De burgerjournalist aan het roer: 5 tips voor nieuwszenders

Op zaterdag 6 juni is Rianne Schuurman in de Jumbo als ze opeens het pand uit moet door een bommelding. Acht minuten later wordt haar livestream via Periscope en Twitter gedeeld. Met veel anderen heb ik haar bericht geretweet, waarmee wij het deelden met veel andere gebruikers van Twitter. Wat kunnen nieuwszenders leren van deze burgerjournalistiek?

Rianne is een typisch voorbeeld van een burgerjournalist die via een nieuw communicatiekanaal interactie legt met de doelgroep. Op die manier ontstaat er meer betrokken journalistiek. Onder betrokken journalistiek versta ik: de wijze waarop een organisatie die nieuws brengt (landelijke en regionale nieuwszenders) zich bekommert om het publiek en ook daadwerkelijk het gesprek aangaat en samenwerkt met de doelgroep. Journalisten die niet alleen de focus leggen op publiceren, maar ook daadwerkelijk tijdens hun creatie kijken via welke communicatiekanalen ze communiceren om de doelgroep te betrekken. Gaan voor meer relevant bereik.

Ik vind dat alle nieuwsorganisaties content primair moeten maken voor internetkanalen en daarna pas voor traditionele kanalen als radio en tv. Zelfs wanneer je video maakt zou die geoptimaliseerd moeten zijn voor de internetkanalen (dit doet de NOS bijvoorbeeld).

Publiekstargets?

Misschien dat het gaan voor meer relevant bereik wel onderdeel moet worden van de targets van journalisten/(eind)redacteurs, net zoals salesprofessionals salestargets hebben. Uiteraard altijd met behoud van relevantie en kwaliteit van de content.

Maar ja, ik ben geen journalist. Ik ben een communicatieprofessional die niet op de inhoudelijke stoel wil gaan zitten van de journalist. Wel denk ik vijf tips te hebben waardoor er sneller, meer publiek wordt betrokken bij het brengen van nieuws. Voor ik die tips deel, wil ik wel eerst kort inzoomen op de wereld die zo snel verandert.

Disruptie

De wereld om ons heen verandert op technologisch vlak continu. Voor velen zijn de mogelijkheden niet meer bij te houden. Door die toenemende mogelijkheden verandert het gedrag van iedereen rap. Gevestigde processen zijn plotsklaps achterhaald. Consumenten worden slimmer en sneller, mede ondersteunt door technologie. Bedrijven en vooral overheidsorganisaties raken steeds meer verlamd. Verlamd in hun eigen over-geautomatiseerde wereld, ver weg van de klant.

Er wordt veel over disruptie geschreven, vaak gaat dit over technologie. Ik bedoel met disruptie niet dat bestaande producten of technologieën snel veranderen, maar juist dat bestaande processen, werkwijzen of businessmodellen opeens door bijvoorbeeld nieuwe producten of technologieën veranderen. Voordat je het weet, is het er. En hoe harder de concurrent zich verzet, hoe beter het nieuwe presteert. Denk aan de taximarkt door Uber. Lukt het ze niet met taxi, dan worden ze wel de grootste concurrent van PostNL.

Live uitzending: Periscope vervangt het camerateam

Wat dacht je van disruptie van de processen/protocollen of workflows van redacties van nieuwsorganisaties of hulpdiensten (politie, brandweer, ambulance)? Consumenten zijn vandaag de dag compleet uitgerust met moderne smartphones met vaak goede kwaliteit camera’s, snelle mobiele internetverbinding en een variatie aan apps. Camerateams die live kunnen uitzenden zijn altijd paraat. Welkom burgerjournalist!

Het enige dat nog ontbrak, was een goede livestream-app. Bambuser heeft het geprobeerd, maar opeens waren daar Meerkat en Periscope, waarvan Periscope (eigendom van Twitter) de laatste periode flink doorbreekt.

Consumenten gebruiken het al volop, maar de traditionele media (nieuwsorganisaties) hebben het nog niet in hun workflows en processen zitten.

Bommelding

Op zaterdag 6 juni, omstreeks half één kwam er een bommelding binnen bij een Jumbofiliaal in Groningen. Eén van de aanwezigen die het pand moest verlaten was Rianne Schuurman. Ze is manager communicatie bij het Martini Ziekenhuis en bedacht zich opeens dat ze een nieuwe app had geïnstalleerd die ze nog nooit had gebruikt, genaamd Periscope. Acht minuten later deelde Rianne via Twitter de link naar haar livestream via Periscope. Met veel anderen heb ik haar bericht geretweet, waarmee wij het deelden met veel andere gebruikers van Twitter.

