Kan je met het Internet of Things minder energie verbruiken?

Een veelgestelde vraag is wat nou eigenlijk het nut is van al die slimme apparaten die in het kader van het Internet of Things (IoT) aan elkaar gekoppeld zijn. Vaak krijg je dan een vergezicht, waarin miljoenen van dit soort apparaten informatie gaan verzamelen die vervolgens wordt geaggregeerd. Maar wat is er nu al mogelijk? En wat heb je eraan? Hoe zit het bijvoorbeeld met die slimme thermostaten?

Energie

Een van de markten die volgens PwC het beste past bij het Internet of Things, is de Power and Utilities markt (energie en nutsbedrijven): in de VS investeren 32% van de bedrijven al in IoT toepassingen. In Nederland zie je dit ook gebeuren, bijvoorbeeld met de slimme energiemeter.

We krijgen allemaal een slimme meter (die o.a. op afstand is uit te lezen door de energiemaatschappij). Maar de intelligentie gaat verder ons huis in, onder andere Eneco biedt haar consumenten klanten een slimme thermostaat en energiemeter aan. Daarmee krijg je niet alleen inzicht in je verbruik maar daardoor ook meer controle.

Anna, Nest en Toon

Er is Anna van De Nederlandse Energiemaatschappij. We hebben ook Nest (eigendom van Google), van Essent. En er is Toon, van Eneco. Naast de feitelijke constatering dat alledrie een vierletterige naam hebben, valt op dat de meters niet onderling uitwisselbaar zijn. Met Toon kan je niet naar Essent en Anna doet niets voor je bij Eneco. Wat heb je nu al aan deze energiemeters?

Vanwege het marktleiderschap van Toon (met circa 100.000 aansluitingen eind 2014) ga ik deze vraag beantwoorden aan de hand van Eneco’s ‘slimme meter’. Die helpt je energie te besparen, aldus de – Nederlandse – maker Quby.

Innovatie door irritatie

Toon is niet ontworpen door Eneco zelf, maar door het Amsterdamse bedrijf Quby. Zoals je misschien weet kan innovatie op diverse manieren ontstaan: inspiratie, nieuwsgierigheid of zelfs simpelweg irritatie.

Apparaten in huis aansturen

‘Waarom is het niet mogelijk om op eenvoudige manier apparaten in huis aan te sturen?’. Met deze vraag en een home control box is Quby in 2004 begonnen. Hiermee konden apparaten in huis aan elkaar worden gekoppeld (door middel van het, nogal technische,  ‘x10 protocol’).

Basisfuncties thermostaat ingehaald door techniek

Later pas is ingezet op het ontwikkelen van wat nu Toon geworden is, een thermostaat die gebruik van gas en elektriciteit kan meten en je bewust maakt van je energieverbruik. Hier speelde met name het gebruiksgemak een rol. Thermostaten zijn niet zo makkelijk te bedienen, laat staan op afstand met tablet of smartphone. De functionaliteit van een thermostaat, is ingehaald door de nieuwe mogelijkheden van intelligentie comfort, gemak en controle.

Pioniers zijn de kleine bedrijven

Opvallend is dat de bekende fabrikanten niet de eerste partijen zijn die dit soort nieuwe functionaliteit ontwikkelen en op de markt brengen, nee het zijn met name kleine bedrijven die dit soort producten ontwikkelen. Quby is daar een voorbeeld van maar ook het Amerikaanse Nest, onlangs overgenomen door Google voor het astronomische bedrag van 3.2$ miljard dollar.

Is Toon een echt IoT apparaat?

Toon is een thermostaat die ook je gas- en electraverbruik meet. Dat is slim, omdat het twee functies combineert die goed samen gaan: het op temperatuur houden van de woning en het monitoren van het energieverbruik (gas en elektriciteit).

Energieverbruik in de gaten houden

Er zijn allerlei redenen om je energieverbruik in de gaten te willen houden, van financieel tot duurzaamheid. Door het toenemend aantal gadgets, tablets, Xboxen en Playstations dat we hebben, kan het best wel eens zo zijn dat je energierekening toch hoger uitpakt dan je dacht. Probleem is natuurlijk dat je dit naderhand pas weet omdat je bij de jaarafrekening hoort of je teveel hebt verbruikt. Ook een goede reden om inzicht te willen hebben in energie verbruiken, is duurzaamheid. Het gebruik van fossiele brandstoffen is slecht voor het milieu, nog even afgezien dat de voorraad eindig is.

Logische plek is de thermostaat

Natuurlijk kan je ook iedere dag met een kladblok bij de meter zitten en de stand opschrijven, maar voor de meeste mensen is dat toch echt te veel werk. De thermostaat is dan ook een logische plek waar deze functies gecombineerd kunnen worden: die hangt op een zichtbare plek in de woonkamer.

Karakteristieken voor een Iot-device

Uit de eerder genoemde definitie van Gartner halen we een aantal karakteristieken: Een netwerk van fysieke objecten met ingebouwde technologie om te communiceren en te registreren (sensing) en/of om op basis van de meetwaarden de eigen besturing aan te passen en/of te interacteren met de buitenwereld.

Uit bovenstaande figuur kan je aflezen dat volgens de definitie Toon inderdaad een IoT device is, maar dan wel een met veel functionaliteit ten opzichte van bijvoorbeeld alleen een sensor die temperatuur meet en deze doorgeeft.

