6 Nederlandse online platforms om burgers actief te betrekken

We leven in een wereld van sociale innovatie en activatie. Het oude denken werkt niet meer, ‘het’ moet anders. Veel mensen zijn bereid zich daar voor in te zetten. De initiatiefrijke mensen zetten allerlei bewegingen en organisaties op. Maar ook de minder actieve mensen willen graag hun mening laten horen. De meeste mensen willen, mits ze op een juiste manier worden benaderd, graag meedenken en meebeslissen over issues die hen aangaan.

We zien het overal om ons heen. Congressen verzinnen van alles om naast de topsprekers ook interactieve elementen te bieden op de dag. Diverse Nederlandse gemeentes experimenteren met nieuwe vormen van democratie en burgerparticipatie, denk aan stadsgesprekken, burgertoppen en G1000-bijeenkomsten. In buurten en wijken zien we allerlei online platforms ontstaan waarop ideeën, activiteiten en hulpvragen een plek krijgen. En in steeds meer organisaties worden ideeënwedstrijden gehouden onder medewerkers.

Voor individuen met een idee is het door social media als LinkedIn, Twitter en Facebook heel gemakkelijk geworden om vragen te stellen, gelijkgestemden te vinden en om elkaar verder te helpen. Denk aan het succes van de hashtag #DTV of #durftevragen op Twitter. Ook platforms als Kracht in Nederland en Nederland Kantelt zijn gebaseerd op bottom-up en co-creatie. We wachten niet meer af wat de overheid doet, maar nemen zelf initiatief.

Niet nieuw, wel gemakkelijker

Meedenken en elkaar helpen is natuurlijk niets nieuws. Ideeënbussen bestaan al decennia lang in bedrijven en fabrieken en al eeuwenlang komen groepen gelijkgestemden bijeen om te netwerken en elkaar verder te helpen. En inspraakprocedures zijn vastgelegd in de wetten van onze Nederlandse democratie. Maar in 2015 kan het wel efficiënter…

Het is in Nederland steeds populairder om zelf en samen dingen op te pakken en op te lossen. Gelukkig zijn er steeds meer tools die die processen ondersteunen en het voor iedereen gemakkelijk maken om zijn stem, mening of idee te laten horen.

Participatietools op een rij

Als zelfstandig consultant op het gebied van ideeën en innovatieprocessen, kom ik veel meedenk-tools tegen in de markt. Tools om het publiek op een congres iets te vragen, tools om burgers te laten meedenken over een vraagstuk en platforms om ideeën op te posten en anderen te vinden die je kunnen helpen bij het verder ontwikkelen van het idee. Soms is een tool voortgekomen uit frustratie en idealisme, soms in de markt gezet door een adviesbureau.

Om overzicht te scheppen in de wereld van participatie- en co-creatietools, ben ik op onderzoek gegaan en heb ik een aantal Nederlandse tools bekeken, bevraagd, beschreven en vergeleken. In dit artikel staan de tools die geschikt zijn voor gemeentes om hun burgers meer te betrekken bij het beleid en de leefomgeving. In het artikel ‘6 Nederlandse co-creatietools voor binnen & buiten je organisatie’ staan de tools die zich meer richten op besloten groepen medewerkers binnen organisaties.

Hieronder staat per tool een aantal kenmerken beschreven.

Kies zorgvuldig

Ben je op zoek naar meer betrokkenheid van je burgers? Gebruik dan onderstaand stappenplan.

1. Bedenk goed waar je een interactief en online tool voor wil inzetten. Gebruik onderstaande beslisboom om een eerste selectie te maken.
2. Lees de kenmerken van deze tools verderop in dit artikel.
3. Vraag vervolgens een demo aan om een goed beeld te krijgen van alle mogelijkheden van het systeem.

Het draait om de mensen

De tools kunnen goed werken als efficiënt middel bij het verwerken van de ideeën. Het verzinnen van de ideeën en het realiseren ervan, moet nog altijd door mensen gebeuren.

Daarom is het, naast een ondersteunend tool, ook essentieel om de communicatie en de realisatieprocessen goed in te richten. Zorg voor goed verwachtingsmanagement en doe geen beloftes die je niet waar kunt maken. Alleen dan kan een participatietraject slagen. Een goed geleid proces en een goed gekozen tool kan een wereld aan ideeën van burgers opleveren!