Jij bent het kanaal

In mijn lezingen gebruik ik regelmatig onderstaand plaatje. Daarmee maak ik duidelijk dat communicatiekanalen snel veranderen en dat het ene moment e-mail en de fax hot zijn en jaren later Twitter en Facebook. Jij bent het kanaal, want jouw content wordt naar buiten gebracht.

In geval van Rianne: zij was het kanaal dat via Periscope werd gefaciliteerd. Om die reden zat al het publiek live op het Periscopekanaal van Rianne. Bijna 15.000 mensen volgden alles rechtstreeks en ook de NOS besloot op haar internetkanalen te verwijzen naar de livestream van Rianne.

Op locatie kon je duidelijk zien dat hulpdiensten en journalisten vreemd keken naar Rianne, terwijl de gewone burger heel goed door had dat ze zelf live aan het filmen was. RTV Noord bedacht zich echter geen moment: ze waren Rianne behulpzaam door haar een extra batterij te geven voor haar smartphone én kwamen met een perskaart. Maar de politie liet Rianne niet toe tot het persvak. Dit betekende dat de politie er bijna live voor zorgde dat de traditionele journalisten zonder bereik antwoord kregen en de burgerjournalist met 15.000 kijkers een eind moest maken aan de uitzending. Om die reden besloot ik een Tweet te plaatsen waarin ik mijn teleurstelling kenbaar maakte.

Rianne bleef op afstand alles verslaan. Gelukkig besloot de politie Groningen snel na de eerste weigering Rianne toch te woord te staan. Slim van ze, want daarmee maakten ze in één keer alles goed. De politie leert vandaag de dag rap, dat is een geruststelling. Vandaar mijn complimenten aan Politie Groningen.

Wijzigen werkwijze

Op basis van hetgeen Rianne Schuurman op 6 juni liet zien, kunnen nieuwsorganisaties veel leren. Rianne’s samenvatting van deze enerverende dag beschreef ze naar mij als volgt:

“Nog even mailen wat er door me heen gaat, zo’n dag waarop ik voor het eerst via Periscope heb gefilmd? Het is nu 01.00 uur en nog steeds komen er berichten binnen via Twitter, FB, Whatsapp, waar ik natuurlijk nog op reageer, want het blijft leuk! Hier in huis ligt iedereen al op één oor, maar bij mij giert de adrenaline nog door het lijf. Straks maar even een meditatie-appje aan zetten… 🙂 Nooit gedacht dat mijn eerste ‘uitzending’ via Periscope zoveel teweeg zou brengen. Volgens de media ‘schrijf ik geschiedenis’, ‘ben ik een internetfenomeen’ en beschik ik over ‘oprechte nieuwsgierigheid, liefde voor haar volgers en de nodige zelfspot’. Ik weet het niet. Ik heb gewoon iets uitgeprobeerd wat via social media beschikbaar was en hiermee is het bewijs wel weer geleverd dat je heel ver komt met een portie enthousiasme, spontaniteit, lef, jezelf zijn en samenwerking/verbinding. Want zonder tips en trucs van bijvoorbeeld de volgers, de medewerking van de laiverds van RTV Noord en de politie en brandweer, was dit natuurlijk niet zo’n succes geworden. Ik zeg laiverds, omdat ik ergens in de media als ‘nuchtere Groningse’ werd omschreven. Daar moesten mijn kinderen toch wel heel erg hard om lachen. Ik ben geen Groningse en  ‘mam, jij kent nog geen woord Gronings!’ Dus wel.”

Vijf tips voor nieuwszenders

Hieronder volgen tips voor nieuwsorganisaties en hulpdiensten die hierdoor bij dit soort gebeurtenissen effectiever kunnen communiceren en samenwerken.

1. Wees betrokken en aanwezig en werk samen met burgers

Bij grote gebeurtenissen en bijvoorbeeld evenementen zijn veel burgers aanwezig. Er loopt dus veel talent en kennis rond. Maak daar gebruik van. In geval van Rianne: RTV Noord deed er alles aan om haar te ondersteunen. Heel slim van ze om samen met Rianne op te trekken.
De NOS deed het geweldig door haar livestream te delen. Veel andere journalisten ter plekke hadden overduidelijk niet door wat er gebeurde. Dat Rianne de mediawereld heeft wakkergeschud blijkt uit alle aandacht, zo ook uit een tweet van Margreet Fernhout die voor de NOS werkzaam is.

