9 inspirerende ideeën om je leven in 2015 te veranderen

Vol verwachting steek ik bij het Amsterdamse Leidseplein over. Traditie en getrouw ga ik de ideeën van TEDxAmsterdam via een publiekelijk epistel weer aan de mijne koppelen, boordevol inspiratie voor 2015. Een dame met paraplu loopt voor de ingang van de Stadschouwburg mijn kant op. De lange rij kan ik links laten. Stellig begeleidt ze mij naar een aparte ingang en wenst mij plezier.

Vanaf het eerste balkon kijk ik naar de iconische zaal die steeds voller wordt. Het logo van TEDxAms schijnt fel op de nog gesloten rode gordijnen. Ondertussen klinkt een voice-over die de spanning verhoogt, met anticiperende mededelingen en ritmische – bijna muzikale – tiktak-intervallen tussendoor. Voor sommige bezoekers misschien enigszins irritant zo op een vroege grijze morgen, voor andere betekenisvol. Het getiktak legt namelijk een onontkoombare link naar het buitengewoon machtige thema van alweer deze zesde TEDxAms-editie: Somewhere in time.

Somewhere in time, today’s theme at #TEDxAms. Grand as a subject. Think about it. Noise around us every day. Curious!

Tijdreizigers aller landen, verenigt u!

We leven in een fascinerende tijd waarin er meer mogelijk is dan ooit. Het duurt niet lang meer voordat ik de vraag ‘hoe was dat dan zonder het internet’ zal moeten beantwoorden. Door de tijd reizen wordt steeds minder een dromerig science fiction-idee, maar, onder andere door technologie, in zekere mate een realiteit. Bovendien reizen wij allemaal door de eeuwige tijd, ongeacht onze overeenkomsten en verschillen als wereldbevolking.

In aanloop naar het evenement is het dan ook mogelijk om onderdeel te worden van een menselijke klok, via theHumanClock.org. Niet alleen voor een seconde onsterfelijke roem, maar vooral om een gezicht toe te voegen aan de kleurige verzameling gezichten. Je weet wel, diversiteit en humaniteit. Tijdreizigers aller landen, verenigt u! Hoezeer dit aansluit bij mijn persoonlijke levensroeping? Inmiddels is dat een bekend gegeven – zo weet ik, hoop ik, ach, zeg het maar.

Idee 1: Alles wat je nodig hebt, zit in jezelf

Als kind wordt Remy van Kesteren hopeloos verliefd op de harp. Zijn grote droom is om voor harpiste Isabelle Moretti te spelen. Wanneer die langgekoesterde wens in vervulling gaat, wil hij zoveel mogelijk stukken, bestaande uit indrukwekkende noten en coupletten, voor haar spelen. In plaats daarvan legt zij haar hand op zijn schouder, als gebaar om te stoppen. Moretti vraagt hem naar het waarom.

Na een intens gesprek gaat hij een beetje teleurgesteld terug naar huis, want van dat spelen is weinig terecht gekomen.

De dag na zijn ideaalvoorstelling in Parijs gaat hij weer spelen, voor haar, nee, voor zichzelf. Pas dan begrijpt hij wat zij gedaan heeft. De muziekonderdelen vallen in een magisch allesomvattend geheel, dat zelfs boven alle kunsten en tijdzones uitstijgt. Hij leert dat alles wat je nodig hebt, al in jezelf zit en niet erbuiten of in anderen. Je bent compleet als mens. Wel is het handig om wat geduld en een inspiratiebron te hebben, misschien wel een muze…

Everything that you desire & that you are is already in you. You are complete. You only need some patience.

Idee 2: Draag iets positiefs bij

Van een muzikaal geheel dat alle tijdsgrenzen overschrijdt, gaan wij naar ID&T’s voorman Duncan Stutterheim die het publiek in de zaal op Sensation White-achtige wijze uit de stoelen krijgt en laat voelen dat iedereen leeft. Wat ik niet wist, is dat het wereldberoemde dansconcept Sensation White een gepassioneerde huldebetuiging is aan zijn overleden broer.

Werk vanuit je passie. Zie wat iedereen ziet en durf te doen wat niemand doet. Draag iets positiefs bij aan de wereld, al helemaal als je in de positie verkeert om veel terug te geven. Met deze kernachtige boodschappen wil Stutterheim laten zien hoezeer hij het ondernemerschap een warm hart toedraagt, zeker bij de jongere generaties die constant op zoek zijn naar kansen en vernieuwingen.

