Spotify moet grondig op de schop

Het muzieknieuws vorige week was dat Radiohead-zanger Thom Yorke twee van zijn albums van Spotify heeft afgehaald. Uit protest. Yorke vindt dat nieuwe artiesten en nieuwe kleine labels veel te weinig opbrengsten krijgen uit Spotify, ‘terwijl de aandeelhouders binnenkort wel binnenlopen’, aldus een van zijn tweets.

Geen bezit, maar gebruik middels een luisterrecht

Het idee van Spotify is net zo eenvoudig als elegant. Spotify is een oneindig grote juke-box, waarnaar je kunt luisteren als je maar op het internet zit. Spotify verdient haar geld op twee manieren: zij die gratis luisteren krijgen tussen nummers reclameboodschappen. Zij die een abonnement nemen voor vijf euro per maand kunnen onbeperkt op hun computer luisteren. Als je een tientje betaalt kun je ook luisteren op al je mobiele apparaten.

Een model als dat van Spotify is succesvol als bijna alle muziek ter wereld er op staat, en als het heel veel gebruikers heeft. Let wel, de muziek wordt alleen beluisterd, niet gekopieerd of naar een drager overgezet. De luisteraar kan favoriete lijstjes maken, kan zijn voorkeuren delen met anderen, en kan op basis van zijn luistergedrag attent worden gemaakt op nieuwe artiesten of albums. Geen bezit, maar gebruik middels een luister-recht.

iTunes is totaal achterhaald

De dienst is zo elegant en laagdrempelig dat het niet meer loont om de illegaliteit van Pirate Bay in te gaan. iTunes is een totaal achterhaald concept (je koopt een bestand, ouderwets). In een totaal verbonden wereld is dit ook het model waarmee je naar films kijkt (Netflix komt er aan in Nederland, Amazon streaming video) en boeken leest. Het uitgangspunt is eigenlijk heel eenvoudig en te vergelijken met belastinggelden. Als iedereen braaf zijn lees- kijk- en luisterbelasting zou betalen, zouden er veel minder armoe zijn in de artistieke wereld.

Maar we zijn er nog niet

Een model als Spotify is een nieuw gezicht naar de markt en kan alleen maar succesvol zijn als het stoelt op nieuwe verbanden. Al geef je Berlusconi iedere week een facelift, zijn gedrag zal niet veranderen. Als je een oud canvas voorziet van een nieuwe gevel, komt er nieuw publiek op af, maar de verdeling van de gelden zal niet echt veranderen.
Spotify kent twee problemen. Het accepteert alleen maar artiesten die zich laten vertegenwoordigen door een label of iets wat er op lijkt. Een oud vehikel (de platenmaatschappij) is nodig om toegang te krijgen tot een nieuwe distributie (streaming audio).

Tweede structurele probleem bij Spotify is dat onder haar aandeelhouders ook weer de oude muziekuitgevers terug te vinden zijn, zoals Sony BMG Music, Universal Music, Warner en Marlin. EMI was ook onder hen. Dus wat gebeurt er: aan de voorkant wordt volop geld binnengehaald (schatting is dat er zeven miljoen betalende gebruikers zijn) en vervolgens doet de antieke strijkstok haar werk: veel te weinig geld komt terecht op de plaatsen waar het terecht zou moeten komen, bij de muzikanten en componisten. Het is het aloude liedje. Een nieuw model met oude structuren is een schijnoplossing.

Spotify moet grondig op de schop.

Deze column werd eveneens gepubliceerd in Het Financieele Dagblad.