De tools op een rij

1. Argu maakt discussies overzichtelijk

De kernfunctie van Argu is het ondersteunen van online discussies met verdeling van argumenten voor en tegen een idee. Vervolgens kun je stemmen. Argu wordt gebruikt door burgers, belangenbehartigers, ambtenaren, (wijk)raden en politici.

Hoe werkt het?

De klant, een gemeente, werkt op Argu één of meer vraagstukken uit die mensen prikkelen om ideeën in te zenden. Burgers kunnen ideeën voor oplossingen invoeren en argumenten voor en tegen die ideeën invoeren. Vervolgens kan men stemmen op de ideeën. Achteraf is er een rapportage met daarin overzicht van het vraagstuk, alle ideeën, de voor- en nadelen per idee (met verdiepende discussie) en de stemmen van gebruikers. Argu bestaat sinds 2015 en heeft een eenvoudige look & feel.

Wat kost het?

Voor een eigen discussie-omgeving betaal je per gebruiker een vast bedrag per maand. De prijs is afhankelijk van het type organisatie.

Mijn mening

Argu is een interessante tool voor burgers en overheden dat zijn bestaansrecht nog moet bewijzen.

2. Civocracy, raak betrokken bij onderwerpen in jouw omgeving

Civocracy is een online platform dat gemeentes faciliteert om door wisdom of the crowd tot betere besluiten met meer draagvlak te komen. Civocracy is primair gericht op gebruik door gemeentes, maar ook provincies en organisaties kunnen een abonnement nemen. De eindgebruikers zijn burgers.

Hoe werkt het?

De klant maakt een onderwerp aan en verzamelt relevante informatie, partijen en mogelijkheden om in actie te komen. Daarna activeert hij zoveel mogelijk mensen. Elk onderwerp doorloopt 5 fasen. Burgers kunnen in elke fase hun betrokkenheid tonen en discussie voeren. De beste argumenten in de discussie komen vanzelf bovenaan te staan. Het concrete resultaat op basis van verschillende fasen: het bereiken van mensen, het doen van onderzoek, oplossingsvoorstellen, besluitvorming en implementatie. Civocracy bestaat sinds 2015 en heeft een eenvoudige look & feel.

Wat kost het?

De kosten zijn minimaal €750 per maand voor kleine gemeentes.

Mijn mening

Civocracy is een interessante tool voor burgers en overheden dat zijn bestaansrecht nog moet bewijzen.

3. Boiler, Stoom je idee klaar voor realisatie                                 

Boiler biedt online overzicht en faciliteert de realisatie van ideeën en initiatieven. Boiler kan gebruikt worden door burgers, gemeentes, ondernemers en andere belanghebbenden. Gemeentes en burgerparticipatiegroepen zijn klant, de eindgebruikers zijn mensen met een idee of initiatief ter verbetering van buurt of gemeente.

Hoe werkt het?

Er wordt per buurt of stad een digitale ruimte ingericht (Boiler). In de Boiler kunnen initiatieven worden ingevoerd, ze kunnen worden verrijkt en er kan op worden gestemd. Er zijn game-achtige elementen in Boiler verwerkt, zoals beloning van activiteit. Boiler kent diverse rapportagemogelijkheden. Boiler is nog in de maak. De look & feel van het ontwerp is erg intuïtief en visueel.

Wat kost het?

De licentiekosten voor gemeentes zijn €1800 per maand voor maximaal 50 boilers. Burgers kunnen kostenloos terecht op Boiler.

Mijn mening

Boiler bevindt zich nog in het proces van realisatie. Het ontwerp kent een sterke focus op gamification en visueel intuïtief ontwerp. Dit kan goed uitpakken, maar het moet zijn bestaansrecht nog bewijzen.

4. PI, engaging change

PI (Pulsar Innovation) faciliteert ideeënwedstrijden bij gemeentes en andere organisaties die de denkkracht van hun community wil benutten. De burgers zijn de eindgebruikers. De vraagstukken worden gericht geformuleerd door de opdrachtgever.