Stutterheim kent de pieken en dalen van het ondernemerschap, maar hij weet ook als geen ander hoezeer vrijwilligerswerk een impact kan maken. Vaak leiden kleine beslissingen tot grotere en zijn het vrijwillige bijdragen die de wereld daadwerkelijk veranderen. Zo zet hij jongeren in om ouderen een handje te helpen en is drinkwater op zijn festivals gratis. Inmiddels is dit, als ik mij niet vergis, ook zo goed als verplicht gesteld in Nederland. Een slokje water in de toiletten is niet meer nodig.

Idee 3: Kom tot creatieve oplossingen door diversiteit en globalisering

Niets is zo sterk als een idee waarvoor de tijd gekomen is, beweert Victor Hugo en daar is Simon Anholt het mee eens. Een man met een sterke wil en visie. Wij kunnen elkaar de hand schudden, zeker op het gebied van diversiteit in de breedste zin van het woord. Zijn filosofie sluit aan en zijn werkervaring intrigeert. Google gerust.

Simon Anholt is het ook eens met Bob Marley die ooit zong dat wij het allemaal moeten mixen: ‘You’ve got to stir it up.’ Anholt’s favoriete woord is ‘dapple’. Saai mag dan wel puur zijn, maar daar vloeit niets fascinerends uit voort. Oplossingen komen voort uit diversiteit, zowel op macro- als op microniveau en in ieder aspect van het leven. Diversiteit is creativiteit.

Daarom is het belangrijk om de schoonheid van globalisering te hervinden. Het is mogelijk om globalisering niet als probleem, maar juist als oplossing te zien. Anholt komt met een gerichte schatting van 700 miljoen wereldburgers die over landsgrenzen heen kijken en opportunistisch handelen vanuit kortzichtig eigenbelang beu zijn. Tijdens TEDxAms maakt Anholt dit tastbaar door de aankondiging van een beweging, namelijk The Good Country Party. Journalisten en individuen die The Good Country Party een wereldwijde partij noemen, hebben kennelijk niets van zijn talk begrepen.   

Tijd voor minder competitie en meer collaboratie. Tijd voor oprechtheid en verantwoordelijkheid. Zijn er grote vraagtekens? Natuurlijk, een gegeven. Laten wij alle praktische vraagtekens voor het gemak even onbenoemd. Eén abstract vraagteken benadrukt de grens van dapple. Wanneer slaat dit door in iets dat helemaal niet ‘goed’ is? Stof tot veel conversaties en opinies, waarbij we ons onder meer kunnen afvragen of het politieke stelsel à la 18^e eeuw aansluit bij de huidige tijd.

Idee 4: Hoe uitzichtloos de situatie ook is, blijf dromen en geloof

Hoe vaak oordelen mensen zonder ook maar iets te weten van hoe iemand echt in elkaar steekt, waar iemand vandaan komt en wat de daadwerkelijke ervaringen zijn? Breek mij de bek niet open. Zo ook in het geval van professioneel ballerina Michaela DePrince, ooit in Afrika geboren als Mabinty Bangura. Vanaf een afstand lijkt het alsof ze in een sprookje leeft. Niets is minder waar. Wat zij heeft moeten doorstaan, doet de zaal verbazen dat zij het als mens voor elkaar heeft gekregen. Ze krijgt een staande ovatie.

Vanwege haar pigmentvlekken is Bangura een duivelskind, gedoemd voor het leven. Ze zal nooit kunnen trouwen is de overtuiging en zij is niets waard. Zij wordt hardnekkig gepest en uitgesloten, verliest haar familie aan de dood door de rebellen en krijgt te maken met zulk traumatisch geweld, dat alleen valt te bevatten door mensen die zelf geweld kennen of hebben gekend. Geweld is de meest duistere kracht die er bestaat.

Hoe uitzichtloos de situatie ook is, blijf dromen en geloof dat er iets beters komt. DePrince die als kind al van ballet droomt, is daar het bewijs van. Nadat zij door een Amerikaans gezin geadopteerd is, krijgt haar leven een andere wending. Eén vol prachtervaringen die voor de meesten van ons geeneens weggelegd is. Doorzettingsvermogen kan levens redden, mits je er niet alleen voor staat. Haar Amerikaanse ouders zijn cruciaal geweest voor waar zij nu staat. We kunnen voorbeeld aan hen nemen. Door hun steun, krijgt DePrince een kans. Sterker nog, een heel leven.