Delen of niet delen

Veel IoT-toepassingen gaan er vanuit dat data gedeeld wordt of in ieder geval naar een centraal punt worden gestuurd. Hoewel de energiemaatschappij precies weet wat je verbruikt, ze sturen je tenslotte ook een rekening, deelt Toon geen data als jij dat niet wilt. Zelfs al benader je Toon vanaf je tablet om het verbruik te bekijken, dan nog wordt de data daarna verwijderd.

Data blijft in Toon

Alle gegevens blijven binnen het apparaat zelf, tenzij je de vergelijkfunctie gebruikt waarmee je kunt zien hoe jouw verbruik is ten opzichte van andere, vergelijkbare gebruikers of zelfs vrienden. Dan is het natuurlijk wel nodig om de data te delen. Onllangs is aangekondigd dat de API (Application Programming Interface) van Toon open wordt, zodat ontwikkelaars en designers er nieuwe functionaliteit voor kunnen ontwikkelen.

Je energieverbruik is veilig

Met de keuze om geen informatie te delen vervalt voor een hoop mensen misschien ook het schrikscenario dat als jouw energieverbruik online staat, inbrekers die data kunnen hacken en zien of je thuis bent. Quby’s CTO Arjen Noorbergen had daar laatst een mooie reactie op: ‘Als inbrekers zo slim zijn, dan vraag ik me af waarom ze nog inbreker zijn?’

Werkt het?

De ultieme vraag is natuurlijk, werkt dit? Technisch gezien is het antwoord direct ja. Ik gebruik het zelf en het werkt goed. Maar in alle eerlijkheid, dat deed mijn vorige thermostaat ook. Bespaart het ook energie?

Dat is even een moeilijkere vraag om zelf te beantwoorden omdat ik hem pas kort gebruik. Met een andere energiemeter waar ik over heb geschreven haalde ik in een jaar de investering eruit.

Het streven is dus realistisch: een besparing van 10-15% is haalbaar. Ervan uitgaande dat je geen contract neemt, dus Toon en installatie zelf betaalt, kan je in binnen een aantal jaar de investering terugverdienen.

Neem je een meerjarig contract dan is Toon in sommige gevallen gratis, maar verandert je energietarief. Om dat uit te rekenen moet je echt wel even een spreadsheet maken want de berekening is toch iets complexer dan je denkt. Vandaar dat ik in bovenstaande berekening ben uitgegaan van het meest ‘ongunstigste’ geval, je betaalt zelf de meter en installatie.

Let wel, dit zijn gemiddelden. Er zijn zelfs voorbeelden van een dubbele gemiddelde besparing maar of daar je wooncomfort zoveel beter van wordt? Het valt te betwijfelen.

Is Eneco nou dom of slim?

Het aantal verkochte Toons zal aan het einde van het jaar boven de 100.000 liggen. Gerelateerd aan het aantal klanten van Eneco (zo’n 2.2 miljoen) is dit minder dan een procent.

Als je de potentiële besparing op 10% zet, en 2 miljoen klanten zouden overgaan naar Toon met een gemiddeld rekening van 1800 EUR, dan zou Eneco zo’n 360 miljoen euro per jaar aan omzet mislopen. Dat is toch een fiks bedrag, waarom doet Eneco dat? Dan snij je als bedrijf jezelf toch in de vingers?

Het antwoord ligt in duurzaamheid. Eneco zet in op het verminderen van gebruik van fossiele brandstof en Toon staat voor de consument centraal in dit model. Duurzaamheid, decentraal en samen zijn de kernwoorden.

Nieuwe functionaliteit en businessmodellen?

Hoe geavanceerd dit allemaal ook is, dit is nog maar het begin. Deze manier van meten vindt plaats door middel van een sensor die kijkt hoe snel de meter in de meterkast draait en meet dus de cumulatieve energie, niet ieder apparaat op zich.

Terwijl juist díe informatie kan heel interessant zijn om te zien: hoeveel verbruikt bijvoorbeeld jouw Xbox One aan energie? Daarvoor zijn zogenaamde slimme stekkers ontwikkeld, die tussen stopcontact en stekker gaan, communiceren met de thermostaat en zijn online te bedienen. Binnenkort werkt Toon ook samen met de Philips Hue lampen. Daarnaast werkt Quby aan nieuwe functionaliteiten voor Toon, waar het bedrijf geen mededelingen over doet.

Een scenario voor Toon dat nu getest wordt, is dat de Toon ook de CV-ketel monitort. Stel je voor dat het aanslaan niet in één keer gebeurt, maar dat een aantal keer moet worden geprobeerd. Op dat moment kan Toon dat signaleren en op basis van ervaring van andere thermostaten een signaal geven aan een monteur dat of bij de eerst volgende onderhoud het onderdeel vervangen moet worden. Hierdoor krijgt het onderhoudscontract dat veel mensen afsluiten ineens een hightech aspect.

Concurrentie

Een andere reden om Toon uit te breiden met nieuwe functionaliteit is natuurlijk dat er concurrentie is, veel energiemaatschappijen bieden de mogelijkheid om energie te meten en het verbruik in de gaten te houden. De Nest die binnenkort naar Nederland komt is daar een voorbeeld van maar ook de eManager van Nuon of de EvoHome van Honeywell.

Het IoT is dus echt dichterbij dan je denkt, misschien al wel in jouw huis.

Foto intro met dank aan Fotolia. Dit artikel maakt onderdeel uit van een reeks artikelen over het Internet of Things en dan specifiek toepassingen hiervan die nu beschikbaar zijn of op korte termijn beschikbaar komen.