Hoe werkt het?

De opdrachtgever krijgt een eigen omgeving en een workshop waarin het Challenge Team wordt getraind als moderator. De doelgroep, de vraag en de communicatie worden gezamenlijk vastgesteld. De gebruikers voeren gericht hun ideeën in en kunnen reageren op andere ideeën. Na afloop beoordeelt een panel, aan de hand van criteria, de ideeën. De input van de gegenereerde ideeën blijft beschikbaar op het platform. Alle gegevens kunnen in meerdere formats worden geëxporteerd. Pulsar Innovation bestaat sinds 2014. De look & feel van het ontwerp is eenvoudig

Wat kost het?

De kosten voor een eerste ideeënwedstrijd bedragen €3600 voor 3 maanden en 250 gebruikers. Dit is inclusief training. PI kent verder een maand-, kwartaal- en jaartarief.

Mijn mening

PI is een krachtige tool voor ideeënwedstrijden met burgers. In het begeleidingsproces is veel aandacht voor communicatie en cultuur.

5. BurgerXiBE, samen ideeën realiseren                        

BurgerXiBE faciliteert burgerparticipatie en ideerealisatie binnen een wijk of gemeente. Het wordt gebruikt door gemeentes of wijken die de energie van betrokken burgers en ondernemers willen faciliteren. Zowel ambtenaren, als ondernemers en burgers werken samen in het platform aan de realisatie van de ideeën.

Hoe werkt het?

Pridea begeleidt de eerste projecten op het platform, daarna doet de opdrachtgever alles zelf. Zodra de verbeterideeën zijn ingediend, kan er worden verrijkt. Met behulp van het systeem wordt er een selectie gemaakt, waarna de gebruikers aangeven in welk realisatieteam ze willen plaatsnemen. Burgers worden dus actief betrokken bij de realisatiefase. BurgerXiBE kent diverse rapportagemogelijkheden in het systeem en als exportfunctie naar Excel. BurgerXiBE bestaat sinds 2013. De look & feel is eenvoudig, de terminologie soms wat technisch.

Wat kost het?

De licenties voor gemeentes zijn te verkrijgen vanaf €1700 per jaar.

Mijn mening

BurgerXiBE is een krachtige tool dat de nadruk legt op het samen realiseren van de ideeën.

6. Mett, slim samenwerken en kennis delen  

Mett is een online participatieplatform dat participatieprocessen faciliteert. Mett wordt ingezet bij de overheid, de zorg, het onderwijs om online co-creatie met burgers, klanten of collega’s te faciliteren.

Het platform biedt 15 verschillende modules om bijvoorbeeld ideeën te plaatsen (ook op de kaart), te waarderen en er op te stemmen. Met de nieuwsbriefmodule wordt iedereen op de hoogte gehouden en ook biedt Mett de mogelijkheid om in een openbare of besloten omgeving samen te werken aan ideeën en documenten. Mett kent verschillende koppelingen met socialmediaplatformen, is volledig responsive en voldoet aan de voor de overheid verplichte webrichtlijnen.

Hoe werkt het?

Voor elk platform wordt er een beheerder of communitymanager opgeleid en begeleid om Mett succesvol in te zetten. Hiermee wordt in een eendaagse workshop het hele traject uitgedacht en voorbereid, zowel het online platform als de offline communicatie. Via de autorisatiemogelijkheden krijgen burgers, klanten of collega’s de rechten om mee te doen. Men kan onder meer input leveren, waarderen, stemmen, documenten delen en profielen doorzoeken. Mett bestaat sinds 1999 en heeft een eigentijdse look & feel.

Wat kost het?

Mett is beschikbaar van €100 tot €250 per maand en ongeveer €1500 opstartkosten. Daarbij zijn alle functionaliteiten beschikbaar. Het platform heeft geen beperking ten aanzien van het aantal gebruikers. Samen met de opdrachtgever bepaalt Mett of en in welke mate adviseurs ingezet moeten worden voor extra advies en begeleiding.

Mijn mening

Mett is een compleet en volwassen product dat veel mogelijkheden biedt voor gemeentes.

Afbeelding intro met dank aan Fotolia