2. Ga het gesprek aan met het publiek

Nog steeds zie je dat er via kanalen als Twitter en Facebook zelden een conversatie aan wordt gegaan door nieuwsorganisaties. Geloof me: dat werkt. De gunfactor van de burger is belangrijk. Tijdens de livestream van Rianne gaf ik haar als één van haar eerste kijkers tips. Samen met anderen adviseerden wij haar wat te doen: van Jumbomedewerkers vragen stellen tot het publiek te vragen wat er door hen heen ging. Rianne startte interactie met het publiek (haar kijkers) én met de mensen ter plaatse. Met haar achtergrond als manager communicatie was ik niet verbaasd dat ze de vele tips eenvoudig wist om te zetten in actie. Rianne was het kanaal!

Als organisatie is het belangrijk te meten en vervolgens te weten waar je op gaat sturen (zie ook tip 5). Vandaag de dag is het essentieel daarvoor een goede internet strategie te ontwikkelen waarbinnen je onder andere Key Performance Indicators (KPI’s) vaststelt. Je gaat dan direct sturen op de kwaliteit van je betrokkenheid. Voor Facebook ziet bijvoorbeeld de betrokkenheid op de NOS Facebook pagina er als onderstaand uit, aldus Fanpagekarma . Actief sturen op de “rode bolletjes” , het type content en het moment van plaatsing per type content en de pagina krijgt meer bereik.

3. Teamwork tussen burgers, nieuwsorganisaties en hulpdiensten bevorderen

Ik denk dat het essentieel is dat nieuwsorganisaties en hulpdiensten om de tafel gaan om te kijken hoe ze om moeten gaan met het inzetten van burgers binnen de traditionele processen. Zaterdag gedroegen journalisten zich ongemakkelijk en wist de politie niet goed wat ze ermee aan moesten. Communicatie en wijzigen van de bestaande paden is mijns inziens zeer belangrijk.

4. Zorg dat de content voor publiek ook wordt getoond op nichekanalen

Enzo Knol is niet voor niets populair. Hij is het kanaal. Het publiceren op alleen de eigen kanalen van de nieuwsorganisaties is niet altijd de beste keuze. Ik geloof erg in contentniches, die goed gefaciliteerd kunnen worden door bestaande nieuwsorganisaties: van een specifieke Facebook-pagina voor een bepaald interessegebied en die mede laten beheren door de doelgroep tot het samenwerken met betrokken burgers door bijvoorbeeld een onbenutte tv-studio in de avonduren beschikbaar te stellen aan jongeren om internet-tv te maken of leuke vlogs te produceren. Hoe cool zou het bijvoorbeeld zijn wanneer nieuwsorganisaties een Periscope workshop organiseren om burgers te leren livestreamen langs de weg bij de Tour de France en die content uit de zenden via hun traditionele kanalen. Immers met de LanParte Hand Held en je smartphone creëer je stabiel beeld waar je verbaasd over zult zijn!

5. Meten van de resultaten en bijsturen om publiek optimaal te bedienen

Het meten van resultaten is een belangrijke stap. Vandaag de dag wordt er – zover ik weet – nog steeds afgerekend op de luister- en kijkresultaten op radio en tv, terwijl internet domineert. Tijd om moderne meetinstrumenten in te zetten om nieuws ‘te vinden’, resultaten van gemaakte content in één oogopslag te kunnen zien en direct te reageren wanneer dat nodig mocht zijn.

Heb je nog geen internet strategie met daarbinnen duidelijke KPI’s dan betekent het werk aan de winkel. Een voordeel is wel dat het op zich vandaag de dag relatief eenvoudig is meer bereik te krijgen vanwege de beschikbaarheid van zoveel mooie meetinstrumenten. Tenslotte meten=weten. Facebook leent zich daar uitstekend voor. Zo is het kinderlijk eenvoudig om te weten wanneer jouw fans in hun tijdlijn kijken, want daar draait het tenslotte om. Niemand gaat vandaag de dag meer naar een Facebook pagina toe toch?

Het mag duidelijk zijn dat iedereen vandaag de dag simpel kan livestreamen. Data abonnementen worden steeds goedkoper en mobiele netwerken sneller. Is het een idee voor de nieuwsorganisaties om Periscope na te bouwen in hun eigen app? Tenslotte is Periscope een app die momenteel beperkingen kent voor doeleinden zoals dit. Bovendien kun je dan zelf wanneer er iets gebeurt de livestreams van de crowd simpel managen vanuit de regiekamer!

Tenslotte nog enkele adviezen voor Periscope:

1. Maak Landscape uitzenden mogelijk. Dit lijkt bij veel gebruikers nog tot verwarring te leiden.
2. Ontwikkel een ‘mute’ knop (voor geluid). Tijdens het maken van live streams wil je tussendoor wellicht iets persoonlijks bespreken.
3. Geef een visuele indicatie hoeveel karakters er maximaal in een tweet gaan.
4. Maak statistieken beschikbaar.
5. Herinner de gebruiker steeds of hij/zij het filmpje wel dan niet lokaal wil opslaan

Succes!