoals een tekst, foto, video of muziek, openbaar te maken of te verveelvoudigen. Openbaar maken wil zeggen dat je het aan een grote groep personen laat zien. Bijvoorbeeld door het openbaar op internet te plaatsen. Iedereen met een internetverbinding kan het dan zien. Verveelvoudigen is bijvoorbeeld kopiëren, maar ook downloaden valt hieronder. Uploaden is ook een verveelvoudiging, net als het maken van screenshots.

Over verveelvoudigen gaat het bij hyperlinks natuurlijk niet. Maar de content waarnaar gelinkt wordt, kan zowel onrechtmatig verveelvoudigd als onrechtmatig openbaar gemaakt zijn. Door het zonder toestemming te uploaden, is er sprake van een onrechtmatige verveelvoudiging. Staat het vervolgens ergens vrij toegankelijk op internet, is het ook nog een onrechtmatige openbaarmaking. Naar deze illegale content mag je niet meer hyperlinken.

Er is dus bijna altijd toestemming van de maker nodig om een werk, zoals een tekst, foto, video of muziek, openbaar te maken of te verveelvoudigen.

Hyperlinken is illegaal

Naar legaal gepubliceerde content mag je natuurlijk wel nog gewoon linken. Er is pas een probleem als er naar illegale content gelinkt wordt. Maar hoe weet je of er sprake is van illegale content?

Het Hof van Justitie (pdf.) gaat ervan uit dat een gewone internetgebruiker, zoals jij en ik, niet goed weet of kan weten wanneer content illegaal op internet staat. We kunnen tenslotte niet zomaar zien of er voor een filmpje een licentie is geregeld of niet. Wij gaan dus in de basis vrijuit. Tenzij we wisten of hadden moeten weten dat de content illegaal op internet staat. Als we er dan naar linken, is dat een inbreuk op auteursrecht.

Wisten of hadden moeten weten

De vraag is wanneer we dan wisten of hadden moeten weten dat de content illegaal is. Bijvoorbeeld als de auteursrechthebbende daarvoor gewaarschuwd heeft. Maar ook als er om bewerkingsmaatregelen (zoals het moeten inloggen) heen gewerkt wordt. Voor particulieren gaan we er dus vanuit dat ze niet wisten dat het illegale content was. De auteursrechthebbende zal moeten aantonen dat de persoon die de link plaatste dat wel wist.

Heeft de plaatser of de website een winstoogmerk, zoals Frankwatching dat heeft, dan is het uitgangspunt volgens het Hof van Justitie, dat deze persoon voldoende verificaties verricht om zeker te weten dat de content niet illegaal is gepubliceerd. Als er dus sprake is van een winstoogmerk, wordt ervan uitgegaan dat de plaatster weet of hij/zij naar legale of illegale content linkt. Weet de plaatser dat niet, zal hij/zij het tegendeel moeten bewijzen.

Niet hyperlinken naar illegale content

Zoals we dus al niet meer mochten downloaden uit illegale bron, mogen we ook niet linken naar content waarvan we weten dat het illegaal is gepubliceerd. Dat betekent dus ook dat we geen illegale content mogen embedden.

Bang zijn om te linken, is niet nodig. Allereerst is de meeste content natuurlijk wel legaal gepubliceerd. Daarnaast zit je pas fout als je zou weten dat de content illegaal is. Weet je dat niet en heb je niet het vermoeden dat de content illegaal is, kun je dus gerust linken, ook als later blijkt dat de content wel illegaal is (zodra je dat weet, moet je natuurlijk wel de link verwijderen).

Bang zijn om te linken, is niet nodig.

Wat heeft dit met auteursrecht te maken?

Nou, wat dit met auteursrecht te maken heeft, gaat over openbaar maken. Daarvoor is de vraag of er sprake is van een mededeling aan het publiek. Er zou sprake zijn van een mededelingshandeling: ‘wanneer hij, met volledige kennis van de gevolgen van zijn handelswijze, intervenieert om zijn klanten toegang te verlenen tot beschermd werk’. Die interventie en toegang ontstaan door het plaatsen van de hyperlink.

Maar wie is dan het publiek? Bij legaal gepubliceerde content op het internet, is iedereen met een internetaansluiting dat publiek. De auteursrechthebbende moet er namelijk rekening mee houden dat als iets op internet staat, iedereen met een internetverbinding het kan zien, tenzij er natuurlijk maatregelen zijn getroffen om die groep te verkleinen, zoals door de content achter een inlog te plaatsen. Als de content niet legaal op internet is verschenen, of niet met toestemming zonder drempels, dus vrij op internet staat, is het publiek niet iedereen met een internetverbinding. Het was tenslotte nooit de bedoeling van de auteursrechthebbende dat iedereen met een internetverbinding die content zou zien.

Door naar illegale content te linken, wordt de content dus openbaar gemaakt voor een groter publiek, een nieuw publiek, mensen die anders die content nooit hadden gezien. Omdat door de hyperlink de content wordt medegedeeld aan het publiek, zonder toestemming van de auteursrechthebbende, is het een inbreuk op auteursrecht.

Afbeeldingen met dank aan 123RF.