Zoekt en gij zult vinden: een waarheid als een koe

“Nee, vooraf wisten we niet waar we naar op zoek waren. We dachten iets te kunnen vinden, zodat we misschien aanbevelingen zouden kunnen doen om stallen anders te ontwerpen”. Ik spreek met Dr. David Roberts, tegenover hem zijn vrouw Ann, beiden in rok. Het is het jaarlijkse IG-Nobel feest. Twee dagen ervoor werden in Harvard tien IG-Nobelprijzen toegekend. Roberts was een van de winnaars.

Waarschijnlijkheidsprijs

Hij won, samen met de Nederlander Bert Tolkamp, de waarschijnlijkheidsprijs met hun onderzoek naar het lig- en sta-gedrag van koeien. Het was gedaan, zoals het hoort in deze tijd, met hulp van ‘connected services‘. De koeien kregen sensoren, en zo werden twee kuddes in Edinburg en zuid-Schotland gevolgd. Hoeveel ze aten, stapten en wogen, hoelang ze lagen en stonden, hoe gezond ze waren.

De onderzoekers kwamen tot twee belangrijke bevindingen. Hoe langer een koe heeft gelegen, des te groter is de kans dat die koe spoedig zal opstaan. En, als tweede: als een koe eenmaal opstaat, is het niet eenvoudig te voorspellen hoe snel die koe weer zal gaan liggen. De kans dat een koe die zes uur heeft gestaan binnen een kwartier weer gaat liggen is net zo groot als een koe die een uur stond.

Onderzoek om te lachen

Het is typisch een IG-Nobelprijs waard: wetenschappelijk onderbouwd onderzoek dat je eerst aan het lachen maakt en waarover je later gaat nadenken. Het grote inzicht van deze bevindingen kwam later. Iedere koe heeft zijn eigen lig- en sta-patroon. Wat bleek? Een koe die een verandering in dit gedrag liet zien zou ziek worden, twee dagen later. Het was een aankondiging van een gezondheidsprobleem. Met als groot voordeel dat boeren nu eerder konden reageren op een komende ziekte.

Sensoren worden nu ook op de staarten van koeien geplaatst, en de eerste resultaten lijken aan te tonen dat het kwispelgedrag van zwangere koeien een nauwkeurige voorspeller is van het ‘baringsuur’.

Big data bij het gedrag van koeien. De onderzoekers, de ‘kwanten’ (quants), verzamelen gegevens, maar weten nog niet waar ze naar op zoek zijn. Dankzij de brute correlatiekracht komen er verbanden waarmee de ‘inhoudelijken’, de kwallen (quals), hun slag kunnen slaan.

Dodelijk bloed

Even later sprak ik Dr. Bart Knols, de malariawetenschapper, winnaar in 2006. Hij ontwikkelt nu een pil waarmee het bloed van mensen 24 uur lang dodelijk is voor een mug die de mens steekt. Je voorkomt dus niet dat je gestoken wordt, maar de mug is er geweest. Nut? Als alle malariadragers deze pil zouden slikken zou het muggen onmogelijk worden gemaakt om de ziekte op anderen over te brengen. Met andere woorden, de pil is een altruïstisch medicijn.

En zo was het een avond, met bh’s als gasmasker, big data voor koeien, een opera over koffie en het bewijs dat mestkevers de melkweg gebruiken om in een rechte lijn te kunnen lopen. Zoekt en gij zult vinden, het is een waarheid als een koe

Deze column werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad. Foto intro met dank aan Fotolia.