Genesis: ode aan de verhalenverteller & inburgeraar

Column – Zie het internet als een groot stel hersens, als het brein van de mensheid. Onze hersens, aldus Wikipedia, hebben vele tientallen miljarden neuronen, waarvan elk in verbinding staat met een groot aantal andere neuronen, mogelijk duizenden. Het is een netwerk met miljarden gebruikte verbindingen, maar vooral ook ontelbaar veel niet-gebruikte verbindingen. Maar die paden kun je banen.

‘Hersenonderzoek laat zien dat emotioneel meeslepende verhalen ons ook fysiek transformeren; ze stimuleren de neurotransmitters in onze hersenen die nodig zijn om nieuwe netwerkverbindingen aan te leggen.’ Het citaat komt uit het programmaboekje van Genesis, het vijf uur durend stuk van Het Nationale Toneel, het speelt in het Zuiderstrandtheater te Scheveningen. Vijf boeiende uren die goed zijn voor vijftig hoofdstukken, vijfhonderd gedachten en zeker vijftig miljoen nieuwe verbindingen in de hersens van de bezoekers.

Twee gedachten dan.

Storytelling: te pas en te onpas gebruikt

De eerste gaat over storytelling. Genesis begint met de schepping van de aarde en de eerste man en vrouw, het gaat over broedertwisten tussen Kaïn en Abel, over Noach die met zijn vrouw, drie zonen en alle diersoorten de zondvloed overleeft, over God die de toren van Babylon vernietigt, waardoor de mensen zich over de aarde verspreiden. Genesis is een groot reisverhaal met broedermoorden, verkrachtingen, burgeroorlogen en ook onvoorwaardelijke liefde en vergevingsgezindheid. De mens is een storytelling animal, een verhalen vertellend dier. Zonder verhalende mensen hadden we geen Hebreeuwse Bijbel gehad, en geen Koran.

De Bijbel en de Koran, het zijn inspirerende verhalen. En zoals Het Nationale Toneel in de bewerking van Sofie Kassies het in Scheveningen op de planken brengt, zo is het vertellen van verhalen bedoeld. We moeten zuinig zijn met het ‘storytelling’. Te pas en vooral te onpas wordt het begrip nu toegepast. Als je de nieuwe V&D topman John van der Ent hoort zeggen dat ‘food the new fashion’ is en dat in de V&D-nieuwe stijl meer ruimte komt voor retailtainment (jaja, entertainment in retail), dan houd je je hart vast. Dit is niet eens de aanzet tot een verhaal, dit is het gemekker van een lam dat geslacht gaat worden. Storytelling is een vak, doe het goed of doe het niet.

Leiders hebben moeite met ‘inburgeren’ in nieuwe wereld

Een tweede ‘Genesis’-gedachte. God gaf Abraham de opdracht uit zijn land te weg te trekken en zijn familie te verlaten. Abraham doet dit, maar blijft hangen in zijn eigen cultuur. In zijn nieuwe leefomgeving kent niemand zijn verhalen, de verhalen die de stutten vormen voor zijn identiteit. In hedendaags taalgebruik: Abraham heeft moeite met de inburgering.

Precies het probleem dat breed gevoeld wordt in de top van het bedrijfsleven. Er is grote moeite zich aan te passen aan de nieuwe leefomgeving, die gedreven wordt door andere conventies. Die vraagt om andere werkwijzes. Die het bestaansrecht van managers, lijnrapportages en organogrammen ter discussie stelt. Het is een omgekeerde inburgeringsproblematiek: de leiders bleven, maar het volk is drastisch veranderd. Het maakt gebruik van eigentijdse verhalen, die met de snelheid van het licht verspreid worden.

Het internet als wereldwijde hersens

Het internet als de wereldwijde hersens, door de verhalen worden iedere seconde nieuwe verbindingen gelegd. Een inspirerend stuk als Genesis is een ode aan de verhalenverteller en inspireerde tot de gedachte van de omgekeerde inburgeringsproblematiek in de top van het bedrijfsleven.

Deze column werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.

Foto’s met dank aan Fotolia.