Virtueel geld moet rollen: wat kinderen van banken leren

“Nu ken je de belangrijkste taken van de bank”, zegt het filmpje op het eind. Het is het filmpje dat werd gemaakt ter gelegenheid van de ‘week van het geld’. De organisator is de Nederlandse Vereniging van Banken: vorige week werden er 4000 financiële gastlessen aan 140.000 kinderen gegeven. “Tijdens de gastles leren scholieren van alles over verstandig omgaan met geld.” In de vorm van een quiz. Waar je geld mee kunt verdienen. Nepgeld.

Bankiers die kinderen vertellen hoe je omgaat met geld

Bankiers die onze kinderen vertellen hoe je verstandig om moet gaan met geld, daar zit een risico in. Uli Hoeness die vertelt hoe je je belastingformulier moet invullen. De directie van de NS die een cursus ‘aanbesteding grote projecten’ geeft. Die belangrijkste taken van de bank, waar het filmpje mee eindigt, zijn duidelijk: als je geld leent aan de bank, krijg je rente, en als je geld nodig hebt moet je rente betalen. Dat –zegt het filmpje- is wat een bank doet, lenen en belenen.

Het filmpje liegt

Het filmpje liegt. Je zou hopen dat banken zich zo gedragen zouden hebben, dan was die hele week van het geld misschien niet eens nodig geweest. En er zijn meer filmpjes op de site. Ze liegen niet alleen, ze gaan uit van bezit, van kopen. Het wordt als de normaalste zaak van de wereld beschouwd dat iedereen in groep 6, 7 of 8 een smartphone heeft. Bas Bankpas voetbalt in een filmpje met Kees Krediet. Kees heeft schoenen over, die Bas mag kopen. Niet lenen, niet delen, niet gebruiken, nee, kopen. Bas haalt voor de buurvrouw een pak melk en krijgt hiervoor geld, of dat mag. Jazeker, je mag als kind bijverdienen, de mogelijkheid om het als aardigheidje te doen komt niet voor bij de antwoorden.

Willem de Woekeraar, Splinter Speculant, Leo Liborlichter, Pietje Privacy en Sam Superbonus kregen geen rol in de filmpjes. Dan zouden de kinderen wel eens slecht kunnen slapen.

Banken zijn niet geïnteresseerd in ruilen, delen of barteren

De bedoeling wordt duidelijk. Voor banken is een transactie in geld het aangrijpingspunt om iets te weten te komen van het gedrag van haar klanten. En dan niet contant geld, nee, gepinde transacties. Pinnen is als een stempel in de elfstedentocht: daaraan kun je precies zien welke route werd afgelegd, en hoe laat iedere stad werd aangedaan. Vandaar dat banken in het geheel niet zijn geïnteresseerd in ruilen, delen of barteren.

‘Met gesloten beurzen’

Het heet niet voor niets ‘met gesloten beurzen’. Vandaar ook dat Bas Bankpas en Kees Krediet een hoofdrol krijgen in de filmpjes. Niks liever dan dat alle kinderen van de lagere school zo snel mogelijk worden geholpen aan een bankpas, de camera die geïmplanteerd wordt in de portemonneetjes van de scholieren. En niks liever dan dat Kees Krediet bijspringt, als de bestedingsmolen dreigt vast te lopen. Het virtuele geld moet rollen, iedere gepinde transactie levert informatie op die verhandelbaar is. De rollen zijn omgedraaid. Ooit kregen we rente over gestald geld, nu verhandelt de bank ons gedrag aan derden. Voor onze eigen bestwil, zo wordt beloofd. Net zoals de leugentjes.

Deze column werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad. Foto intro met dank aan Fotolia.