Bestaat jouw bedrijf in 2020 nog? Businessmodellen voor de toekomst

“Alles wat we zojuist verteld hebben is volstrekt onbetrouwbaar”, relativeert Joost Steins Bisschop de zojuist gegeven presentatie. “In 2008 wisten we echt niet waar we nu staan, dus hoe we er in 2020 voor staan is niet meer dan een onderbouwde gok. Wat we wel weten, is dat degene die zich consequent aan zijn missie houdt, businessmodellen weet te combineren en zijn strategie steeds durft te aan te passen, er nog zal zijn in 2020.” En, voegt hij er snel aan toe, “onderschat niet de effecten van ontbundeling”. In dit artikel ideeën over succesvolle strategieën op weg naar 2020.

Joost Steins Bisschop heeft een paar dagen geleden op de Webwinkelvakdagen in de Jaarbeurs samen met Mieke van de Loo de resultaten gepresenteerd van het onderzoek ‘Businessmodellen van de toekomst’. Een onderzoek op initiatief van Shopping2020, uitgevoerd door een expertgroep. Auteur Jonathan Wiemer kondigde dit onderzoek eerder al op Frankwathcing aan, ik bespreek nu de resultaten die mij opvielen.

Hoe shoppen we in 2020?

Uit 19 mogelijke businessmodellen selecteerde de groep, geïnspireerd op het Canvas businessmodel, vier businessmodellen: Marketplace, Generic Reseller, Specialist reseller en Brand-direct-to-consumer.

Vier businessmodellen

De Market Place, een belangrijke plek voor het samenkomen van vraag en aanbod, is dankzij het internet alleen maar gegroeid en zal nog blijven groeien. Peer-to-peer commerce draagt hieraan bij, net als de kleine retailers die zich steeds vaker aansluiten bij de Market Place, om door hun doelgroep gevonden te worden.

Het Generic Reseller-model wordt vooral voor grote internationale spelers aantrekkelijk. Zij bepalen met hun slagkracht de (laagste) inkoopprijs voor hun klanten. De expertgroep ziet daarnaast plaats voor zich echt onderscheidende ‘local heroes’: hoe analoger het product, des te groter het bestaansrecht voor plaatselijke spelers.

De Specialist Reseller focust zich op niche-markten, heeft een hoge omloopsnelheid en een hoge mate van service-innovatie. “Specialistische kennis is belangrijk, maar er ontstaan daarnaast ook veel gemakservices die zich vooral richten op de bovenkant van de markt”, legt Joost uit.

Het vierde model is Brand direct-to-consumer, een model dat sterk in opkomst is. Direct verkopen aan de eindconsument door de producent. Het merk moet dan wel die extra onderscheidende service voor de klant bieden.

Reageren op een onbetrouwbare toekomst

Hoe kan een ondernemer nu, uitgaande van deze vier businessmodellen, een succesvolle strategie voeren op weg naar 2020? Joost: “Met behoud van je missie steeds reageren op de snel veranderende omstandigheden, daar gaat het om in de komende jaren. Ondernemers kunnen een heel nieuw businessmodel adopteren, maar ook accenten verschuiven binnen het gekozen model”, legt hij uit. De ontwikkeling van Amazon nu, is hiervan het ultieme voorbeeld.

Van Specialist reseller naar Marketplace

Maar ook Bol.com laat zien dat het bedrijf met behoud van haar missie het businessmodel aanpasst. Bol.com was ooit boekverkoper (Specialist Reseller), werd Generic Reseller en is nu ook Marketplace. Ook AH zit niet stil en verplaatst zich van een Generic Reseller naar een Brand-direct to consumer met het ‘Excellent’-huismerk. 
Flexibel omgaan met het businessmodel maakt ook overnames en de uitbreiding van de bedrijfsactiviteiten naar bredere markten mogelijk.

Het oneerlijke voordeel van elk model

Elk businessmodel heeft zijn eigen ‘oneerlijke voordeel’ (Canvas). De uitdaging is om dat voordeel toe te passen in je bedrijfsstrategie. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van de enorme kracht en grootte van het netwerk van de Marketplace. Of van de onverslaanbare inkoopkracht van de Generic Reseller, die daarmee prijzen kan bepalen in de markt. Van de specialistische kennis van de Specialist Reseller en ook van de consequent doorgevoerde merkbeleving die het Brand-direct to the consumer model biedt.

Ontbundelen van de elementen

Bedrijven worden steeds vaker opgeschrikt door nieuwe initiatieven die bestaande markten verstoren. Daarom is het zo belangrijk om niet star vast te houden aan dat ene gekozen businessmodel. 
Een verschijnsel dat voor de nodige verstoring zal zorgen, is ontbundeling, voorspelt Joost. Het ontbundelen van de elementen van de transactie.

Als voorbeeld van de ontbundeling noemt hij het bedrijf Ace & Tate. Ze bieden online een enorm assortiment brilmonturen aan. De websitebezoeker mag vier brilmonturen uitzoeken en die 5 dagen lang thuis voor de spiegel en voor vrienden uitproberen. De oogmeting is afkomstig van opticiens, waarnaar wordt verwezen. Voor 25,- voeren zij de meting uit. Voor een fijne prijs is de klant met de hulp van twee partijen koning. Ook een voorbeeld van ontbundeling: je koopt bij de éénn en krijgt geleverd door de ander. BMW Duitsland bijvoorbeeld, verkoopt direct een aantal automodellen. De levering vindt plaats via het dealernetwerk.

We weten ondertussen dat er steeds meer programma’s en robots komen die het voorspelbare werk gaan doen. “Daarom kan de Hema aanbieden om je testament op te stellen. Wordt het echt ingewikkeld, dan ga je nog naar de notaris”. De mogelijkheden om dat wat voorspelbaar is te programmeren, gaat de ontbundelingstrend versnellen.

Local heroes

De boekenbranche is nogal onrustig sinds de opkomst van online boekverkopers. Afgelopen week was boekhandelketen Polare weer in het nieuws, de winkels sluiten tijdelijk hun deuren. De betalingsproblemen blijken gebaseerd te zijn op een ‘interne’ discussie tussen de distributeur CB en de investeerder over het wel of niet voeren van een ‘long tail’-aanbod.

Stel dat de boekhandels van Polare zich echt als ‘local heroes’ gaan gedragen en de klant de service bieden van een degelijk (data-gedreven) persoonlijk leesadvies: de koper weet in dat geval dat hij bij het merk Polare zo wordt geholpen dat hij altijd met het juiste boek thuis of op de verjaardag aankomt. Die bestelling van dat boek gaat online, in de winkel of later thuis. De aflevering vindt binnen een (beperkt) aantal uren plaats. “Een Generic Reseller maakt van zichzelf een local hero door de ontbundeling van advies en koop”, vult Joost aan: “en wie niet ‘omnichannel’ denkt en handelt, zal in 2020 niet meer bestaan”.

Foto intro met dank aan Fotolia