Idee 5: Zet door, ondanks angst

Activist en International Director van Greenpeace Kumi Naaidoo geeft ons een hoop handvaten voor impactvolle verandering. In zijn talk staat klimaatapartheid centraal. Er zijn geen banen op een dode planeet. Er is niks mis met de aardbol, maar met ons gedrag. Het is aan de wereldbevolking om samen te werken, zodat wij de levens van onze toekomstige generaties veiligstellen. Wij schrijven nu geschiedenis en bepalen waar het naartoe gaat.

De handvaten die Naaidoo bespreekt, zijn echter toepasbaar voor iedere kwestie. Als we eenmaal alert zijn op onmenselijkheid en onrecht, is het van belang om vast te houden aan de grote idealen en doelstellingen. Verandering is geen sprint maar een marathon. Verandering sluit angst niet uit, maar zet door, ondanks die angst.

Once we understand inhumanity & injustice, we should remain faithful to the bigger goal. Change is not a sprint, but a marathon.

Transitie begint met moed. Morele dapperheid is de sleutel tot effectieve verbetering. Veel mensen denken dat zij als eenling geen impact kunnen maken. Laten wij per direct van dit idee afstappen. Misschien een bekend verhaal, maar ooit met een mug in een kamer geslapen? Verandering komt niet voort uit de aanzienlijke inspanningen van enkele meesters, maar uit de bescheiden inspanningen van ons allemaal. Laten we samen strijden en lasten dragen.

Idee 6: Neem geen genoegen met ‘nee’

Neelie Kroes kan het bij ons Nederlanders niet meer verkeerd doen. Zij wordt door velen als voorbeeldige topvrouw gezien. Vanuit de zaal horen wij ‘we love you’ als zij op het podium staat. Zij staat er rustig. Het leven begint pas na de Europese Commissie. Er komt niets in van een pensioen. Kroes begint opnieuw, met een start-up. Nooit te laat om nieuwe dingen te proberen, op welke leeftijd en in welke levensfase dan ook.

Europa is klaar voor vernieuwing en er is genoeg geld beschikbaar. Nederland kan hierin een sleutelrol innemen. Sterker nog, laat Amsterdam het epicentrum van innovatie worden. Kroes wil van de jongere generaties met briljante initiatieven leren. En terecht! Laten wij daarbij niet kopiëren wat er op ondernemersvlak in andere landen gebeurt en uitgaan van wat we zelf te bieden hebben. Daar zit onze meerwaarde en onderscheidingsvermogen. Binnen een stimulerende omgeving zoals Amsterdam, is dit voor hardwerkenden weggelegd, ook voor vrouwen met kinderen.

It can be done. Women with children can have leading jobs. We should provide a stimulating environment.

Neelie Kroes wil vragen, opmerkingen en suggesties uit de zaal. Zij komt met een dosis positieve aanmoediging. Geen genoegen nemen met ‘nee’. Risico’s nemen en leren van falen. Haar lijst met mislukte projecten is langer dan die met successen, verzekert ze. Zij spreekt direct tot het publiek en wil alleen bij haar voornaam genoemd worden.

I can assure you, my list of failures is longer than successes.

Ongetwijfeld liggen haar beheerstheid en rust ten grondslag aan haar welslagen, meer dan enkel haar expertise en kennis. Neelie Kroes kan aan het laatste via alle mogelijke manieren komen. Die beheerstheid en rust wekken echter geloofwaardigheid, vertrouwen en kracht op. Dat geheim maakt Kroes tot het fenomeen heldhaftige topvrouw en met de jaren steeds meer een moeder-overste in nationale zin.

Idee 7: Durf je te uiten door kledij

Worden ouderen en dan vooral oudere vrouwen afgeschreven door de maatschappij? Zijn zij onzichtbaar geworden? Gaat het woord ouderen hand in hand met treurige beeldvorming? Ari Seth Cohen laat zien hoe onzinnig het is om te denken dat ouderen, vooral oudere vrouwen, zieke en uitgeleefde geraniumplukkers met bochelruggen zijn. Samen met artistiek pronkstuk Debra Rapoport uit New York, laat hij zien wat stijl en elegantie inhoudt.

