Filter
ChatGPT De oorspronkelijke authentieke is een uitstervend ras geworden
‘De essentie van de creatie is dat hij plaatsvindt in eenzaamheid. Zonder enige bemoeienis van anderen, zonder dat je ooit naar een ander luistert.’
Fontainhead
Ayn Rand schreef het boek Fountainhead in 1943, en het citaat is van het personage Howard Roark, een briljante jonge architect. Hij is zichzelf, authentiek, weigert te luisteren naar de wens van de klant, is volstrekt integer, individualist, hanteert zijn eigen regels, zal zich nooit kunnen verenigen met een collectivistische aanpak. Roarke had nooit meegedaan aan ons koningslied, laten we het zo zeggen. Een diamantslijper doet niet graag het werk van een zielloze mossel.
Festival d’Avignon
Toneelgroep Amsterdam speelde de maand juli Fountainhead in Avignon, tijdens het festival d’Avignon. Zes voorstellingen in de openlucht, op de binnenplaats van het Lycée Saint-Joseph. Negen uur ‘s avonds beginnen, de zaal is uitverkocht en het publiek geboeid. Er wordt Nederlands gesproken, de teksten worden in het Frans op de seconde boventiteld.
Een briljante Ramsey Nasr speelt het personage Roark. Zijn tegenspeler is Aus Greidanus, de sociale architect Peter Keating, die ontwerpt wat zijn klant ontworpen wil hebben, een publieksvleier. Hans Kesting, Halina Reijn, ze zijn er allemaal. Lovende recensies verschenen in de Franse pers. De virtuoze bewerking van regisseur Ivo van Hove werd geprezen: ‘een van de origineelste voorstellingen van het Avignon-festivaljaar’ (LeMonde).
Kan een kunstenaar geïsoleerd zijn?
Nogmaals, de novel werd door Ayn Rand geschreven in 1943. Geen internet, geen social media. Meningen werden gevormd in cafés, sociëteiten, verenigingen en via de geschreven pers, met fase-verschillen die nu onbestaanbaar zouden zijn. Is de opstelling van Roark nog mogelijk, nu? Kan een kunstenaar geïsoleerd zijn? Hoe beschermt hij zich tegen giftige invloeden van de buitenwereld?
Roark wordt gevraagd een tempel te ontwerpen ter ere van de mensheid. Hij ontwerpt compromisloos, onorthodox, inclusief een naaktbeeld. Het publiek is woedend, het gebouw wordt vernietigd, in een rechtzaak wordt hij schuldig bevonden. De mensheid verdient deze tempel niet, is het oordeel. Maar is dat wel de juiste vraag? Zou het ook zo kunnen zijn dat de tempel deze mensheid niet verdient?
Het gebruik is massaal, maar het misbruik ook
Een interessante gedachte. Zie ‘de tempel’ als het construct dat wij, mensen maakten, om alles met elkaar te delen, oordelen, veroordelen. Twitter, Facebook, weblogjes, er zijn net zoveel drempels als in een ziekenhuis. Het gebruik is massaal, het misbruik ook. Bij voorkeur anoniem. De html-architect bouwde een tempel van meningparticipatie zonder zuilen of olijfhouten deuren.
De natte wind krijgt net zoveel aandacht als het briljante inzicht. De tempel schudt op haar grondvesten, dreigt te bezwijken. De oorspronkelijke authentieke is een uitstervend ras geworden, niemand ontkomt aan meningroest, tenzij je een digital detox ontslakking volgt. Deze wordt overigens aangeboden, op het internet.
Het publiek in Avignon liet de spelers zes keer terugkomen, het was half twee in de nacht. Dit stuk, deze tempel, verdiende het publiek, en het publiek verdiende deze tempel.
Foto’s met dank aan Fotolia. Deze column werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.
Over de auteur