Hoe ouder je wordt, hoe meer je in jezelf groeit. In alle opzichten kan ik dit beamen. Ook al grap ik over de opkomende grijze haren, qua stijl, gezondheid, allure, persoonlijkheid en meer ontwikkel ik mij iedere dag. Kleding ondersteunt hierin. Durf je dus te uiten door kledij. En, als ik ooit op Rapoport’s huidige leeftijd in staat zal zijn om met fysieke intensiteit pilates of andere oefeningen uit te voeren, zal ik mijn zegeningen tellen.

Dressing up & being creative allows us to be healed. One of my motto’s! Artistic old women define elegance.

Idee 8: Gun jezelf liefde

Harvard Medical School Professor George Vaillant grapt over het feit dat het lastig is om een professor te leren hoe een TED talk te geven. Qua presentatie mag dit dan meer op een introverte lezing lijken, hij weet als enige spreker een traan bij mij te ontlokken. Niet omdat hij over bijzonder veel kennis beschikt – zo weet ik van rechtstreekse bronnen, maar vooral omdat hij echt is. Niets van wat hij vertelt, is gespeeld of aangedikt.

Vaillant spreekt over identiteit, intimiteit, consolidatie op carrièrevlak, generativiteit, betekenis en integriteit. Dit doet hij aan de hand van een voorbeeld van een mensenleven. Hij laat zien hoe die zaken invulling krijgen, waarbij liefde en empathie de ingrediënten zijn tot ijzersterke coping en geluk. Gun jezelf liefde. Alleen dan kun je als mens ontvankelijk zijn aan wat de wereld te bieden heeft en jezelf verder ontwikkelen.

Herstel en ontwikkeling komen met de jaren. Ons lichaam groeit op een gegeven moment niet meer, maar onze hersenen wel. Twee uitspraken in dit verband die zo groots zijn zoals ze zijn, dat ik er geen Nederlandse vertaling bij wil plaatsen: “Denied this in boyhood for reasons I now understand, it took me years to tap substitute sources” en “Before there were dysfunctional families, I came from one. The truly gratifying unfolding has been into the person I’ve slowly become: comfortable, joyful, connected and effective.” Ik wil ouder worden. Het mooiste moet namelijk nog komen.

Denied this in boyhood for reasons I now understand, it took me years to tap substitute sources.

Idee 9: Doe regelmatig iets met gratie wat je nooit eerder gedaan hebt

Somewhere in time is in alle opzichten fraai vormgegeven tijdens TEDxAms, ook via de kunsten. Geboorte, dood, de tussentijd en erna worden ten tonele gebracht. Zoals iedereen word ik op alle mogelijke manieren geconfronteerd met de geringe tijd die ik heb. In het afgelopen jaar heb ik regelmatig iets met gratie proberen te doen, wat ik nooit eerder gedaan heb. Verandering zit immers in jezelf.

Deze editie van TEDxAmsterdam is wat mij betreft de beste tot nu toe. Misschien moet ik toegeven dat dit komt doordat vele facetten die met mijn leven te maken hebben en iets over mij zeggen, hier en daar kleur hebben gekregen. Complimenten aan de organisatie voor de doventolk. Complimenten aan Jim Stolze voor zijn presentatie. Ook dat mag gezegd worden. [Jim, wie is jouw mentor? Iemand van RTL? Hook me up!]

Geen leven is niets waard. We kunnen het niet maken om nergens om te geven. In de afgelopen maanden heb ik mijn vrijwillige projecten met vrouwen weer opgepakt. Vrouwen kunnen altijd bij mij terecht, of het nou gaat om lichte onderwerpen zoals balans tussen werk en privé of vrouwen in de IT, of om zware onderwerpen zoals huiselijk geweld en racisme. Dat hoeft niet via officiële instellingen. Ik geef, vanuit mijzelf.

Vrouwen, hoe kan ik helpen?

Organisaties, hoe willen jullie hierbij aansluiten?

Voor mij is (gender-)diversiteit en alles wat daarbij komt kijken, geen agendapunt om mijn beste beentje voor te zetten. Ik weet waar ik over spreek, omdat ik het deel. Laat mij voorlopig cocoonen en geven.

Fijne feestdagen en een verenigd 2015.